ضروریات
مصالح مهم و مؤثر در سعادت دنیوی و اخروی را مصالح ضروری گویند.
ضروریات دین چیست؟
ضروریات دین چیست؟ هر چیزی که جمیع مسلمانان آن را قبول دارند و جزء دین اسلام می‌شمارند و نیز حکمش برای همه آنان روشن است، ( ضروری دین) نامیده می‌شود. اصل وجوب نماز، روزه، زکات، خمس و... ضروری اسلام است. حکم ضروریات، به صراحت در آیات و روایات ذکر شده است.جواهر الکلام، ج 6، ص 46 و 47. (احکام بلوغ و تقلید، سید مجتبی حسینی، کد: 72/500019)
ضروریات دین چیست؟ هر چیزی که جمیع مسلمانان آن را قبول دارند و جزء دین اسلام می‌شمارند و نیز حکمش برای همه آنان روشن است، ( ضروری دین) نامیده می‌شود. اصل وجوب نماز، روزه، زکات، خمس و... ضروری اسلام است. حکم ضروریات، به صراحت در آیات و روایات ذکر شده است.جواهر الکلام، ج 6، ص 46 و 47. (احکام بلوغ و تقلید، سید مجتبی حسینی، کد: 72/500019)
عنوان سوال:
ضروریات دین چیست؟
پاسخ:
ضروریات دین چیست؟
هر چیزی که جمیع مسلمانان آن را قبول دارند و جزء دین اسلام می‌شمارند و نیز حکمش برای همه آنان روشن است، ( ضروری دین) نامیده می‌شود. اصل وجوب نماز، روزه، زکات، خمس و... ضروری اسلام است. حکم ضروریات، به صراحت در آیات و روایات ذکر شده است.جواهر الکلام، ج 6، ص 46 و 47. (احکام بلوغ و تقلید، سید مجتبی حسینی، کد: 72/500019)
- [سایر] آیا بدعت که لازمهاش انکار ضروریات دین است، کفر حساب می‌شود؟
- [آیت الله بروجردی] ضروریات دین که انکار آنها موجب کفر می‌شود را بیان فرمایید؟
- [آیت الله بروجردی] ضروریات دین که انکار آنها موجب کفر می‌شود را بیان فرمایید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا رجعت یکی از ضروریّات دین است که منکر او مرتدّ شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا خمس از ضروریات دین است یا مذهب و منکر خمس چه حکمی دارد مسلمان است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] با توجّه به این که خمس از ضروریّات دین است و منکر آن مرتدّ محسوب می‌شود، آیا اگر شخصی اعلام نماید پرداخت سهم امام7 که یک دوّم سهم خمس است در زمان غیبت امام 7 نباید پرداخت شود، آیا این شخص منکر ضروریّات دین محسوب می‌شود و حکم کافر بر او جاری است؟
- [سایر] با اینکه حجاب از ضروریات دین اسلام است چرا در ردیف فروع دین قرار نگرفته است!؟ خواهشمند است مبسوط و مستدل پاسخ دهید.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی در گفتار و یا عمل منکر خدا و پیامبر و یا یکی از ضروریات دین شود؛ امّا قلبا به آن معتقد باشد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا اگر کسی بعضی از ضروریات دین مانند روزه و غیر آن را انکار کند، حکم کافر را دارد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفاً، با ذکر مثال، تعریف دقیقی از (محکمات)، (ضروریّات دین) و سایر اصطلاحات مشابه همچون; (محکمات فقه)، (احکام ضروری اسلام)، (مسلّمات مذهب) بیان فرمایید. ضمناً حکم انکار هر یک از آنها چه می باشد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] مسلمانی که منکر خدا یا یگانگی خداوند یا رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله شود مرتدّ می‌شود و انکار حکم ضروری دین (یعنی حکمی که مسلمانان جزء دین اسلام میدانند مثل واجب بودن نماز و روزه) با اعتراف به توحید و رسالت سبب ارتداد نیست، هر چند ضروری بودن آن را بداند، ولی در مسأله 1107 اشاره شد که کسی که یکی از ضروریات دین را انکار می‌کند و شبههای در حق وی نباشد و شک داریم که به دو اصل توحید و رسالت ایمان قلبی دارد، شرعاً کافر بشمار می‌آید، هر چند ضروری بودن آن حکم را نداند.
- [آیت الله بهجت] به کسی که معصیت کبیره و اموری که در اسلام منکر و قبیح هست مرتکب می‌شود، مخصوصاً کسی که آشکارا معصیت انجام میدهد، بنابر احتیاط واجب نباید زکات بدهند، مگر بهقدر ضروریات او و خانوادهاش.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] شخص مسلمان باید به اصول دین از روی دلیل اعتقاد پیدا کند و نمی تواند در اصول دین تقلید نماید؛ یعنی بدون سؤال از دلیل گفته کسی را قبول کند. ولی در احکام دین در غیر ضروریات باید مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد؛ یا از مجتهد تقلید کند؛ یعنی به دستور او رفتار نماید؛ یا از راه احتیاط طوری به وظیفه خود عمل نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است؛ مثلا اگر عده ای از مجتهدین عملی را حرام می دانند و عده دیگر می گویند حرام نیست؛ آن عمل را انجام ندهد و اگر عملی را بعضی واجب و بعضی مستحب می دانند؛ آن را به جا آورد. پس کسانی که مجتهد نیستند و نمی توانند به احتیاط عمل کنند؛ لازم است از مجتهد تقلید نمایند.
- [آیت الله خوئی] شخص مسلمان باید به اصول دین از روی دلیل اعتقاد کند و نمیتواند در اصول دین تقلید نماید، یعنی بدون سؤال از دلیل، گفتة کسی را قبول کند. ولی در احکام دین در غیر ضروریات و قطعیات باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل بهدست آورد، یا از مجتهد تقلید کند یعنی بدون سؤال از دلیل بهدستور او رفتار نماید، یا از راه احتیاط طوری به وظیفة خود عمل نماید، که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است مثلًا اگر عدهای از مجتهدین عملی را حرام میدانند و عده دیگر می‌گویند حرام نیست، آن عمل را انجام ندهد و اگر عملی را بعضی واجب و بعضی مستحب میدانند آن را بهجا آورد. پس کسانی که مجتهد نیستند و نمیتوانند به احتیاط عمل کنند، واجب است از مجتهد تقلید نمایند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مشرک یعنی افرادی که خدایی غیر از خدای یگانه را بپرستند (بت پرست) یا برای خدا شریک قائل باشند و دو یا چند خدا را بپرستند، نجس می باشند ولی کسانی که وحدت خدای سبحان را قبول دارند و یکی از پیامبران الهی را قبول داشته باشند (یهودیان، مسیحیان، زرتشتیان و صابئیان) پاک می باشند. و اهل کتاب اگر به واسطه تحریف در دین خود مشرک شده باشند حکم سایر مشرکین را دارند و نجس می باشند و همچنین کسانی که بی دین بوده و هیچ خدایی را قبول ندارند نجس می باشند. ناصبی ها نیز که دشمن ائمه اطهار(علیهم السلام) هستند نجس می باشند. خوارج و نیز مسلمانانی که مشرک شده باشند و حضرت علی(علیه السلام) را خدا بدانند یا یکی از ضروریات دین را انکار کنند به نحوی که به انکار خدا و رسول خدا برگردد نجس می باشند.
- [آیت الله اردبیلی] اصل لزوم حجاب برای زن از ضروریّات اسلام است، هر چند بعضی از جزئیات آن از ضروریات نیست؛ پس زن باید بدن و موی خود را از مرد نامحرم بپوشاند، بلکه احتیاط آن است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده، ولی خوب و بد را میفهمد و به حدّی رسیده که ممکن است به قصد لذّت نگاه کند، بپوشاند لکن پوشاندن صورت ودستها تا مچ اگر به قصد نشان دادن به مردها و لذّت بردن آنها نباشد لازم نیست، هرچند خوب است، ولی قدمهای خود را باید بپوشاند و بنابر احتیاط پوشش زنها باید به شکلی باشد که برجستگیهای بدن آنان نیز نمایان نباشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند، تجاوز به حریم دین و حرام است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که معترف به خدا یا به یگانگی او نباشد و همچنین غُلاة یعنی آنهایی که یکی از ائمه علیهمالسلام را خدا خوانده ، یا بگویند خدا در او حلول کرده است و خوارج و نواصب یعین آنهایی که به ائمه علیهمالسلام اظهار دشمنی مینمایند نجسند ، و همچنین است کسی که نبوّت یا یکی از ضروریات دین ، مانند نماز و روزه را منکر شود ، اگر به نحوی باشد که مستلزم تکذیب پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم بشود هر چند فی الجمله . و امّا اهل کتاب یعنی یهود و نصاری و مجوس محکوم به طهارتاند .
- [آیت الله بهجت] کسی که منکر خدا یا برای خدا شریک قائل است یا پیامبری حضرت خاتم الانبیاء محمّد بن عبداللّه صلی الله علیه و آله وسلم را قبول ندارد و همین طور کسی که ایمان به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نداشته باشد، کافر و نجس می باشد . همچنین کسی که یکی از ضروریّات دین اسلام مثل نماز یا روزه را با علم به اینکه ضروری دین است انکار نماید ، نجس می باشد . و اگر از روی تقصیر نداند و انکار نماید ، احتیاطا باید از او اجتناب کرد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند و همراهی نمودن با آنها در ظلم و ستم، تجاوز به حریم دین و حرام است.