چگونه است در وضو از بالا به پایین می شوییم و در مسح پا از پایین به بالا در حالی که در هر دو با (الی) آمده است؟ همان گونه که در مورد (الی المرافق) گفته شد، الی در (الی المرافق) به معنای مع است ، نه جهت شستشو، در مورد (الی الکعبین) هم همین استدلال وجود دارد. جهت شستشو و مسح بر اساس روایات قابل اثبات است . لکن ذکر این نکته نیز ضروری است که ، براساس روایات وارد شده از طرف معصومین علیهم السلام مسح سر و پا از بالا به پایین یا پایین به بالا اشکالی ندارد. بسیاری از فقها بر این اساس فتوا داده اند. شیخ حر عاملی که بهترین روایات فقهی از نظر سند را در کتاب شریف وسائل الشیعه جمع آوری نموده است در روایات مربوط به وضو بابی را تحت عنوان ( بَابُ جَوَازِ النَّکْسِ فِی الْمَسْحِ) یعنی (باب جائز بودن مسح به طور عکس) جمع آوری نموده است. برای نمونه به یکی از این روایات اشاره می نماییم. قَالَ أَخْبَرَنِی مَنْ رَأَی أَبَا الْحَسَنِ ع بِمِنًی- یَمْسَحُ ظَهْرَ قَدَمَیْهِ مِنْ أَعْلَی الْقَدَمِ إِلَی الْکَعْبِ وَ مِنَ الْکَعْبِ إِلَی أَعْلَی الْقَدَمِ وَ یَقُولُ الْأَمْرُ فِی مَسْحِ الرِّجْلَیْنِ مُوَسَّعٌ مَنْ شَاءَ مَسَحَ مُقْبِلًا وَ مَنْ شَاءَ مَسَحَ مُدْبِراً فَإِنَّهُ مِنَ الْأَمْرِ الْمُوَسَّعِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ؛ کسی که امام هادی علیه السلام را در منا دیده بود خبر داد که امام هادی علیه السلام گاهی مسح پا را از بالا به پایین و گاهی از پایین به بالا انجام می دادند و فرمودند : در نحوه انجام مسح پا وسعت داده شده است هرکس بخواهد از بالا به پایین و هر کس بخواهد از پایین به بالا انجام دهد.
چگونه است در وضو از بالا به پایین می شوییم و در مسح پا از پایین به بالا در حالی که در هر دو با (الی) آمده است؟
چگونه است در وضو از بالا به پایین می شوییم و در مسح پا از پایین به بالا در حالی که در هر دو با (الی) آمده است؟
همان گونه که در مورد (الی المرافق) گفته شد، الی در (الی المرافق) به معنای مع است ، نه جهت شستشو، در مورد (الی الکعبین) هم همین استدلال وجود دارد. جهت شستشو و مسح بر اساس روایات قابل اثبات است . لکن ذکر این نکته نیز ضروری است که ، براساس روایات وارد شده از طرف معصومین علیهم السلام مسح سر و پا از بالا به پایین یا پایین به بالا اشکالی ندارد. بسیاری از فقها بر این اساس فتوا داده اند. شیخ حر عاملی که بهترین روایات فقهی از نظر سند را در کتاب شریف وسائل الشیعه جمع آوری نموده است در روایات مربوط به وضو بابی را تحت عنوان ( بَابُ جَوَازِ النَّکْسِ فِی الْمَسْحِ) یعنی (باب جائز بودن مسح به طور عکس) جمع آوری نموده است. برای نمونه به یکی از این روایات اشاره می نماییم.
قَالَ أَخْبَرَنِی مَنْ رَأَی أَبَا الْحَسَنِ ع بِمِنًی- یَمْسَحُ ظَهْرَ قَدَمَیْهِ مِنْ أَعْلَی الْقَدَمِ إِلَی الْکَعْبِ وَ مِنَ الْکَعْبِ إِلَی أَعْلَی الْقَدَمِ وَ یَقُولُ الْأَمْرُ فِی مَسْحِ الرِّجْلَیْنِ مُوَسَّعٌ مَنْ شَاءَ مَسَحَ مُقْبِلًا وَ مَنْ شَاءَ مَسَحَ مُدْبِراً فَإِنَّهُ مِنَ الْأَمْرِ الْمُوَسَّعِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ؛ کسی که امام هادی علیه السلام را در منا دیده بود خبر داد که امام هادی علیه السلام گاهی مسح پا را از بالا به پایین و گاهی از پایین به بالا انجام می دادند و فرمودند : در نحوه انجام مسح پا وسعت داده شده است هرکس بخواهد از بالا به پایین و هر کس بخواهد از پایین به بالا انجام دهد.
- [آیت الله اردبیلی] آیا وضو گیرنده باید در مسح پا، از پایین به بالا مسح کند یا از بالا به پایین نیز کفایت میکند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا مسح پا در وضو از پائین ناخنها جایی که ظاهر است مسح گردد یا از سر ناخنها کفایت میکند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا شخصی که وضو میگیرد، مستحب است هنگام مسح قسمت پائین انگشتان پا یعنی جایی را که موقع راه رفتن با زمین تماس پیدا میکند، مسح نماید؟
- [سایر] اگر در مسح پا سر انگشتان پا مسح نشود و کمی از بالاتر کشیده شود، آیا این وضو صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا مسح سر و پا از پایین به بالا جایز است؟
- [آیت الله بهجت] اگر در حال وضو سهوا کسی قبل از مسح سر، مسح پا را کشید، آیا وضو باطل می شود؟
- [سایر] آیا کشیدن مسح سر در وضو الزاماً باید از فرق سر به پایین باشد؟ به سمت خواب مو باشد یا از پایین به بالا یا کنار سر مسح کشیدن ایراد دارد؟ اگر مسح سر با دست چپ باشد چطور؟
- [آیت الله بهجت] آیا مسح قسمت پایین پا که موقع راه رفتن با زمین تماس پیدا می کند استحباب دارد؟
- [سایر] سلام موقع وضو اب اگر روی پا جای مسح بریزد ایا مسح کردن پا اشکال دارد ووضو با طل می شود
- [آیت الله خوئی] کیفیت وضو اختلاف دارد بین ما و اهل سنّت، آنها میکشند دستهایشان را از پائین به بالا، و ما به عکس انجام میدهیم، ما سر و دو پا را مسح میکنیم، و آنها سر و گردن، همهاش را مسح میکنند و سپس دو پا را شستشو میدهند، آیا اختلاف دارد دین ما از دین آنها؟
- [آیت الله اردبیلی] بعد از مسح سر باید با رطوبت آب وضو که در دست مانده، روی پاها را از سر انگشتان تا برآمدگی روی پا مسح کند و احتیاط مستحب آن است که تا مفصل پا را مسح نماید.
- [آیت الله بهجت] بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشت ها تا برآمدگی روی پا مسح کند. و احتیاط مستحب این است که تا مَفصل پا مسح نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده ، روی پاها را از سر یکی از انگشتها تا بر آمدگی روی پا ، مسح کند .
- [آیت الله سبحانی] بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشت ها تا مفصل پا مسح کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح کند.
- [امام خمینی] بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سریکی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بعد از شستن هر دو دست، باید جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند، و احتیاط واجب آن است که با دست راست مسح نماید، و نیز احتیاط آن است که مسح از بالا به پایین باشد، اگرچه اقوی جواز مسح از پایین به بالا است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند و احتیاط آن است که با داخل دست راست مسح نماید و مسح را از بالا به پایین انجام دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از مسح سر، باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشتان تا برآمدگی روی پا مسح کند و احتیاط آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.
- [آیت الله بروجردی] بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح کند و احتیاط واجب آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.