فراموشی
نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.
اگر کسی از روی فراموشی محل اعتکاف را ترک کند، اعتکافش چه حکمی دارد؟
باطل نمی شود، مگر این که زمان خروج طولانی شود، به گونه ای که از صورت اعتکاف خارج شود، ولی اگر عمدا خارج شود، هر چند مسأله را نمی دانسته، اعتکافش باطل می شود.
باطل نمی شود، مگر این که زمان خروج طولانی شود، به گونه ای که از صورت اعتکاف خارج شود، ولی اگر عمدا خارج شود، هر چند مسأله را نمی دانسته، اعتکافش باطل می شود.
پاسخ:
باطل نمی شود، مگر این که زمان خروج طولانی شود، به گونه ای که از صورت اعتکاف خارج شود، ولی اگر عمدا خارج شود، هر چند مسأله را نمی دانسته، اعتکافش باطل می شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خانمی می خواهد معتکف شود ولی می داند قبل از 3 روز حیض می شود اعتکافش چه حکمی دارد؟
- آیا اعتکاف به زمان های ویژه ای اختصاص دارد؟ و بهترین زمان جهت اعتکاف چیست؟
- کسی که پنج روز در اعتکاف بوده است، آیا اعتکاف روز ششم هم بر او واجب است؟
- اگر مباحثه علمی در حال اعتکاف به جرّ و بحث منجر شود، آیا موجب باطل شدن اعتکاف است؟
- اگر زمانی نیّت اعتکاف کند که روز عید یا قربان در بین ایّام اعتکاف واقع شود، چه حکمی دارد؟
- آیا لمس همراه با ریبه و شهوت در ایام اعتکاف نسبت به جنس موافق یا مخالف موجب باطل شدن اعتکاف می گردد؟
- اگر اعتکاف در ماه رمضان باشد یا هم زمان با قضای روزه ماه رمضان باشد و بنابر فرض با جماع، اعتکاف و روزه باطل شود، چه حکمی دارد؟
- منظور از روز در اعتکاف چیست؟
- در چه مساجدی اعتکاف صحیح است؟
- آیا اعتکاف در مسجد دانشگاه صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا می توان برای شرکت در راهپیمایی و انتخابات محل اعتکاف را ترک نماید سپس برای ادامه به محل اعتکاف برگردد؟
- [سایر] اگر کسی به جهت ندانستن مسئله از اعتکاف خارج شود، اعتکافش باطل می شود؟
- [سایر] اگر شخصی در اعتکاف جای کسی را بگیرد، آیا اعتکافش باطل می شود؟
- [سایر] آیا زن برای رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازه شوهر دارد و اگر بدون اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟
- [سایر] آیا زن برای رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازه شوهر دارد و اگر بدون اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟
- [سایر] آیا زن برای رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازه شوهر دارد؟ اگر بدون اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] در حال اعتکاف اگر معتکفی مکانی را برای اعتکاف معین کرده و جا گرفته و از طرفی معتکف دیگر آن مکان را بدون رضایت او بگیرد، اعتکافش در آن مکان چه حکمی دارد؟
- [سایر] کسی که نذر کرده اعتکاف به جا آورد، آن گاه با گذشت یک روز از اعتکافش آن را به جهتی باطل کند، آیا قضای آن واجب است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی سهواً به غیر از جهاتی که تجویز شده برای بیرون رفتن از مسجد در هنگام اعتکاف بیرون رود آیا اعتکافش باطل می‌شود؟
- [سایر] اگر کسی از روی فراموشی از اعتکاف خارج شود، چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه در ماه رمضان یا روزه واجب معین، نیت روزه را عمداً ترک نماید تا صبح داخل شود، روزه آن روزش صحیح نیست و قضا بر او واجب است، ولی وجوب کفّاره محل تأمل است.
- قیام در موقع گفتن تکبیرةالاحرام بنابر ظاهر و قیام پیش از رکوع که آن را قیام متصل به رکوع میگویند، رکن است. ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند، نمازش صحیح است.
- تخلّف از قسم در صورت اضطرار یا فراموشی کفاره ندارد.
- احتیاط واجب آن است که در موقع ایستادن، هر دو پا روی زمین باشد، ولی لازم نیست سنگینی بدن روی هر دو پا باشد و اگر روی یک پا هم باشد اشکال ندارد. و اگر ایستادن صدق کرد و از روی فراموشی روی یک پا قرار گرفت، نمازش باطل نیست، گرچه محل احتیاط است.
- کسی که میتواند درست بایستد لازم است پاها را طوری گشاد نگذارد که به حال ایستادن معمولی نباشد، ولی اگر بگویند ایستاده است و یا از روی فراموشی پاها را بیش از متعارف باز کرد، نمازش باطل نمیشود، گرچه محل احتیاط است.
- قصد اقامت در دو محل نزدیک به هم در صورتی که یک محل حساب نشود و به حد مسافت شرعی هم نرسد صحیح نیست، مگر اینکه با تعدد محل، اقامت واحده محسوب شود، ولی اگر شخص در یک محل قصد اقامت کند و شبها و قسمت عمده روز را در آن محل که قصد اقامت کرده بماند و برای انجام کاری که در محل دیگر دارد مقداری از روز را به آن محل برود بهطوریکه به اقامت او در محل اول ضرری نزند، و سپس به محل اقامت برگردد مانعی ندارد.
- اگر موقعی که ایستاده، از روی فراموشی بدن را حرکت دهد، یا به طرفی خم شود، یا به جایی تکیه کند، اشکال ندارد، ولی در قیامِ موقعِ گفتن تکبیرةالاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد، بنابر احتیاط واجب، باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
- جایز است اطفال را برای تمرین و عادت دادن به ترک معصیت و یا انجام دادن واجبات، تأدیب کرد، خصوصاً در مراحل آخر که به انجام واجب و ترک معصیت نزدیکتر است، که اگر تادیب نشوند، در بعضی از موارد منجر به ترک واجبات و انجام معاصی از طرف آنها می‌شود.
- رقصیدن زن در مجالس زنان، و یا مرد در مجالس مردان اشکال دارد و احتیاط واجب در ترک است.
- موقع گفتن تکبیرةالاحرام باید بدن آرام باشد و اگر عمداً درحالیکه بدنش حرکت دارد، تکبیرةالاحرام را بگوید باطل است و همچنین بنابر احتیاط اگر سهواً یا از روی فراموشی باشد نیز باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف از محلّ اعتکاف عمداً و اختیاراً و با وجود اطّلاع از حکم شرعی در غیر موارد ضروری و مجاز برای خروج، خارج گردد، اعتکافش باطل می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف از محلّ اعتکاف به خاطر ندانستن مسأله و جهل به حکم شرعی در غیر موارد ضروری و مجاز برای خروج، خارج گردد، اعتکافش باطل می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف به خاطر کار ضروری از مسجد خارج شود ولی مدّت خروجش طولانی گردد، به گونهای که صورت اعتکاف از بین برود، اعتکافش باطل است، هرچند خروجش از روی اکراه یا اجبار یا اضطرار و یا فراموشی باشد.
- [آیت الله سیستانی] - اعتکاف باید با اذن کسی که اذن او شرعاً معتبر است باشد. بنابراین زمانی که توقّفِ زن در مسجد حرام باشد مثل موردی که زن بدون اجازه از منزل خارج شده باشد، اعتکاف باطل است، و در صورتی که توقّفِ زن در مسجد، حرام نباشد ولی اعتکاف منافی با حق شوهر باشد، صحّت اعتکافش در صورتی که بدون اذن شوهرش باشد، محلّ اشکال است. همچنین در صورتی که اعتکاف موجب آزار و اذیت والدین باشد و این اذیت، ناشی از شفقت و دلسوزی باشد، اذن فرزند از آنان لازم است و اگر موجب اذیت آنان نباشد، احتیاط مستحب آن است که اجازه بگیرد. نهم: معتکف محرّمات اعتکاف را ترک نماید.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف محرّمات اعتکاف را عمداً و با وجود اطّلاع از حکم شرعی انجام دهد، اعتکافش باطل می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف یکی از محرّمات اعتکاف را به خاطر ندانستن مسأله انجام داده، در صورتی که جاهل مقصّر بوده، اعتکافش باطل می‌شود و اگر جاهل قاصر بوده، اعتکافش صحیح است و حکم سهو را دارد.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف یکی از محرّمات اعتکاف را سهواً و از روی فراموشی انجام دهد، مطلقاً مبطل اعتکاف نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر اعتکاف کننده یکی از مبطلات اعتکاف را سهوا انجام دهد صحت اعتکاف محل اشکال است
- [آیت الله سیستانی] - اعتکاف کننده باید در ایّام اعتکاف، روزه باشد، بنابراین کسی که نمیتواند روزه بگیرد مانند مسافری که قصد اقامه ده روز ندارد و مریض و زن حائض و نفساء اعتکافش صحیح نیست، و در ایام اعتکاف لازم نیست که روزه مخصوص به اعتکاف باشد بلکه هر روزهای باشد صحیح است حتّی روزه استیجاری، مستحبی و قضاء هم کافی است.
- [آیت الله سیستانی] - خروج از محلّ اعتکاف برای ضروراتی که چارهای از آن نیست، مثل توالت کردن، جایز است و خروج از مسجد برای غسل جنابت جایز بلکه واجب است، همچنین خروج بانوان برای انجام غسل استحاضه جایز است. و زن مستحاضهای که غسل بر او واجب است در صورتی که غسلهای واجب خود را انجام ندهد، مضرّ به صحّت اعتکافش نیست.