فراموشی
نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.
اگر کسی از روی فراموشی از اعتکاف خارج شود، چه حکمی دارد؟
اگر کسی از روی فراموشی از اعتکاف خارج شود، چه حکمی دارد؟ آیات عظام امام، بهجت، فاضل و نوری: اعتکافش باطل نمی شود امام، فاضل، نوری، تعلیقات علی العروة، ج 2 الاعتکاف؛ بهجت، وسیلةالنجاة، ج 1، م 1194.. آیات عظام تبریزی و سیستانی: اعتکافش باطل می شود سیستانی، تبریزی، منهاج الصالحین، الاعتکاف، السادس.. آیات عظام صافی، مکارم و وحید: بنابر احتیاط واجب باطل می شود صافی، هدایةالعباد، ج 1، م1402؛ مکارم، تعلیقات علی العروة، ج 2، الاعتکاف و وحید، منهاج‌الصالحین، الاعتکاف، م 1077.. تبصره. چنانچه خروج از اعتکاف به حدی طولانی شود که از صورت اعتکاف خارج گردد، اعتکاف باطل می شود. (احکام اعتکاف، سیدمجتبی حسینی، کد: 83/500034)
اگر کسی از روی فراموشی از اعتکاف خارج شود، چه حکمی دارد؟ آیات عظام امام، بهجت، فاضل و نوری: اعتکافش باطل نمی شود امام، فاضل، نوری، تعلیقات علی العروة، ج 2 الاعتکاف؛ بهجت، وسیلةالنجاة، ج 1، م 1194.. آیات عظام تبریزی و سیستانی: اعتکافش باطل می شود سیستانی، تبریزی، منهاج الصالحین، الاعتکاف، السادس.. آیات عظام صافی، مکارم و وحید: بنابر احتیاط واجب باطل می شود صافی، هدایةالعباد، ج 1، م1402؛ مکارم، تعلیقات علی العروة، ج 2، الاعتکاف و وحید، منهاج‌الصالحین، الاعتکاف، م 1077.. تبصره. چنانچه خروج از اعتکاف به حدی طولانی شود که از صورت اعتکاف خارج گردد، اعتکاف باطل می شود. (احکام اعتکاف، سیدمجتبی حسینی، کد: 83/500034)
پاسخ:
اگر کسی از روی فراموشی از اعتکاف خارج شود، چه حکمی دارد؟
آیات عظام امام، بهجت، فاضل و نوری: اعتکافش باطل نمی شود امام، فاضل، نوری، تعلیقات علی العروة، ج 2 الاعتکاف؛ بهجت، وسیلةالنجاة، ج 1، م 1194..
آیات عظام تبریزی و سیستانی: اعتکافش باطل می شود سیستانی، تبریزی، منهاج الصالحین، الاعتکاف، السادس..
آیات عظام صافی، مکارم و وحید: بنابر احتیاط واجب باطل می شود صافی، هدایةالعباد، ج 1، م1402؛ مکارم، تعلیقات علی العروة، ج 2، الاعتکاف و وحید، منهاج‌الصالحین، الاعتکاف، م 1077..
تبصره. چنانچه خروج از اعتکاف به حدی طولانی شود که از صورت اعتکاف خارج گردد، اعتکاف باطل می شود. (احکام اعتکاف، سیدمجتبی حسینی، کد: 83/500034)
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی از روی فراموشی محل اعتکاف را ترک کند، اعتکافش چه حکمی دارد؟
- [سایر] اگر کسی از روی فراموشی از اعتکاف خارج شود، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی از روی فراموشی محل اعتکاف را ترک کند، اعتکافش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] در موارد زیر اگر عمداً و از روی اختیار، در غیر موارد مجاز، از مسجد بیرون رود، اعتکاف او چه حکمی دارد؟ الف: اگر جاهل به حکم باشد. ب: اگر به سبب فراموشی یا اکراه از مسجد خارج شود.
- [آیت الله نوری همدانی] در موارد زیر اگر عمداً و از روی اختیار در غیر موارد مجاز از مسجد بیرون رود، اعتکاف او چه حکمی دارد؟ الف) اگر جاهل به حکم باشد؟ ب) اگر به سبب فراموشی یا اکراه از مسجد خارج شود؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا اعتکاف در مسجد جامع هر شهری، در ردیف اعتکاف در مساجد چهارگانه اعتکاف است یا باید اعتکاف در مسجد جامع، به امید ثواب و رجای مطلوبیت انجام شود؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی اعتکاف واجب خود را در مسجدی به جا آورده و پس از اعتکاف فهمیده است که به دلایلی (مثل غصبی بودن زمین مسجد، نارضایتی صاحب زمین و ...) اعتکاف در آن مسجد صحیح نبوده، اعتکاف او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر معتکف با خود شرط کند که هر وقت اراده کرد، بتواند اعتکاف را رها کند، جواز شرعی برای رها کردن اعتکاف محسوب می‌شود یا خیر؟ و آیا حکم این شرط، در اعتکاف استحبابی و اعتکاف وجوبی یکسان است؟
- [آیت الله سیستانی] خارج شدن از محل اعتکاف یا باطل کردن اعتکاف برای کسی که به نیت رجاء در مسجدی اعتکاف کرده چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] چنانچه در اعتکاف مستحبی اشتباهاً قصد وجوب کند یا در اعتکاف واجب اشتباهاً نیت استحباب کند، آیا اعتکاف صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف به خاطر کار ضروری از مسجد خارج شود ولی مدّت خروجش طولانی گردد، به گونهای که صورت اعتکاف از بین برود، اعتکافش باطل است، هرچند خروجش از روی اکراه یا اجبار یا اضطرار و یا فراموشی باشد.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف از روی فراموشی از مسجد خارج شود، اعتکاف باطل می‌شود و اگر معتکف از روی اکراه و اجبار از مسجد خارج شود، اعتکافش باطل نمیشود مگر مدّت خروجش طولانی گردد، به گونهای که صورت اعتکاف از بین برود که در این فرض، اعتکافش باطل می‌شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر اعتکاف کننده یکی از مبطلات اعتکاف را سهوا انجام دهد صحت اعتکاف محل اشکال است
- [آیت الله اردبیلی] اگر سهوا یکی از مبطلات اعتکاف را انجام دهد، اعتکاف او باطل نمیشود.
- [آیت الله سیستانی] - در اعتکاف، بلوغ شرط نیست و اعتکافِ بچه ممیّز هم صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] - انسان میتواند از آغاز هنگام نیتِ اعتکاف در غیر اعتکافِ واجبِ معین شرط کند که اگر مشکلی پیش آمد اعتکاف را رها کند. بنابراین وی میتواند با قرار دادن این شرط، در وقت پیش آمدن مشکل و مانع، اعتکاف را رها کند و اشکالی هم ندارد حتّی در روز سوّم، اما اگر معتکف شرط کند بدون عارض شدن هیچ سببی بتواند اعتکاف را قطع نماید، صحّت چنین شرطی، محلّ اشکال است. شایان ذکر است قرار دادن شرط مذکور (شرط رها کردن اعتکاف در اثنای آن) بعد از شروع اعتکاف یا قبل از شروع آن صحیح نیست بلکه باید همزمان و مقارن با نیت اعتکاف باشد.
- [آیت الله سبحانی] هرگاه در حال اعتکاف به خرید و فروش بپردازد، معامله او درست و اعتکاف او باطل است.
- [آیت الله سبحانی] نوجوان نابالغ که خوب و بد را تشخیص می دهد، اگر اعتکاف کند، اعتکاف او صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] - در اعتکاف اموری معتبر است: اوّل: معتکف مسلمان باشد. دوّم: معتکف عاقل باشد. سوّم: اعتکاف با قصد قربت انجام شود.
- [آیت الله سیستانی] - اگر شخص معتکف به وسیله ارتکاب یکی از مُفسداتی که در مسائل پیش بیان شد، اعتکافش را باطل کند، پس اگر اعتکاف واجبِ معین باشد، بنا بر احتیاط واجب باید اعتکاف را قضاء کند، و اگر اعتکاف واجبِ غیر معین باشد مثل آنکه اعتکاف را بدون آنکه در وقت معیّنی باشد نذر کند، واجب است که اعتکاف را دوباره از سر گیرد، و اگر در اعتکاف مستحب باشد و بعد از اتمام روز دوّم اعتکاف را باطل کند، بنا بر احتیاط وجوبی اعتکاف را قضاء کند و اگر قبل از اتمام روز دوم، اعتکاف مستحب را باطل کند، چیزی بر عهده او نیست و قضاء ندارد. دهم: معتکف در مکان اعتکاف باقی بماند و از آن خارج نشود مگر در مواردی که خروج شرعاً جایز است.