راه محاسبه خمس را ذکر کنید.
کشاورزان، کارمندان، کارگران، کاسب‌ها و کسانی که درآمد کسب دارند، باید برای خود حساب سال خمسی داشته باشند و جهت محاسبه خمس، به صورت زیر عمل کنند:
هنگامی که از دریافت اولین درآمد البته در آغاز سال خمسی میان مراجع اختلاف نظر هست. (ر.ک: زمان سال خمسی ) یک سال گذشت، آن روز، وقت حساب سال است. هر چه از مؤونه که مورد استفاده قرار میگیرد و عین آن از بین می‌رود (مانند خوراکی‌ها، موادهای شوینده، وسایل تحصیلی دفتر، خودکار و غیر آنها ) چنانچه تا آخر سال خمسی زیاد بیاید و در بازار ارزشی داشته باشد، باید خمس (یک پنجم ) آن را با قیمت روز بپردازند. چیزهایی از مؤونه که مورد نیاز انسان است و با استفاده عین آن، از بین نمی‌رود (مانند وسایل زندگی مثل فرش، یخچال، وسیله نقلیه و... )، هر چند سال هم بر آنها بگذرد، خمس به آنها تعلق نمی‌گیرد. العروة الوثقی، ج 2، باب الخمس، م 67.
مثال: کارمندی در پایان خرداد سال 80، اولین حقوق خود را دریافت می‌کند ؛ حساب سال او پایان خرداد سال 81 است. در این تاریخ ده کیلو برنج، پنج کیلو لپه، پنج عدد تاید و مبلغ پنجاه هزار تومان زیاد آمده است. او باید یک پنجم هر یک از اجناس بالا را جدا کرده و بابت خمس بپردازد و جایز است قیمت آن را به روز حساب کرده و یک پنجم آن را به صورت پول نقد بدهد.
تبصره 1. کسی که شغل ندارد، اگر اتفاقاً معامله‌ای کند و سودی ببرد - بعد از آنکه یک سال از وقتی که فایده برده، بگذرد باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد. توضیح‌المسائل مراجع، م 1765 ؛ نوری، توضیح‌المسائل، م 1761 ؛ وحید، توضیح‌المسائل، م 1773.
تبصره 2. درباره خمس بعضی از درآمدها (مانند حقوق خانواده شهدا، هدیه، جایزه بانکی و... ) میان مراجع تقلید اختلاف نظر هست. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 261/500016)
