از نظر اسلام و سیره یک نیروی اطلاعاتی چه ویژگی و شخصیت و ... داره؟
کار اطلاعاتی ، تجسس ، کسب اخبار سرّی ، کشف مجهولات ، دشمن یابی و و ابزار و شیوه آن نیز بیشتر اوقات اموری است که به کارگیری آنها در شرایط عادی برای هر کسی جایز نیست و وقتی نیروهای اطلاعاتی وارد کار مردم شوند و مدّتی با آن ابزار و شیوه کار کنند، بتدریج در روح آنها اثر می گذارد. از این رو، اگر واجد صلاحیتهای لازم اخلاقی نباشند و با روشهای ویژه اخلاقی و عملی با عوارض ناشی از کار اطلاعاتی ، مبارزه نکنند، بتدریج آنها را از معنویت جدا می سازد و به هلاکت و دوزخ مبتلا می کند. اسلام با جدیت تمام بر اخلاق نیک نیروهای اطلاعاتی در نظام اسلامی تاءکید فراوان دارد و آنها به مناسبت وظایف حساسی که در نظام اسلامی به عهده دارند، باید متصف به صفات و ملکات خاصی باشند تا حسن انجام این وظایف را بر آنها ممکن سازد. چنانکه امیر مؤ منان صلوات الله علیه در عهدنامه خویش به مالک اشتر، به این امر سفارش کرده ، می فرماید:
(فَوَلِّ عَل ی اُمُورِکَ خَیْرَهُمْ، وَ اخْصُصْ رَسائِلَکَ الَّتی تُدْخِلُ فیها مَکائِدَکَ وَ اَسْرارَکَ بِاَجْمَعِهِمْ لِوُجُودِ صالِحِ الاَْخْلا قِ) کارهایت را به بهترین ماءموران خویش بسپار و نامه های محرمانه ات را که حاوی طرحها و اسرارت می باشد، در اختیار کسی بگذار که دارای جامعترین و اساسی ترین اصول اخلاقی باشد.
اینک به برخی از این صلاحیتهای اخلاقی اشاره می کنیم :
1 خدا ترسی و فروتنی :
(وَ تَفَقَّدْ اُمُورَ مَنْ لا یَصِلُ اِلَیْکَ مِنْهُمْ مِمَّنْ تَقْتَحِمُهُ الْعُیُونُ، وَ تَحْقِرُهُ الرّجالُ، فَفَرِّغْ لاُِولئِکَ ثِقَتَکَ مِنْ اَهْلِ الْخَشْیَةِ وَ التَّو اضُعِ فَلْیَرْفَعْ اِلَیْکَ اُمُورَهُمْ) در امور آنان که به تو دسترسی ندارند و مردم به آنها با دیده تحقیر می نگرند، بررسی کن و برای این کار نیروهای مخفی مورد اطمینان که خدا ترس و متواضع باشند، برگزین تا وضع آنان را به تو گزارش دهند.
2 راستگویی و وفاداری :
(ثُمَّ تَفَقَّدْ اَعْمالَهُمْ، وَ ابْعَثِ الْعُیُونَ مِنْ اَهْلِ الصِّدْقِ وَ الْوَفاءِ عَلَیْهِمْ) با فرستادن ماءموران مخفی راستگو و با وفا کارهای آنان را زیر نظر بگیر.
3 امانتداری و حق گویی :
(ثُمَّ لا تَدَعْ اَنْ یَکُونَ لَکَ عَلَیْهِمْ عُیُونٌ مِنْ اَهْلِ الاَْمانَةِ وَ الْقَوْلِ بِالْحَقِّ عِنْدَ النّاسِ فَیَثْبُتُونَ بَلاءَ کُلِّ ذی بَلا ءٍ مِنْهُمْ لِیَثِقَ اُولئِکَ بِعِلْمِکَ بِبَلائِهِمْ) ماءمورانی امین و حقگو میان مردم بگمار، تا از حسن خدمت ماءموران و کارمندانت برای تو خبر بیاورند و به شکلی عمل کن که مطمئن باشند تو از حسن خدمت آنها خبرداری و قدر دان آنها هستی .
به صورت کلی از نظر اسلام و سیره یک نیروی اطلاعاتی لازم است همه خصوصیات و خصلت های پسندیده ای که یک فرد مومن خدا باور و خدا ترس باید داشته باشد در مرتبه و درجه بالاتر و کامل تری باید در یک نیروی اطلاعاتی موجود باشد . کار اطلاعاتی وظیفه ای سنگین و خطیر و در عین حال برای حفظ و دفاع از امنیت و منافع و مصالح کشور و نظام اسلامی بسیار حیاتی و ضروری و ارزشمند است و همین امر می طلبد که نیروی اطلاعاتی از ضریب ایمان و تقوا و احساس مسئولیت بالائی برخورد باشد تا بتواند این رسالت حساس را به خوبی به انجام برساند . علاوه بر خصوصیات فوق یک نیروی اطلاعاتی به دلیل نوع کار و ماموریتش باید به نکات ذیل بیش از دیگران توجه و دقت داشته باشد :
4- نسبت به حیثیت و آبروی افراد حساس باشد و اعتبار آنها را به صرف گمان و توهم و احتمال از بین نبرد .
5- تقوا و خود سازی او در حدی باشد که عدل و انصاف را در هرحال و در مورد همه رعایت کند و اختلافات شخصی و تصفیه حساب های فردی را در حوزه مسئولیت خود از مسائل شغلی و کاری جدا نماید و از موقعیت حساس خود سوء استفاده ننماید .
6- نسبت به دنیا و تعلقات آن دلبستگی نداشته باشد و دنیا طلب نباشد و گر نه با تطمیع و وعده مال و منال و پست و مقام و موقعیت فریب می خورد و در حفظ اسرار و موضوعات محرمانه خیانت میکند و مطالب محرمانه و گاه امنیتی را در اختیار دشمنان و بیگانگان قرار می دهد .
7- باید در کم سخن گفتن تمرین و کوشش داشته باشد و پر گو نباشد تا بی اختیار و نا خواسته چیز هائی را که نباید بگوید بر زبان نیاورد و اسرار را فاش نسازد .
8- چون نوع کار و وظیفه او اقتضاء میکند که گمنام و نا شناخته باشد و خدمات و انجام وظیفه او در معرض دید و نگاه مردم نباشد و به طور طبیعی کسی از خدمات و کارهای خوب او قدر دانی و سپاسگزاری نمی کند ، این موضع او را ناراحت و غمگین نسازد و بداند که همه تلاش و خدمات صادقانانه و خالصانه او در محضر خداوند و امام زمان –عج- است و اجر و پاداش او محفوظ است و ضایع نمی گردد .
بدیهی است که نیروهای اطلاعاتی در نظام اسلامی لازم است همواره به چنین صفتها و صلاحیتهایی آراسته باشند و اگر فاقد یکی یا تعدادی از آنها هستند، در پی کسب آن برآیند، تا در انجام وظایف خطیر خود پر توانتر شده و کار برایشان آسانتر گردد.
در ادامه جهت مطالعه و آشنایی بیشتر توصیه می شود به منابع ذیل مراجعه نمایید :
1 . اطلاعات در اسلام , محمدرضا رضوان‌طلب ، نشر زمزم هدایت ، 1384 . (خلاصه کتاب : در کتاب موضوع رازداری و اطلاعات در اسلام به منظور بهره‌برداری در رسته‌های اطلاعاتی و امنیتی نیروهای مسلح مطرح شده است. مباحثی که در کتاب آورده شده عبارت‌اند از: سیستم اطلاعاتی، رازداری، جمع‌آوری اخبار، اهداف کسب خبر، پرورش اخبار و ترفندهای اطلاعاتی، تدابیر حفاظتی و جاسوسی. )
2. حفاظت اطلاعات ، گروه نویسندگان ، پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه .
3. اطلاعات نظامی در اسلام ، گروه نویسندگان ، پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه.
4 . اطلاعات رزمی در جنگهای صدر اسلام , حسینی شاهرودی ، سیدمحمد آخوندی ، مصطفی ، پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه.
5 . اخلاق اطلاعاتی ، پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه
لازم به ذکر است متن کتابهای فوق در سایت اینترنتی طوبی پژوهشکده تحقیقات اسلامی ، به نشانی ذیل موجود بوده و قابل دسترسی است :
http://www.tooba-ir.org/Guide.asp?Fn=_Book/book.asp (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 10/100100658)
