کالبد شکافی
رجوع کنيد به: تشريح
کالبد شکافی برای کشف جرایم و شناسایی قاتل، چه حکمی دارد؟
کالبد شکافی برای کشف جرایم و شناسایی قاتل، چه حکمی دارد؟ آیات عظام بهجت و مکارم: اگر ضرورت ایجاب کند اشکال ندارد ؛ مانند نجات جان بی‌گناه و شناسایی قاتل. مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1478 ؛ بهجت، احکام پزشکی، ص 50. آیةاللَّه تبریزی: خیر، جایز نیست. تبریزی، استفتاءات، س 2062. آیات عظام خامنه‌ای، فاضل و نوری: اگر کشف حقیقت متوقف بر آن است، اشکال ندارد. خامنه‌ای، اجوبة الاستفتاءات، س 1281 ؛ نوری، استفتاءات، ج 1، س 977 و 982 ؛ فاضل، جامع‌المسائل،1، س 219. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 447/500016)
کالبد شکافی برای کشف جرایم و شناسایی قاتل، چه حکمی دارد؟ آیات عظام بهجت و مکارم: اگر ضرورت ایجاب کند اشکال ندارد ؛ مانند نجات جان بی‌گناه و شناسایی قاتل. مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1478 ؛ بهجت، احکام پزشکی، ص 50. آیةاللَّه تبریزی: خیر، جایز نیست. تبریزی، استفتاءات، س 2062. آیات عظام خامنه‌ای، فاضل و نوری: اگر کشف حقیقت متوقف بر آن است، اشکال ندارد. خامنه‌ای، اجوبة الاستفتاءات، س 1281 ؛ نوری، استفتاءات، ج 1، س 977 و 982 ؛ فاضل، جامع‌المسائل،1، س 219. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 447/500016)
عنوان سوال:
کالبد شکافی برای کشف جرایم و شناسایی قاتل، چه حکمی دارد؟
پاسخ:
کالبد شکافی برای کشف جرایم و شناسایی قاتل، چه حکمی دارد؟
آیات عظام بهجت و مکارم: اگر ضرورت ایجاب کند اشکال ندارد ؛ مانند نجات جان بی‌گناه و شناسایی قاتل. مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1478 ؛ بهجت، احکام پزشکی، ص 50.
آیةاللَّه تبریزی: خیر، جایز نیست. تبریزی، استفتاءات، س 2062.
آیات عظام خامنه‌ای، فاضل و نوری: اگر کشف حقیقت متوقف بر آن است، اشکال ندارد. خامنه‌ای، اجوبة الاستفتاءات، س 1281 ؛ نوری، استفتاءات، ج 1، س 977 و 982 ؛ فاضل، جامع‌المسائل،1، س 219. (رساله دانشجویی، سید مجتبی حسینی، کد: 447/500016)
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کالبد شکافی برای کشف جرم و شناسایی قاتل باشد چه حکمی دارد؟ و اگر کالبد شکافی تنها راه برای رهایی یک متّهم بی‌گناه از مرگ باشد چگونه است؟ و جهت تعلیم چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] الف) آیا برای تشخیص علّت مرگ جهت پیشرفت علم پزشکی و تعلیم به دانشجویان، کالبد شکافی جایز است؟ ب) اگر کالبد شکافی برای کشف جرم شناسایی قاتل باشد حکم چگونه است؟ ج) اگر کالبد شکافی تنها راه برای رهایی یک متّهم بی گناه از مرگ باشد قضیه چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که قاضی پرونده ای تشخیص دهد کشف حقیقت لازم و ضروری است، و برای این منظور چاره ای جز کالبد شکافی نیست. ولی اولیای دم حاضر به کالبد شکافی نباشند، یا بعضی راضی باشند و بعضی دیگر راضی نباشند، یا میّت بر عدم کالبد شکافی وصیّت کرده باشد، تکلیف چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر فردی کشته شود و پزشک قانونی برای کشف حقایق کالبد شکافی کنند دیه لازم است یا خیر ؟ و مصرف آن چیست ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] تشریح کالبد شکافی امروزه یکی از رشتههای پزشکی است که در دنیا دارای اهمیت فراوانی است و مراکز مهمّ علمی و پژوهشی در این زمینه مشغول فعالیّت هستند که عمدتابه اثبات نسب، و قصد کشف جرم و هر هدف عقلائی دیگر یا صرفابه قصد آموزشهای پزشکی اجسادی را کالبد شکافی مینمایند لطفانظر مبارک را در جواز و عدم جواز بیان فرمائید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] امروزه کالبد شکافی دارای اهمیّت فراوانی است، و مراکز مهمّ علمی و پژوهشی در این زمینه مشغول فعالیّت هستند، و عمدتاً برای اثبات نسب، کشف جرم، و هر هدف عقلایی دیگر، یا صرفاً به قصد آموزشهای پزشکی، اجسادی را کالبد شکافی می نمایند. لطفاً نظر مبارک خود را در مورد جواز، یا عدم جواز این کار مرقوم فرمایید.
- [آیت الله خامنه ای] در صورت جایز بودن کالبد شکافی، حکم عورتین و نگاه نامحرم به بدن میت و مس میت موقع کالبد شکافی را بیان فرمائید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورت جایز بودن کالبد شکافی، حکم عورتین و نگاه نامحرم به بدن میت و مس میّت موقع کالبد شکافی را بیان فرمایید؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا کالبد شکافی میت مسلمان یا غیر مسلمان جائز است یا خیر ؟ اگر کالبد شکافی جهت تعلیم برای نجات جان دیگران باشد حکم مسأله را بیان فرمایید ؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در صورت جواز کالبد شکافی، آیا شامل عورتین هم می‌شود و حکم نگاه کردن نامحرم بر میّت به هنگام کالبد شکافی چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی که بالغ وعاقل است عمداً وبناحق مسلمانی را بکشد، در صورتی که مقتول، مرد یا پسر باشد ولیّ کشته میتواند قاتل را عفو کند یا بکشد، ولی اگر مقتول کافر باشد قاتل او را که مسلمان است نمیتوان کشت و اگر مقتول مسلمان زن یا دختر باشد اگرچه می‌شود قاتل مسلمان او را کشت لکن اگر قاتل مرد باشد باید نصف دیه او را به ولیّ او بدهند و اگر قاتل دیوانه یا نابالغ باشد مطلقاً دیه باید بدهند ودیه آن بر عاقله است که معنای آن خواهد آمد و نیز ولیّ میتواند به مقداری که طرفین راضی شوند از قاتل دیه بگیرد و در صورتی که رضایت آنها به دیهای باشد که در شرع معیّن شده است چون تقدیرات شرعی در دیه مختلف است اختیار تعیین آن با قاتل است و میتواند هر کدام که برای او آسانتر است اختیار نماید، بنابر این میتواند قیمت نقره را که از سایر اقسام دیه کمتر است بدهد امّا اگر از روی خطایمحض بکشد مثلاً برای حیوانی تیر بیندازد واشتباهاً کسی را بکشد، ولیّ کشته حق ندارد او را بکشد، امّا میتواند از عاقله )یعنی قوم وخویشان پدری قاتل( و در صورت ندادن آنها از خود قاتل، دیه بگیرد و اگر از روی خطای شبیه به عمد بکشد به این معنی که شخصی کسی را با آلتی بزند که عادتاً کشنده نیست وقصد کشتن هم نداشته اتّفاقاً کشته شود در این فرض خود قاتل باید دیه بدهد وولیّ مقتول حق کشتن او را ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] قتل بر سه گونه است: اوّل: قتل عمدی، در قتل عمدی یا قاتل به قصد قتل دیگری را میکشد یا با وسیلهای که به حسب عادت کشنده است و قاتل هم احتمال عقلایی این امر را بدهد قتل صورت میگیرد. دوم: قتل شبه عمد، در قتل شبه عمد شخصی کسی را با آلتی بزند که به حسب عادت کشنده نیست و یا قاتل این امر را احتمال نمیدهد و قصد کشتن هم نداشته باشد و اتّفاقاً بکشد. سوم: قتل خطای محض، در قتل خطای محض قاتل انجام کاری بر روی مقتول را قصد نکرده، بلکه مثلاً برای شکار حیوانی تیر انداخته ولی اشتباهاً کسی را کشته است. در قتل عمد، ولیّ مقتول میتواند قاتل را عفو کند، یا در صورت وجود شرائط قصاص، او را با حکم حاکم شرع بکشد و اگر مقتول مسلمان، زن یا دختر باشند، اگر چه قاتل مسلمان او را هم میتوان کشت، لکن اگر قاتل، مرد باشد، باید نصف دیه او را به وی بدهند و ولیّ مقتول میتواند در صورت رضایت آنها به مقداری که طرفین راضی شوند از قاتل دیه بگیرد و در صورتی که رضایت آنها به دیهای باشد که در شرع معیّن شده است، چون اندازههایی که در شرع برای دیه تعیین شده مختلف است، قاتل میتواند هر اندازهای را که مایل است انتخاب کند، بنابراین میتواند قیمت نقره را که از سایر اقسام دیه کمتر است بدهد و اگر رضایت آنها به قسم خاصّی از دیه باشد، قاتل باید همان قسم را بدهد. در قتل شبه عمد و خطای محض، ولیّ مقتول حقّ ندارد قاتل را بکشد، بلکه حقّ دریافت دیه دارد که در قتل شبه عمد از خود قاتل و در قتل خطای محض از عاقله (یعنی قوم و خویشان پدری قاتل) و در صورت ندادن آنها از خود قاتل دیه گرفته می‌شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .مال پیدا شده (لقطه) را باید معرفی و اعلان کرد و در صورت ناامید شدن از شناسایی صاحب مال، میتوان از طرف صاحب آن صدقه داد.
- [آیت الله مظاهری] در قتل عمد که ورثه حقّ قصاص دارند میتوانند بیش از دیه از قاتل بگیرند و قصاص نکنند.
- [آیت الله مظاهری] بازجویی و حرف کشیدن از کسی برای تفحّص و شنود و کشف اسرار حرام است، حتّی قاضی و بازپرس هم حقّ حرف کشیدن از کسی را ندارند.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی که بالغ و عاقل است عمداً و به ناحق مسلمانی را بکشد، درصورتی که مقتول، مرد یا پسر باشد، ولیّ مقتول میتواند قاتل را ع- ف- و ک- ند یا بکشد. ولی اگر مقتول کافر باشد قاتل او را که مسلمان است نمیتوان کشت و اگر مقتول مسلمان زن یا دختر باشد اگرچه میتوان قاتل مسلمان او را کشت لکن اگر قاتل مرد باشد باید نصف دیة او را به ولیّ او بدهند و اگر قاتل دیوانه یا نابالغ باشد مطلقاً دیه باید بدهند و دیة آن بر عاقله است که معنای آن خواهد آمد و نیز ولی میتواند به مقداری که طرفین راضی شوند از قاتل دیه بگیرد. و درصورتی که رضایت آنها به دیهای باشد که در شرع معین شده است چون تقدیرات شرعی در دیه مختلف است اختیار تعیین آن با قاتل است و میتواند هر کدام که برای او آسانتر است اختیار نماید. بنابراین میتوان قیمت نقره را که از سایر اقسام دیه کمتر است بدهد و آن به حساب قران قدیم ایرانی که یک مثقال بوده پانصد و بیست و پنج تومان می‌شود و اعتبار آن به قران قدیم است نه به ریال رائج امروزی امّا اگر از روی خطای محض بکشد مثلًا برای حیوانی تیر بیندازد و اشتباهاً کسی را بکشد، ولیّ کشته حق ندارد او را بکشد، امّا میتواند از عاقله (یعنی قوم و خویشان پدری قاتل) و در صورت ندادن آنها از خود قاتل، دیه بگیرد. و اگر از روی خطای شبیه به عمد بکشد به این معنی که شخصی کسی را با آلتی بزند که عادتاً کشنده نیست و قصد کشتن هم نداشته باشد و اتفاقاً بکشد در این فرض خود قاتل باید دیه بدهد و ولیّ مقتول حق کشتن او را ندارد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کسی که بالغ و عاقل است عمدا و به ناحق دیگری را بکشد؛ در صورتی که مقتول؛ مرد و مسلمان باشد؛ ولی کشته می تواند قاتل را عفو کند یا بکشد. ولی اگر مقتول کافر باشد؛ قاتل او را که مسلمان است نمی توان کشت و اگر مقتول زن و مسلمان باشد می شود قاتل مسلمان او را کشت؛ لکن اگر قاتل مرد باشد باید نصف دیه او را به ولی او بدهند و اگر قاتل دیوانه یا نابالغ باشد مطلقا دیه باید بدهند و دیه آن بر عاقله است که معنای آن خواهد آمد و نیز ولی می تواند به مقداری که طرفین راضی شوند از قاتل دیه بگیرد. و در صورتی که رضایت آنها به دیه ای باشد که در شرع معین شده است چون تقدیرات شرعی در دیه مختلف است؛ اختیار تعیین آن با قاتل است و می تواند هر کدام که برای او آسانتر است اختیار نماید. بنابر این می تواند قیمت نقره را که از سائر اقسام دیه کمتر است بدهد و آن به حساب قران قدیم ایرانی که یک مثقال بوده پانصد و بیست و پنج تومان می شود و اعتبار آن به قران قدیم است نه به ریال رایج امروزی. اما اگر از روی خطای محض بکشد؛ مثلا برای حیوانی تیر بیندازد و اشتباها کسی را بکشد؛ ولی کشته حق ندارد او را بکشد؛ اما می تواند از عاقله (یعنی قوم و خویشان پدری قاتل) به تفصیلی که در کتب مفصله مذکور است دیه بگیرد. و اگر از روی خطای شبیه به عمد بکشد به این معنی که شخصی کسی را با آلتی برنده که عادتا کشنده نیست و قصد کشتن هم نداشته باشد و اتفاقا بکشد؛ در این فرض خود قاتل باید دیه بدهد و ولی مقتول حق کشتن او را ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر یک نفر کسی دیگر را امر کند که به ناحق کسی را بکشد، در صورتی که قاتل و کسی که به او دستور داده، هر دو مکلف و عاقل باشند، قاتل را باید کشت، و کسی را که امر کرده، باید حبس کرد تا بمیرد.
- [آیت الله بروجردی] اگر یک نفر کس دیگر را امر کند که به ناحق کسی را بکشد، در صورتی که قاتل و کسی که به او دستور داده هر دو مکلف و عاقل باشند، قاتل را باید کشت و کسی که او را امر کرده باید حبس کرد تا بمیرد.
- [آیت الله خوئی] اگر یک نفر کس دیگر را امر کند که به ناحق کسی را بکشد درصورتی که قاتل و کسی که به او دستور داده، هر دو مکلف و عاقل باشند قاتل را باید کشت و کسی که او را امر کرده باید حبس کرد تا بمیرد.