آیا آیت الله بهجت در کارهای اجتماعی و سیاسی شرکت می کردند؟ آیا ایشان از انسانهایی بودند که معتقد بودند باید فقط به فکر عبادت و آخرت بود و این دنیا را رها کرد؟
توجه به ابعاد مختلف اجتماعی و سیاسی جامعه یکی از از موضوعات مورد اتفاق علمای راستین اسلام از جمله مرحوم آیت الله بهجت (اعلی الله مقامه) می باشد که هم در اندیشه و هم در عمل بر آن تأکید داشته اند. از منظر این بزرگواران دستیابی به مقامات والای علمی ، عبادی و عرفانی، نه تنها باعث جلوگیری انسان از دخالت در امور سیاسی و امورات جامعه اسلامی نمی شود بلکه عارف و عالم واقعی تمامی وجود خویش را برای اصلاح امور جامعه و هدایت انسانها در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی براساس تعالیم دینی به کار می برد. همانگونه که وجود نازنین پیامبر اکرم(ص) به عنوان انسان و عارف کامل و امام علی(ع) و سایر امامان معصوم(ع) در هیچ شرایطی از اهتمام به امور مسلمین در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... غافل نبودند .
در این راستا حضرت آیت الله بهجت نیز همیشه نسبت به امور اجتماعی و سیاسی جامعه اهتمام ویژه ای داشته و بستگی به توان خود و شرایط مساعد محیط پیرامون ، به انجام وظایف می پرداختند. هرچند بررسی کامل و همه جانبه این موضوع از ظرفیت یک نامه خارج بوده و نیازمند مراجعه به منابعی معتبر و متعددی است که در زمینه معرفی ابعاد مختلف شخصیتی و زندگی آن بزرگوار عرضه گردیده اما در عین حال در ادامه به مواردی از جهت گیریهای سیاسی ایشان می پردازیم :
در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بعضی از فضلای برجسته حوزه در اثر تشویق و تأکید ایشان به فعالیت های سیاسی و مبارزه با رژیم منحوس پهلوی پرداختند و در طول انقلاب و دفاع مقدس دست مبارکشان نوازشگر همیشگی نیروهای انقلابی و بسیجی بود. حضور مقام معظم رهبری و مسؤولین نظام مقدس جمهوری اسلامی ، پاسداران وبسیجیان در بیت ایشان و ارتباط مستمر آنان با این فقیه ژرف اندیش تأیید مستحکمی است از خردمندی های سیاسی و ارزش های معنوی آن بزرگوار. (برگی از دفتر آفتاب، گذری بر زندگی نامه فقیه عارف آیت الله العظمی بهجت، رضا باقی زاده، ص 73). یکی از شاگردان برجسته ایشان (آیت الله مصباح) می گوید: (...کسانی که دورادور ایشان را در حال عبادت و درس دیده باشند، شاید فکر کنند که نباید در مسایل سیاسی چندان سررشته داشته باشند; اما شاید برایتان جالب باشد که لااقل بزرگترین مشوق لااقل خود بنده در پرداختن به مسائل سیاسی و اجتماعی، ایشان [آیت الله بهجت] بود و به صورت های مختلف دوستان و کسانی که در درس شرکت می کردند سفارش می کردند که به اینگونه مسائل اهمیت بدهند و اشاره می کردند اگر کسانی که تقید به مسائل معنوی و علمی دارند به این کارها نپردازند، روزگاری بیاید که جو سیاست و اجتماع به دست نا اهلان بیفتد و جامعه اسلامی را از مسیر خود منحرف کند در عین حال که به ما تأکید می کردند مثلا درس فقه را بنویسید دقت کنید یا توصیه های اخلاقی می کردند. در عین حال، اهتمام داشتند که ما دور از مسائل سیاسی و اجتماعی نباشیم و فعالیت هایی به خصوص در بعد فرهنگی به ما توصیه می کردند که انجام بدهیم و حتی گاهی پیغام های خاصی برای حضرت امام در ارتباط با همین مسائل سیاسی می دادندکه در یک مورد بنده و یکی دیگر از دوستان، واسطه رساندن این پیام به حضرت امام(قدس سره) بودیم. حضرت امام(قدس سره) هم به ایشان عنایت خاصی داشتند...) (همان، ص 74).
قبل از پیروزی انقلاب، مسجد آیت‌الله بهجت از مراکز پرجمعیت بود که اکثر انقلابی‌ها در آن جا تجمع داشتند . آن مرحوم به امام(ره) و انقلاب علاقه داشت و در مقاطعی چون انتخابات و دوران دفاع مقدس با تعابیر کوتاهی نظر خود را بیان می‌کردند. همچنین مقام معظم رهبری علاقه خاصی به حضرت آیت‌الله بهجت داشتند . آیت الله بهجت در طول دوران عمر پربرکت خود منشاء خیرات و برکات مهمی برای ایران و جهان اسلام بود و از آغاز دوره مرجعیت، ایشان بیشتر در مسائل سیاسی وارد می شدند و رهنمود می دادند که پیام های ایشان در برخی انتخابات پیرامون تبیین شرایط انتخاب شوندگان (ریاست جمهوری، مجلس خبرگان) و ... در این راستا قابل ارزیابی است (همان، ص 75).
در هر صورت از دیدگاه اسلامی بین عرفان و سیاست و توجه به مسائل اجتماعی رابطه ای ناگسستنی وجود دارد. البته در بررسی میزان فعالیت های اجتماعی و سیاسی علما باید به این مهم توجه داشت که این موضوع با عوامل مختلفی در ارتباط می باشد: 1. توانایی های اشخاص: (لا یکلف الله نفسا الا وسعها) (بقره، آیه 286). از این رو مشاهده می نماییم که برخی علماء با توجه شناختی که از توانایی ها و استعدادهای خویش داشتند، به همان میزان در مسائل مختلف از جمله موضوعات سیاسی وارد می شده اند. 2. شرایط محیطی و میزان احساس نیاز: بسیاری مواقع علت این که علماء در مسائل اظهار نظر نمی کنند نه به خاطر عدم اهتمام به آن مسأله بلکه به خاطر احساس عدم نیاز به اظهار نظر می باشد خصوصا در شرایطی که فقیهی عادل و جامع الشرایط هدایت و رهبری جامعه اسلامی را به عهده گرفته و رهنمودهای لازم را ارائه می نمایند. بنابراین در چنین شرایطی دیگر ضرورتی برای ورود سایر علماء و اظهار نظر نمی ماند. هر چند مسلما در برخی موضوعات که با سرنوشت جامعه اسلامی در ارتباط است اظهار نظر و مشارکت آنان می تواند پشتوانه عظیمی برای نظام اسلامی محسوب گردد. آنگونه که مرحوم آیت‌الله بهجت (اعلی الله مقامه) همواره از چهره‌های مدافع نظام جمهوری اسلامی بودند و اهتمام جدی به هدایت جامعه داشتند.
جهت اگاهی بیشتر ر.ک : گفتگو با آیت‌الله مصباح یزدی پیرامون زندگی حضرت آیت‌الله العظمی بهجت ، پایگاه مرکز اسناد. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 22/100104272)
