در مواردی از قرآن خداوند به پیامبرش خطاب فرموده که تو مسئول ایمان مردم نیستی، و... آیا این موارد با امر به معروف و نهی از منکر جهاد ابتدایی منافات ندارند؟

آیاتی از قرآن، پیامبر (ص) را مسئول ایمان مردم نمی‏داند و این بدان معناست که ایمان آوردن مردم بر عهده‏ی پیامبر اکرم (ص) نیست؛ زیرا ایمان امری است قلبی و امور قلبی اجبار بردار نمی‏باشد، بلکه تحقق آن مقدماتی را نیاز دارد و انسان پس از آن مقدمات است که ایمان یا کفر را انتخاب می‏کند.   پیامبر (ص) موظف به فراهم سازی آن مقدمات بود. او موظف بود مردم را به تعالیم اسلام دعوت کند و فضای لازم را برای ایمان آوردن مردم فراهم سازد به گونه‏ای که در برابر کسانی که ایمان نمی‏آورند هیچ کوتاهی‏ای از ناحیه‏ی خدا و رسولش صورت نگرفته باشد.   امر به معروف و نهی از منکر و جهاد ابتدایی در اسلام، در راستای وظیفه‏ی تبلیغ و هدایت و اجرای تعالیم اسلام تشریع شده است نه برای اینکه مردم به اجبار ایمان بیاورند.   در اسلام جهاد از ماهیت دفاعی برخوردار است و تجاوز به تمام انحای آن محکوم شده است. لکن دفاع، گاهی از حقوق شخصی است و گاهی از حقوق ملی و گاهی از حقوق انسانی. و ما بر این باوریم که ایمان و توحید و حرکت مردم در صراط مستقیم از نوع سوم است. از این رو می‏توان با دیگران که مانع بسط توحید هستند، جنگید، و این در واقع دفاع است نه تجاوز. اما چون ایمان اجبار بردار نیست، چنین جنگی برای این است که موانع تبلیغ و دعوت برداشته شود، نه این که توحید تحمیل گردد. و امر به معروف و نهی از منکر نیز در همین راستا ارزیابی می‏گردد.