برای یک جوان چقدر خواب در شبانه روز لازم است؟ و چه مقدار خواب در شب و چقدر در روز باشد؟ تعیین دقیق میزان خواب، برای هر فردی، به عوامل گوناگونی بستگی دارد؛ این عوامل عبارت است از: 1. میزان فعالیتی که روزانه فرد انجام می دهد؛ 2. نوع فعالیتی که انجام می دهد؛ 3. شرایط سنی؛ 4. شرایط اقلیمی؛ 5. وضعیت سلامت روحی،جسمی و... . علاوه بر اینکه تفاوت های فردی نیز در میزان خواب مورد نیاز، مؤثر است. با توجه به آنچه گفته شد، اگر بخواهیم میزان خواب مورد نیاز یک جوان را روی یک پیوستار (خط) نشان دهیم، باید گفت: این میزان بین 6 تا 8 ساعت در نوسان است؛ یعنی، حداقل خواب مورد نیاز یک جوان نباید کمتر از شش ساعت و حداکثر آن بیشتر از هشت ساعت نباید باشد. شاید بتوان گفت: حتی میزان خواب هر فردی نیز ممکن است دارای نوسان باشد؛ مثلاً در برخی از شب ها به دلیل فعالیت های روزانه، ممکن است جوان به شش ساعت خواب نیاز داشته باشد و در برخی از شب ها به هفت ساعت. البته این نوسان، نباید خیلی زیاد باشد؛ زیرا نوسان زیاد، موجب اختلال در چرخه خواب می شود و پیامدهای منفی دارد. گفتنی است: از آنجا که خواب صرفاً استراحت نیست، بلکه ترمیم انرژی های از دست رفته نیز می باشد و در واقع بافت های بدن - به ویژه بافت های عصبی - باید در خلال خواب ترمیم شود و دوباره آماده فعالیت گردد، بهترین زمان برای خواب شب ها است و روان پزشکان و روان شناسان، تأکید می کنند که حداقل 85% خواب، باید در شب و فقط 15% آن در روز باشد؛ زیرا شب ها هم آلودگی صوتی به حداقل می رسد و هم نور طبیعی بسیار کم است و آرامشی که در شب فراهم می شود، در روز امکان پذیر نیست. قرآن نیز به این حقیقت اشاره کرده، می فرماید: (وَ جَعَلْنا نَوْمَکُمْ سُباتاً. وَ جَعَلْنَا اللَیْلَ لِباساً)[1]؛ (خواب را برای شما مایه آرامش قرار دادیم و شب را پوششی برای شما قرار دادیم). به نظر می رسد قرار گرفتن این دو آیه کنار هم، بیان گر این حقیقت باشد که بهترین زمان برای خواب و استراحت شب است. شواهد علمی و تجربی نیز نشان می دهد افرادی که شب ها به اندازه کافی به خواب می روند، از سلامتی بهتری برخوردارند و افرادی که بیشتر روزها می خوابند، آسیب پذیرترند. پی نوشت ها: [1]. نبأ 78، آیه 9 و 10.
برای یک جوان چقدر خواب در شبانه روز لازم است؟ و چه مقدار خواب در شب و چقدر در روز باشد؟
تعیین دقیق میزان خواب، برای هر فردی، به عوامل گوناگونی بستگی دارد؛ این عوامل عبارت است از:
1. میزان فعالیتی که روزانه فرد انجام می دهد؛
2. نوع فعالیتی که انجام می دهد؛
3. شرایط سنی؛
4. شرایط اقلیمی؛
5. وضعیت سلامت روحی،جسمی و... .
علاوه بر اینکه تفاوت های فردی نیز در میزان خواب مورد نیاز، مؤثر است.
با توجه به آنچه گفته شد، اگر بخواهیم میزان خواب مورد نیاز یک جوان را روی یک پیوستار (خط) نشان دهیم، باید گفت: این میزان بین 6 تا 8 ساعت در نوسان است؛ یعنی، حداقل خواب مورد نیاز یک جوان نباید کمتر از شش ساعت و حداکثر آن بیشتر از هشت ساعت نباید باشد. شاید بتوان گفت: حتی میزان خواب هر فردی نیز ممکن است دارای نوسان باشد؛ مثلاً در برخی از شب ها به دلیل فعالیت های روزانه، ممکن است جوان به شش ساعت خواب نیاز داشته باشد و در برخی از شب ها به هفت ساعت. البته این نوسان، نباید خیلی زیاد باشد؛ زیرا نوسان زیاد، موجب اختلال در چرخه خواب می شود و پیامدهای منفی دارد.
گفتنی است: از آنجا که خواب صرفاً استراحت نیست، بلکه ترمیم انرژی های از دست رفته نیز می باشد و در واقع بافت های بدن - به ویژه بافت های عصبی - باید در خلال خواب ترمیم شود و دوباره آماده فعالیت گردد، بهترین زمان برای خواب شب ها است و روان پزشکان و روان شناسان، تأکید می کنند که حداقل 85% خواب، باید در شب و فقط 15% آن در روز باشد؛ زیرا شب ها هم آلودگی صوتی به حداقل می رسد و هم نور طبیعی بسیار کم است و آرامشی که در شب فراهم می شود، در روز امکان پذیر نیست.
قرآن نیز به این حقیقت اشاره کرده، می فرماید: (وَ جَعَلْنا نَوْمَکُمْ سُباتاً. وَ جَعَلْنَا اللَیْلَ لِباساً)[1]؛ (خواب را برای شما مایه آرامش قرار دادیم و شب را پوششی برای شما قرار دادیم). به نظر می رسد قرار گرفتن این دو آیه کنار هم، بیان گر این حقیقت باشد که بهترین زمان برای خواب و استراحت شب است.
شواهد علمی و تجربی نیز نشان می دهد افرادی که شب ها به اندازه کافی به خواب می روند، از سلامتی بهتری برخوردارند و افرادی که بیشتر روزها می خوابند، آسیب پذیرترند.
پی نوشت ها:
[1]. نبأ 78، آیه 9 و 10.
- [سایر] برای یک جوان چقدر خواب در شبانه روز لازم است؟ و چه مقدار خواب در شب و چقدر در روز باشد؟
- [سایر] مقدار لازم خواب برای کودکان در سنین نوزادی، 1 سالگی ، 3 سالگی ، 5 سالگی و 7 سالگی تقریبا چقدر است؟
- [سایر] فرزند 8 ساله ام شب ها دچار وحشت شبانه می شود. آیا وحشت شبانه نیز مانند کابوس، نشانه فشارهای روحی است؟
- [آیت الله اردبیلی] پرستار مریضی که به همراه مریض خود، شبانه به منی میرود، آیا میتواند مانند مریض، در همان شب دهم ذی الحجّه (شب عید قربان) رمی را انجام دهد؟
- [سایر] معصومین (ع) چند ساعت در شبانه روز می خوابیدند؟ بطور کلی برای یک مومن واقعی بهترین موقع خواب و زمان آن چقدر است؟
- [سایر] نیت نماز شب داشتن و خواب ماندن چه ثوابی دارد؟
- [سایر] معصومین (ع) چند ساعت در شبانه روز می خوابیدند؟ بطور کلی برای یک مومن واقعی بهترین موقع خواب و زمان آن چقدر است؟
- [سایر] آیا این که در شب اول ربیع الاول، شبانه به مسجد برویم و برای فرج دعا کنیم، بدعت است؟
- [آیت الله خامنه ای] با توجه به اینکه رفتن به قبرستان در شب مکروه است، اگر کسی با این اعتقاد که شبانه به قبرستان رفتن عامل مؤثری در تربیت اسلامی است، شبانه به قبرستان برود، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که در شب ماه رمضان در خواب محتلم شود و نیمه شب از خواب بیدار شود و بدون اینکه بفهمد صبح شده یا نه، دوباره بخوابد و پس از طلوع آفتاب بیدار شود، روزه او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] لازم است سه شبانه روز خون ببیند؛ پس اگر از اذان صبح (یا طلوع آفتاب) روز اول تا غروب روز سوم، خون بیاید برای حیض بودن کافی نیست و باید تا اذان صبح (یا طلوع آفتاب) روز چهارم هم خون بیاید، یا مقدار باقی مانده در ضمن ده روز تکمیل شود، همچنین اگر در وسطهای روز اول شروع شود، باید تا همان موقع از روز چهارم خون بیاید و در شب دوم و سوم هم خون قطع نشود و یا مقدار سه شبانه روز کامل در ضمن ده روز خون ببیند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] نافله ظهر و عصر در سفر ساقط است و نباید خواند و احتیاط آن است که نافله عشارا نیز ترک کند، اما بقیه نافله های شبانه روزی یعنی نافله صبح و مغرب و نافله شب در سفر ساقط نمی شود.
- [آیت الله سیستانی] وقت نماز مغرب و عشا برای شخص مختار تا نیمه شب امتداد دارد ، و أما برای شخص مضطر که یا از روی فراموشی یا به سبب خواب یا حیض و مانند اینها نماز را پیش از نیمه شب نخوانده وقت نماز مغرب و عشا تا طلوع فجر ادامه دارد . ولی در هر صورت در حال التفات ، ترتیب بین آن دو معتبر است ، یعنی نماز عشا در صورتی که با التفات ، قبل از نماز مغرب خوانده شود باطل است ، مگر اینکه از وقت بیش از مقدار اداء نماز عشا نمانده باشد که در این صورت لازم است نماز عشا را قبل از نماز مغرب بخواند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود، و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید آن روز را قضا کند، و همچنین است اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد، و بنابر احتیاط واجب در خواب سوم کفاره هم لازم است.
- [آیت الله اردبیلی] خواب دوم و سوم حائض یا نفساء در شب ماه رمضان پس از پاک شدن، حکم خواب دوم و سوم جنب را ندارد، بلکه اگر برای بیدار شدن و غسل کردن کوتاهی نکرده باشد، خواب سوم او نیز اشکال ندارد؛ وچنانچه تا اذان صبح بیدار نشود، روزه او صحیح است و در صورتی که کوتاهی کرده باشد، خواب اوّل او نیز اشکال دارد و چنانچه تا اذان صبح بیدار نشود، روزه او باطل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] لازم نیست شب اول و شب چهارم را خون ببیند، ولی باید در شب دوم و سوم قطع نشود و ادامه داشته باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که میداند نمازهای پنجگانه او هر کدام از یک روز قضا شده و ترتیب آنها را نمیداند، باید پنج شبانه روز بخواند و اگر شش نماز از شش روز از او قضا شده باید شش شبانه روز نماز بخواند و همچنین برای هر نمازی که به نمازهای قضای او اضافه شود، باید یک شبانه روز بیشتر بخواند تا یقین کند به ترتیبی که قضا شده بجا آورده است، مثلاً اگر هفت نماز از هفت روز نخوانده باشد، بنابر احتیاط مستحبّ باید هفت شبانه روز قضا نماید گرچه تکرار لازم نیست..
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که در شب ماه رمضان جنب است و میداند یا احتمال میدهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل یا تیمم کند، اگر بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند روزهاش باطل و قضا و کفاره لازم است؛ و اگر تردید داشته باشد که غسل یا تیمم کند یا نه، بنا بر احتیاط روزهاش باطل و قضا و کفاره لازم است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه اشخاص متعددی را برای قضای نماز میت اجیر کند لازم نیست برای هر کدام وقت معینی را تعیین نماید، بلکه آنها می توانند در هر وقت که بخواهند نماز را به جا آورند، ولی برای رعایت ترتیب بین نمازهای قضا احتیاط مستحب آن است که برای هر کدام از آنها وقتی را معین نماید، مثلاً با یکی قرار می گذارد که در فاصله صبح تا ظهر نماز قضا به جا آورد و با دیگری از ظهر تا شب و نیز بهتر است هریک از آنها مقدار نمازی را که می خواند با دیگری شبیه باشد، مثلاً اگر از نماز ظهر شروع می کند و تا نماز صبح پایان می دهد (خواه یک شبانه روز بخواند یا چند شبانه روز) دیگری نیز از ظهر شروع کند و به صبح خاتمه دهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که در شب ماه رمضان جنب است و میداند که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدارشدن باید غسل کند، در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، اگر خواب اول او باشد، روزهاش صحیح است؛ نه قضا دارد و نه کفاره، و در خواب دوم و سوم، فقط قضا بر او واجب میشود.