ضرورت وجود حکومت دینی در عصر غیبت در فلسفه سیاسی چیست؟ امام خمینی (قدس سره) در تبیین این مسئله می فرمایند:[1] 1. احکام اسلامی اعم از آنچه مربوط به مسائل مالی یا سیاسی و حقوقی و غیره است نسخ نشده و تا قیامت، برقرار و استوار است و اجرای این احکام، بدون تأسیس حکومت امکان پذیر نیست. 2. برقراری امنیت و حفظ نظام اجتماعی، از واجبات مؤکد اسلامی است. همچنان که اختلال و ناامنی در جامعه اسلامی، مبغوض و ناپسند شارع مقدس است. بدیهی است تحقق بخشیدن به این امر نیز بدون حکومت امکان پذیر نیست. 3. حفظ مرزهای مسلمانان، از تجاوز و تهاجم متجاوزان، عقلاً و شرعا واجب است و این امر از نیازهای ضروری جامعه اسلامی است. نیل به این هدف و عملی ساختن آن، بدون داشتن قدرت و اهرم حکومت امکان ندارد. 4. با توجه به مقدمات یاد شده، وجود حکومت اسلامی در عصر غیبت یک ضرورت عقلی و واجب دینی است. شایان ذکر است حکومت مورد نظر در اینجا، صرفا حکومت اسلامی است؛ زیرا آنچه در بند اول آمده است؛ یعنی، اجرای دقیق احکام و قوانین اسلامی در ابعاد مختلف حیات اجتماعی، تنها در حکومتی انجام می پذیرد که رهبران و مجریان آن، آشنا و دانا به احکام و قوانین اسلام بوده و در عمل به آن ملتزم باشند و قانونگذارانش نیز مبنا را قوانین اسلام قرار داده، بر خلاف آن قانونی وضع نکنند. برهان یاد شده به گونه دیگری نیز قابل تبیین است: 1. جامعیت احکام اسلامی؛ اسلام دینی جامع است و احکام آن، حوزه های مختلف مناسبات سیاسی و اجتماعی را شامل می شود. 2. پایایی و مانایی قوانین اسلام؛ احکام و قوانین الهی اسلام، منحصر به عصر ظهور امام معصوم نیست؛ بلکه جاودان و همیشگی است. 3. اجرای قوانین و حکوت دینی؛ اجرای قوانین سیاسی و اجتماعی اسلام بدون سازمان حکومتی و نهادهای سیاسی دینی امکان پذیر نیست. بنابراین حکومت دینی، مقدمه و شرط لازم اجرای احکام الهی است. 4. وجوب مقدمه واجب؛ مقدمه واجب واجب است؛ و چون اجرای احکام سیاسی و اجتماعی دین بدون تشکیل حکومت صالح دینی امکان پذیر نمی باشد؛ در نتیجه تشکیل حکومت اسلامی و صیانت از آن در هر عصری واجب است. بنابراین همه باید در جهت ایجاد و حفظ حکومت دینی، تلاش کنند و در این زمینه کوتاهی و دریغ نورزند. دلیل های دیگری نیز بر ضرورت (حکومت دینی) وجود دارد که به جهت اختصار، از ذکر آن ها خودداری می شود. منابع [1] ر.ک: امام خمینی، کتاب البیع، ج 2، ص 461؛ نیز: ربانی گلپایگانی، علی، دین و دولت، ص 145.
ضرورت وجود حکومت دینی در عصر غیبت در فلسفه سیاسی چیست؟
امام خمینی (قدس سره) در تبیین این مسئله می فرمایند:[1]
1. احکام اسلامی اعم از آنچه مربوط به مسائل مالی یا سیاسی و حقوقی و غیره است نسخ نشده و تا قیامت، برقرار و استوار است و اجرای این احکام، بدون تأسیس حکومت امکان پذیر نیست.
2. برقراری امنیت و حفظ نظام اجتماعی، از واجبات مؤکد اسلامی است. همچنان که اختلال و ناامنی در جامعه اسلامی، مبغوض و ناپسند شارع مقدس است. بدیهی است تحقق بخشیدن به این امر نیز بدون حکومت امکان پذیر نیست.
3. حفظ مرزهای مسلمانان، از تجاوز و تهاجم متجاوزان، عقلاً و شرعا واجب است و این امر از نیازهای ضروری جامعه اسلامی است. نیل به این هدف و عملی ساختن آن، بدون داشتن قدرت و اهرم حکومت امکان ندارد.
4. با توجه به مقدمات یاد شده، وجود حکومت اسلامی در عصر غیبت یک ضرورت عقلی و واجب دینی است.
شایان ذکر است حکومت مورد نظر در اینجا، صرفا حکومت اسلامی است؛ زیرا آنچه در بند اول آمده است؛ یعنی، اجرای دقیق احکام و قوانین اسلامی در ابعاد مختلف حیات اجتماعی، تنها در حکومتی انجام می پذیرد که رهبران و مجریان آن، آشنا و دانا به احکام و قوانین اسلام بوده و در عمل به آن ملتزم باشند و قانونگذارانش نیز مبنا را قوانین اسلام قرار داده، بر خلاف آن قانونی وضع نکنند.
برهان یاد شده به گونه دیگری نیز قابل تبیین است:
1. جامعیت احکام اسلامی؛ اسلام دینی جامع است و احکام آن، حوزه های مختلف مناسبات سیاسی و اجتماعی را شامل می شود.
2. پایایی و مانایی قوانین اسلام؛ احکام و قوانین الهی اسلام، منحصر به عصر ظهور امام معصوم نیست؛ بلکه جاودان و همیشگی است.
3. اجرای قوانین و حکوت دینی؛ اجرای قوانین سیاسی و اجتماعی اسلام بدون سازمان حکومتی و نهادهای سیاسی دینی امکان پذیر نیست. بنابراین حکومت دینی، مقدمه و شرط لازم اجرای احکام الهی است.
4. وجوب مقدمه واجب؛ مقدمه واجب واجب است؛ و چون اجرای احکام سیاسی و اجتماعی دین بدون تشکیل حکومت صالح دینی امکان پذیر نمی باشد؛ در نتیجه تشکیل حکومت اسلامی و صیانت از آن در هر عصری واجب است. بنابراین همه باید در جهت ایجاد و حفظ حکومت دینی، تلاش کنند و در این زمینه کوتاهی و دریغ نورزند.
دلیل های دیگری نیز بر ضرورت (حکومت دینی) وجود دارد که به جهت اختصار، از ذکر آن ها خودداری می شود.
منابع
[1] ر.ک: امام خمینی، کتاب البیع، ج 2، ص 461؛ نیز: ربانی گلپایگانی، علی، دین و دولت، ص 145.
- [سایر] ضرورت وجود حکومت دینی در عصر غیبت در فلسفه سیاسی چیست؟
- [سایر] ضرورت حکومت دینی در فلسفه و فقه؟
- [سایر] فتوای شما درباره تشکیل حکومت دینی، در عصر غیبت چیست؟
- [سایر] نظر شمادرباره تشکیل حکومت دینی، در عصر غیبت چیست؟
- [سایر] فلسفه وجودی امام زمان(عج) در عصر غیبت چیست؟
- [سایر] فلسفه وجودی امام زمان (عج) در عصر غیبت چیست؟
- [سایر] آیا وجود حکومت اسلامی قبل از حکومت امام زمان (عج) در عصر غیبت، محقق میشود؟
- [سایر] پرسش: فلسفه غیبت امام زمان (عج) چیست؟
- [سایر] فلسفه غیبت حضرت مهدی(علیه السلام) چیست؟
- [سایر] فلسفه و علت غیبت امام زمان(عج) چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر گنج در زمینی که جزء انفال است یافت شد مانند قلّه کوه, جنگل, علفزار و بیابان که اینها در اختیار امام(ع)است و در عصر غیبت, مِلک حکومت و دولت اسلامی است در این صورت, اگر به اجازه ولیّ مسلمین کاوش نموده بود, برای یابنده آن است و خمس دارد و اگر بدون اجازه بود, در اختیار امام(ع) و ولیّ مسلمین است.
- [آیت الله مظاهری] زمینهایی که در اصل آباد بوده مانند جنگلها و نیزارها ملک حکومت اسلامی است و هر کس در آن تصرّف و اصلاح نماید مالک میشود مگر آنکه حکومت اسلامی منع نماید.
- [آیت الله مظاهری] علفها و بوتههای بیابان و ماهیهای دریاها و رودخانهها و پرندگان هوا و حیوانات صحرا و مانند اینها ملک حکومت اسلامی است ولی اگر کسی آنها را تصرّف کند مالک میشود مگر اینکه حکومت اسلامی جلوگیری نماید.
- [آیت الله مظاهری] آنچه که در زمینهای موات باشد مانند بوته و درخت و سنگ و معدن و غیره، مانند خود زمین ملک حکومت اسلامی است ولی اگر کسی در آنها تصرّف کند مالک میشود مگر آنکه حکومت اسلامی ممانعت نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در روابط سیاسی بین دولتها ی اسلامی ودُوَل اجانب ، خوف آن باشد که اجانب بر ممالک اسلامی ، تسلّط پیدا کنند اگر چه تسلّط سیاسی واقتصادی باشد لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند ، و دوَل اسلامی را الزام کنند به قطع این گونه روابط .
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر حکومت اسلامی معدنی را استخراج کند خمس به آن تعلق نمی گیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و دول اجانب، خوف آن باشد که اجانب بر ممالک اسلامی، تسلط پیدا کنند اگر چه تسلط سیاسی و اقتصادی باشد، لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند، و دول اسلامی را الزام کنند به قطع این گونه روابط.
- [امام خمینی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و دول اجانب، خوف آن باشد که اجانب بر ممالک اسلامی، تسلط پیدا کنند اگر چه تسلط سیاسی و اقتصادی باشد، لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند، و دول اسلامی را الزام کنند به قطع این گونه روابط.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در روابط سیاسی بین دولتهای اسلامی و سایر دولتها، خوف آن باشد که بیگانگان بر ممالک اسلامی تسلّط پیدا کنند چه تسلّط سیاسی و چه اقتصادی باشد لازم است بر مسلمانان که با این نحو روابط مخالفت کنند و دول اسلامی را به قطع این گونه روابط الزام کنند.
- [آیت الله سبحانی] اگر حکومت اسلامی معدنی را استخراج کند، خمس به آن تعلق نمی گیرد. 3 گنج