اجتهاد و تقلید
اجتهاد و تقلید به مباحث پیرامون چیستی، احکام ، ادله و شرایط اجتهاد و تقلید اطلاق می‌شود.
(اجتهاد) و (تقلید) به چه معناست؟
(اجتهاد) و (تقلید) به چه معناست؟ (اجتهاد) در لغت به معنای تلاش و کوشش تا سرحد توانایی است ؛ به گونه‌ای که با تحمل رنج و سختی همراه باشد. در اصطلاح فقه عبارت است از: (به کار بردن تلاش و کوشش خویش در راه به دست آوردن احکام شرعی از راه‌ها و منابعی این منابع عبارت است از: کتاب، سنت، اجماع و عقل. که نزد فقیهان اسلام، معمول و متعارف است). در نتیجه مجتهد کسی است که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد و طبق رأی و نظر خویش عمل کند. لسان العرب، ماده، جهد ؛ التنقیح فی شرح العروة الوثقی، (الاجتهاد و التقلید )، ص 20. (تقلید) به معنای پیروی و دنباله‌روی است و در اصطلاح فقهی عبارت است از: (عمل کردن به آنچه مجتهد در مسائل شرعی فتوا می‌دهد). گفتنی است: اگر چه واژه تقلید به معنای پیروی بدون چون و چرا، خوشایند نیست ؛ اما در آموزه‌های فرهنگ اسلامی، مقلد کسی است که از حاصل تلاش علمی مجتهد استفاده می‌کند و مسؤولیت درستی و نادرستی استنباط احکام را بر عهده مجتهد می‌گذارد و چه بسا کاربرد واژه (تقلید) (برگرفته از (قلادة) به معنای گردن بند )، به این منظور باشد. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 1/500016)
(اجتهاد) و (تقلید) به چه معناست؟ (اجتهاد) در لغت به معنای تلاش و کوشش تا سرحد توانایی است ؛ به گونه‌ای که با تحمل رنج و سختی همراه باشد. در اصطلاح فقه عبارت است از: (به کار بردن تلاش و کوشش خویش در راه به دست آوردن احکام شرعی از راه‌ها و منابعی این منابع عبارت است از: کتاب، سنت، اجماع و عقل. که نزد فقیهان اسلام، معمول و متعارف است). در نتیجه مجتهد کسی است که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد و طبق رأی و نظر خویش عمل کند. لسان العرب، ماده، جهد ؛ التنقیح فی شرح العروة الوثقی، (الاجتهاد و التقلید )، ص 20. (تقلید) به معنای پیروی و دنباله‌روی است و در اصطلاح فقهی عبارت است از: (عمل کردن به آنچه مجتهد در مسائل شرعی فتوا می‌دهد). گفتنی است: اگر چه واژه تقلید به معنای پیروی بدون چون و چرا، خوشایند نیست ؛ اما در آموزه‌های فرهنگ اسلامی، مقلد کسی است که از حاصل تلاش علمی مجتهد استفاده می‌کند و مسؤولیت درستی و نادرستی استنباط احکام را بر عهده مجتهد می‌گذارد و چه بسا کاربرد واژه (تقلید) (برگرفته از (قلادة) به معنای گردن بند )، به این منظور باشد. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 1/500016)
عنوان سوال:
(اجتهاد) و (تقلید) به چه معناست؟
پاسخ:
(اجتهاد) و (تقلید) به چه معناست؟
(اجتهاد) در لغت به معنای تلاش و کوشش تا سرحد توانایی است ؛ به گونه‌ای که با تحمل رنج و سختی همراه باشد. در اصطلاح فقه عبارت است از: (به کار بردن تلاش و کوشش خویش در راه به دست آوردن احکام شرعی از راه‌ها و منابعی این منابع عبارت است از: کتاب، سنت، اجماع و عقل. که نزد فقیهان اسلام، معمول و متعارف است). در نتیجه مجتهد کسی است که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد و طبق رأی و نظر خویش عمل کند. لسان العرب، ماده، جهد ؛ التنقیح فی شرح العروة الوثقی، (الاجتهاد و التقلید )، ص 20.
(تقلید) به معنای پیروی و دنباله‌روی است و در اصطلاح فقهی عبارت است از: (عمل کردن به آنچه مجتهد در مسائل شرعی فتوا می‌دهد).
گفتنی است: اگر چه واژه تقلید به معنای پیروی بدون چون و چرا، خوشایند نیست ؛ اما در آموزه‌های فرهنگ اسلامی، مقلد کسی است که از حاصل تلاش علمی مجتهد استفاده می‌کند و مسؤولیت درستی و نادرستی استنباط احکام را بر عهده مجتهد می‌گذارد و چه بسا کاربرد واژه (تقلید) (برگرفته از (قلادة) به معنای گردن بند )، به این منظور باشد. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 1/500016)
- [سایر] (اجتهاد) و (تقلید) به چه معناست؟
- [سایر] اگر زنی به مقام اجتهاد برسد، آیا بر او نیز تقلید حرام است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا از هر فردی که به درجه اجتهاد رسیده میتوان تقلید کرد؟
- [سایر] آیا زیدیه بطور کامل از ابوحنفیه تقلید می‌کنند و باب اجتهاد را بسته می‌دانند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زنی به مقام اجتهاد برسد آیا بر او نیز تقلید حرام است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مرجع تقلید یا مجتهدی احساس کند که شرایط مرجعیّت یا اجتهاد را از دست داده آیا لازم است که اعلام کند؟
- [سایر] چرا زن مجتهده نمی تواند مرجع تقلید باشد، در حالی که او نیز مانند مردان تلاش کرده و به درجه اجتهاد رسیده است؟
- [آیت الله بهجت] اگر در مسأله ای مأموم و امام از روی اجتهاد یا تقلید اختلاف داشته باشند، اقتدا صحیح است؟
- [سایر] چرا زن مجتهده نمی تواند مرجع تقلید باشد، در حالی که او نیز مانند مردان تلاش کرده و به درجه اجتهاد رسیده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مرجع باید مجتهد در تمامی ابواب فقه باشد یا از کسی که در بعضی از ابواب اجتهاد دارد هم می تواند تقلید کرد؟
- [آیت الله بهجت] تقلید از مجتهدی که مرد، بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، حلال زاده ، آزاد، زنده و عادل باشد، جایز است و بنا بر اظهر باید از مجتهدین دیگر اَعلَم باشد یعنی در استنباط احکام الهی تواناتر باشد ، و یا اینکه از نظر علمی و اجتهاد مساوی دیگر مجتهدین باشد، و در صورتی که شناختن اعلم یا به دست آوردن فتاوای او مشکل باشد ( مستلزم عُسر و حَرَج باشد ) می تواند با رعایت اَلاَعلَم فَالاَعلَم و سایر شرایط، از غیراعلم تقلید نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 21 مسائلی را که از مرجع اول تقلید کرده بر تقلید او باقی بماند و همچنین مسائلی که از مرجع دوم تقلید کرده و بقیه را به فتوای مجتهدی حی عمل کند.
- [آیت الله اردبیلی] مرد یا زنی که به درجه اجتهاد رسیده یعنی میتواند احکام شرعی را از روی ادله آن استنباط نماید جایز نیست از دیگری تقلید نماید، ولی اگر فقط در بعضی از مسائل مجتهد باشد، باید در بقیه مسائل از مجتهد جامعالشرایط تقلید کند و یا به احتیاط عمل نماید. همچنین کسی که هنوز به درجه اجتهاد نرسیده، نباید در مسائل شرعی فتوا دهد و چنانچه بدون داشتن قدرت استنباط در مسألهای فتوا دهد، مسئول اعمال خود و تمام کسانی است که ناآگاهانه به گفته او عمل می‌کنند.
- [آیت الله جوادی آملی] .تقلید مجتهد متوفّا در ابتدا جایز نیست؛ ولی بقای بر تقلید میت, اشکال ندارد و بقای بر تقلید مجتهد میت باید به فتوای مجتهد مطلق زنده باشد; خواه فرد به آن عمل کرده باشد یا نه. اگر مجتهد متوفّا اعلم باشد، بقای بر تقلید او احتیاطاً واجب است و اگر مجتهد زنده اعلم باشد، عدول از مجتهد متوفا به مرجع زنده, واجب است.
- [آیت الله سبحانی] اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می کند، از دنیا برود باید از مجتهد زنده تقلید کند. ولی در مسائلی که آنها را یاد گرفته است می تواند بر تقلید قبلی باقی بماند.
- [آیت الله سبحانی] اگر مکلف مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام دهد، سپس تقلید کند در صورتی اعمال سابق او صحیح است که مطابق فتوای مجتهدی باشد که اکنون از او تقلید می کند و گرنه باید اعاده کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مدتی تقلید کرده اما نمی داند تقلید او صحیح بوده یا نه، نسبت به اعمال گذشته اشکالی ندارد، اما برای اعمال فعلی و آینده باید تقلید صحیح کند.
- [آیت الله مظاهری] انسان باید از مجتهد زنده تقلید کند و اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند از دنیا برود، میتوان در همه مسائل بر تقلید او باقی بود، گرچه به هیچ یک از فتواهای او عمل نکرده باشد.
- [امام خمینی] تقلید میّت ابتداءً جایز نیست، ولی بقاء بر تقلید میّت اشکال ندارد و باید بقاء بر تقلید میّت به فتوای مجتهد زنده باشد و کسی که در بعضی از مسائل به فتوای مجتهدی عمل کرده، بعد از مردن آن مجتهد میتواند در همه مسائل از او تقلید کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] تقلید فقط در واجبات و محرمات لازم است اما تقلید در مستحبات واجب نیست، مگر اینکه مستحبی باشد که در آن احتمال وجوب باشد.