امتیاز
اِمتیار به معنای تهیه کردن یا فروختن آذوقه می باشد. این عنوان در باب جهاد به کار رفته است.
چرا در اسلام خمس را باید به سادات داد؟ آیا این کار نوعی امتیاز محسوب نمی‌شود؟
چرا در اسلام خمس را باید به سادات داد؟ آیا این کار نوعی امتیاز محسوب نمی‌شود؟ به نظر عده‌ای از مفسران حکم وجوب زکات در مکه نازل گردید و مسلمانان به پرداخت این فریضه الهی موظف شدند؛ ولی هنگامی که پیامبر اسلام به مدینه پا نهاد و حکومت اسلامی را پایه‌گذاری کرد، از طرف خدا مأمور به دریافت زکات از مردم شد تا با آن، دست مستمندان و محرومان جامعه را بگیرد؛ ولی بنی‌هاشم (سادات) حق نداشتند چیزی از این بودجه دریافت کنندتفسیر نمونه، ج 8، ذیل آیه 60، سوره توبه، ج 14، فضیلت سوره مؤمنون. و این امر شاید به دو جهت بود: 1. بهانه‌ای به دست مخالفان نیفتد که پیامبرصلی الله علیه وآله خویشان خود را بر اموال عمومی (زکات) مسلط ساخته است. این امر باعث گردید که بنی هاشم از دستیابی به زکات دور نگه داشته شوند. 2. استفاده بنی هاشم از زکات یک نوع تفوق و برتری جویی برای غیر بنی‌هاشم محسوب شده و ذلت و خواری را برای سادات به همراه داشت. خداوند متعال جهت حفظ کرامت و مقامشان زکات را بر آنان حرام ساخت. البته سادات به خودشان می‌توانند زکات بدهند؛ چرا که حس برتری جویی در این داد و ستد به چشم نمی‌خوردر.ک: وسائل الشیعه، ج 6،ابواب قسمة الخمس، باب 1، ح 8. .حضرت علی‌علیه السلام در روایتی فرموده: (لم یجعل لنا سهماً فی‌الصدقه اکرم (الله) نبیه و اکرمنا ان یطعمنا او ساخ ما فی ایدی الناس)؛ (خداوند متعال سهمی برای ما در زکات قرار نداده، بلکه پیامبرصلی الله علیه وآله و ما اهل‌بیت‌علیهم السلام را از خوردن چرک‌های اموال مردم (زکات) گرامی داشته است): همان، ابواب قسمة الخمس، باب 1، ح 4. این دو امر سبب شد این قشر از زکات محروم بمانند و از سوی دیگر می‌دانیم که در میان سادات افراد از کار افتاده، در راه مانده، یتیم و... وجود دارند که باید به طریقی تأمین شوند. خداوند متعال جهت پر کردن این خلأ و اکرام و احترام آنان، آیه خمس را پس از جنگ بدر نازل فرمود و محل ارتزاق مستمندان از این خاندان را، خمس قرار داد. در حقیقت در اسلام دو صندوق وجود دارد: صندوق خمس و صندوق زکات و این جداسازی نه برای این است که سادات سهم بیشتری پیدا کنند؛ بلکه تنها به جهت احترام و اکرام این خاندان در جامعه می‌باشد. افزون بر آنکه بنای اسلام بر آن است که سلسله نسب سادات به طور مشخص باقی بماند و به شکلی گم نشود و یاد پیامبر و امامان‌علیهم السلام در خاطره‌ها زنده بماند و احترام سادات را به عنوان تکریم جدشان پیامبر اسلام بدانند.مطهری، مرتضی، آشنایی با قرآن، ج 3، ص 83. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 5/500010)
چرا در اسلام خمس را باید به سادات داد؟ آیا این کار نوعی امتیاز محسوب نمی‌شود؟ به نظر عده‌ای از مفسران حکم وجوب زکات در مکه نازل گردید و مسلمانان به پرداخت این فریضه الهی موظف شدند؛ ولی هنگامی که پیامبر اسلام به مدینه پا نهاد و حکومت اسلامی را پایه‌گذاری کرد، از طرف خدا مأمور به دریافت زکات از مردم شد تا با آن، دست مستمندان و محرومان جامعه را بگیرد؛ ولی بنی‌هاشم (سادات) حق نداشتند چیزی از این بودجه دریافت کنندتفسیر نمونه، ج 8، ذیل آیه 60، سوره توبه، ج 14، فضیلت سوره مؤمنون. و این امر شاید به دو جهت بود: 1. بهانه‌ای به دست مخالفان نیفتد که پیامبرصلی الله علیه وآله خویشان خود را بر اموال عمومی (زکات) مسلط ساخته است. این امر باعث گردید که بنی هاشم از دستیابی به زکات دور نگه داشته شوند. 2. استفاده بنی هاشم از زکات یک نوع تفوق و برتری جویی برای غیر بنی‌هاشم محسوب شده و ذلت و خواری را برای سادات به همراه داشت. خداوند متعال جهت حفظ کرامت و مقامشان زکات را بر آنان حرام ساخت. البته سادات به خودشان می‌توانند زکات بدهند؛ چرا که حس برتری جویی در این داد و ستد به چشم نمی‌خوردر.ک: وسائل الشیعه، ج 6،ابواب قسمة الخمس، باب 1، ح 8. .حضرت علی‌علیه السلام در روایتی فرموده: (لم یجعل لنا سهماً فی‌الصدقه اکرم (الله) نبیه و اکرمنا ان یطعمنا او ساخ ما فی ایدی الناس)؛ (خداوند متعال سهمی برای ما در زکات قرار نداده، بلکه پیامبرصلی الله علیه وآله و ما اهل‌بیت‌علیهم السلام را از خوردن چرک‌های اموال مردم (زکات) گرامی داشته است): همان، ابواب قسمة الخمس، باب 1، ح 4. این دو امر سبب شد این قشر از زکات محروم بمانند و از سوی دیگر می‌دانیم که در میان سادات افراد از کار افتاده، در راه مانده، یتیم و... وجود دارند که باید به طریقی تأمین شوند. خداوند متعال جهت پر کردن این خلأ و اکرام و احترام آنان، آیه خمس را پس از جنگ بدر نازل فرمود و محل ارتزاق مستمندان از این خاندان را، خمس قرار داد. در حقیقت در اسلام دو صندوق وجود دارد: صندوق خمس و صندوق زکات و این جداسازی نه برای این است که سادات سهم بیشتری پیدا کنند؛ بلکه تنها به جهت احترام و اکرام این خاندان در جامعه می‌باشد. افزون بر آنکه بنای اسلام بر آن است که سلسله نسب سادات به طور مشخص باقی بماند و به شکلی گم نشود و یاد پیامبر و امامان‌علیهم السلام در خاطره‌ها زنده بماند و احترام سادات را به عنوان تکریم جدشان پیامبر اسلام بدانند.مطهری، مرتضی، آشنایی با قرآن، ج 3، ص 83. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 5/500010)
پاسخ:
چرا در اسلام خمس را باید به سادات داد؟ آیا این کار نوعی امتیاز محسوب نمی‌شود؟
به نظر عده‌ای از مفسران حکم وجوب زکات در مکه نازل گردید و مسلمانان به پرداخت این فریضه الهی موظف شدند؛ ولی هنگامی که پیامبر اسلام به مدینه پا نهاد و حکومت اسلامی را پایه‌گذاری کرد، از طرف خدا مأمور به دریافت زکات از مردم شد تا با آن، دست مستمندان و محرومان جامعه را بگیرد؛ ولی بنی‌هاشم (سادات) حق نداشتند چیزی از این بودجه دریافت کنندتفسیر نمونه، ج 8، ذیل آیه 60، سوره توبه، ج 14، فضیلت سوره مؤمنون. و این امر شاید به دو جهت بود:
1. بهانه‌ای به دست مخالفان نیفتد که پیامبرصلی الله علیه وآله خویشان خود را بر اموال عمومی (زکات) مسلط ساخته است. این امر باعث گردید که بنی هاشم از دستیابی به زکات دور نگه داشته شوند.
2. استفاده بنی هاشم از زکات یک نوع تفوق و برتری جویی برای غیر بنی‌هاشم محسوب شده و ذلت و خواری را برای سادات به همراه داشت. خداوند متعال جهت حفظ کرامت و مقامشان زکات را بر آنان حرام ساخت. البته سادات به خودشان می‌توانند زکات بدهند؛ چرا که حس برتری جویی در این داد و ستد به چشم نمی‌خوردر.ک: وسائل الشیعه، ج 6،ابواب قسمة الخمس، باب 1، ح 8.
.حضرت علی‌علیه السلام در روایتی فرموده: (لم یجعل لنا سهماً فی‌الصدقه اکرم (الله) نبیه و اکرمنا ان یطعمنا او ساخ ما فی ایدی الناس)؛ (خداوند متعال سهمی برای ما در زکات قرار نداده، بلکه پیامبرصلی الله علیه وآله و ما اهل‌بیت‌علیهم السلام را از خوردن چرک‌های اموال مردم (زکات) گرامی داشته است): همان، ابواب قسمة الخمس، باب 1، ح 4.
این دو امر سبب شد این قشر از زکات محروم بمانند و از سوی دیگر می‌دانیم که در میان سادات افراد از کار افتاده، در راه مانده، یتیم و... وجود دارند که باید به طریقی تأمین شوند. خداوند متعال جهت پر کردن این خلأ و اکرام و احترام آنان، آیه خمس را پس از جنگ بدر نازل فرمود و محل ارتزاق مستمندان از این خاندان را، خمس قرار داد. در حقیقت در اسلام دو صندوق وجود دارد: صندوق خمس و صندوق زکات و این جداسازی نه برای این است که سادات سهم بیشتری پیدا کنند؛ بلکه تنها به جهت احترام و اکرام این خاندان در جامعه می‌باشد.
افزون بر آنکه بنای اسلام بر آن است که سلسله نسب سادات به طور مشخص باقی بماند و به شکلی گم نشود و یاد پیامبر و امامان‌علیهم السلام در خاطره‌ها زنده بماند و احترام سادات را به عنوان تکریم جدشان پیامبر اسلام بدانند.مطهری، مرتضی، آشنایی با قرآن، ج 3، ص 83. (احکام خمس، سید مجتبی حسینی، کد: 5/500010)
- [سایر] امتیاز اسلام بر دیگر ادیان چیست؟ چرا باید مسلمان بود؟
- [سایر] چرا افرادی که مادرشان سید است، سید محسوب نمی شوند، در صورتی که تمام فرزندان حضرت فاطمه زهرا (س) سید محسوب می شوند؟ با تشکر
- [آیت الله نوری همدانی] اگر (مادر کسی سید است و پدرش غیر سید است)؛ 1 - این شخص سیّد محسوب می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر سیدی شب عید فطر نان خور میزبان غیر سید محسوب شود، آیا فطره ی آن سید را باید به سید داد یا به غیر سید؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر مادر یا مادر پدر یا مادر مادر یا پدر مادر این جانب از سادات باشند، آیا بنده سیّد محسوب میشوم؟ آیا صدقه و کفّارات بر من و اولادم حرام است؟ آیا بنده و اولادم میتوانیم از عمامه سیاه استفاده کرده، خمس (سهم سادات) دریافت کنیم؟
- [آیت الله سیستانی] آیا برای شوهر جایز است که به زن هاشمی (سید) خود هزینه حج را از سهم سادات بپردازد؟ آیا برای دیگری نیز این کار جایز است؟
- [آیت الله بهجت] اگر غیر سیدی شب عید فطر نان خور میزبان محسوب شود، میزبان سید می تواند فطره ی او را به سید بدهد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی که پدرش از سادات نیست، ولی مادرش از سادات حسینی است، آیا از نوادگان حضرت فاطمه علیهاالسلام محسوب می‌شود و به آن حضرت محرم است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا اشخاصی که مادرشان سیّده است از سادات محسوب می شوند؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی خمس خود را با اجازه مرجع تقلیدش به سید فقیر بدهد ولی بعدا از پرداخت خمس به آن سید فقیر پشیمان شود، آیا آن سید باید آن پول را به او برگرداند یا خیر؟
- [آیت الله جوادی آملی] .به سید فقیر بیش از مقد ار هزینه سالانه نمیتوان خمس (سهم سادات) داد؛ ولی می‌توان از خمس برای سادات فقیر، مسکن و لوازم زندگی خرید، هرچند قیمتش چند برابر هزینه یک سال او باشد. جابه جایی خمس و هزینه آن
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بگوید سیّد هستم، نمی‌شود به او خمس داد مگر آنکه ثقهای سیّد بودن او را تصدیق کند یا در بین مردم معروف باشد که سیّد است.
- [آیت الله علوی گرگانی] به سیّد فقیری که مخارجش بر دیگری واجب است و او نمیتواند مخارج آن سیّد را بدهد، می‌شود خمس داد.
- [آیت الله بروجردی] به سید فقیری که مخارجش بر دیگری واجب است و او نمیتواند مخارج آن سید را بدهد، می‌شود خمس داد.
- [آیت الله بهجت] به سیّد فقیری که مخارجش بر دیگری واجب است و او نمیتواند مخارج آن سیّد را بدهد، می‌شود خمس داد.
- [آیت الله سبحانی] حقوق بازنشستگی و یا مبلغی که به عنوان بازخرید کار داده می شود جزء درآمد همان سال محسوب می گردد و اگر چیزی تا آخر سال از آن باقی نماند خمس ندارد، اما اگر اضافه بماند خمس دارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] حقوق بازنشستگی و یا مبلغی که به عنوان بازخرید کار داده می شود جزء درآمد همان سال محسوب می گردد و اگر چیزی تا آخر سال از آن باقی نماند خمس ندارد، اما اگر اضافه بماند خمس دارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] سیّد میتواند از غیر سیّد زکات مستحبّی بگیرد ولی نمیتواند از غیر سیّد زکات واجب بگیرد، البتّه اگر خمس و سایر وجوهات کفایت مخارج او را نکند و ناچار باشد که از زکات واجب غیر سیّد استفاده کند، مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] به صرف این که کسی بگوید: (سیّد هستم)، نمیتوان به او خُمس داد، ولی اگر در شهر خودش مشهور به سیادت باشد به نحوی که موجب وثوق و اطمینان شود، می‌توان به او خُمس داد.
- [آیت الله اردبیلی] به سیّد فقیری که مخارج او بر دیگری واجب است و او نمیتواند مخارج آن سیّد را بدهد، می‌توان خُمس داد.