بیماری
مقابل سلامت و تندرستی را بیماری گویند. از آن در بابهای طهارت، صلات، زکات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، حجر، ضمان، وصیّت، نکاح، طلاق، اطعمه و اشربه، ارث، حدود، قصاص و دیات سخن رفته است.
خواندن نماز به نیابت از پدر و مادر به چه صورت باید باشد؟ اگر آنها در حالت بیماری باشند می توانند به صورت خوابیده نماز بخوانند؟
نیابت در نماز و روزه از برای انسان زنده جایز نیست. بر هر فرد مکلف واجب است که نماز های واجب خود را، به هر نحوی که می تواند (ایستاده، نشسته، خوابیده و یا حتی با اشاره) خود به جا آورد. حضرت امام خمینی (ره) و سایر مراجع دیگر فرموده اند: "تا انسان می‏تواند بنشیند نباید خوابیده نماز بخواند و اگر نتواند راست بنشیند، باید هر طور که می‏تواند بنشیند و اگر به هیچ قسم نمی‏تواند بنشیند، باید به پهلوی راست بخوابد و اگر نمی‏تواند، به پهلوی چپ و اگر آن هم ممکن نیست به پشت بخوابد، به طوری که کف پاهای او رو به قبله باشد".[1] همچنین عبادات واجبی را که انجام نداده، باید در حال حیات خود قضا کند. حضرت امام خمینی و سایر مراجع دیگر در این زمینه نیز فرموده اند: "تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد، دیگری نمی‏تواند نمازهای او را قضا نماید".[2] بنابراین، تا زمانی که پدر و مادر زنده باشند نمی توان به نیابت از آنان نمازهای واجب شان را به جا آورد، ولی خواندن نمازهای مستحبی به نیابت از آنان صحیح است. [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ‏1، ص 541 ، مسأله 971 . -[2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ‏1، ص 757 مسأله 1387 .
نیابت در نماز و روزه از برای انسان زنده جایز نیست. بر هر فرد مکلف واجب است که نماز های واجب خود را، به هر نحوی که می تواند (ایستاده، نشسته، خوابیده و یا حتی با اشاره) خود به جا آورد. حضرت امام خمینی (ره) و سایر مراجع دیگر فرموده اند: "تا انسان می‏تواند بنشیند نباید خوابیده نماز بخواند و اگر نتواند راست بنشیند، باید هر طور که می‏تواند بنشیند و اگر به هیچ قسم نمی‏تواند بنشیند، باید به پهلوی راست بخوابد و اگر نمی‏تواند، به پهلوی چپ و اگر آن هم ممکن نیست به پشت بخوابد، به طوری که کف پاهای او رو به قبله باشد".[1] همچنین عبادات واجبی را که انجام نداده، باید در حال حیات خود قضا کند. حضرت امام خمینی و سایر مراجع دیگر در این زمینه نیز فرموده اند: "تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد، دیگری نمی‏تواند نمازهای او را قضا نماید".[2] بنابراین، تا زمانی که پدر و مادر زنده باشند نمی توان به نیابت از آنان نمازهای واجب شان را به جا آورد، ولی خواندن نمازهای مستحبی به نیابت از آنان صحیح است. [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ‏1، ص 541 ، مسأله 971 . -[2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ‏1، ص 757 مسأله 1387 .
عنوان سوال:
خواندن نماز به نیابت از پدر و مادر به چه صورت باید باشد؟ اگر آنها در حالت بیماری باشند می توانند به صورت خوابیده نماز بخوانند؟
پاسخ:
نیابت در نماز و روزه از برای انسان زنده جایز نیست. بر هر فرد مکلف واجب است که نماز های واجب خود را، به هر نحوی که می تواند (ایستاده، نشسته، خوابیده و یا حتی با اشاره) خود به جا آورد. حضرت امام خمینی (ره) و سایر مراجع دیگر فرموده اند: "تا انسان میتواند بنشیند نباید خوابیده نماز بخواند و اگر نتواند راست بنشیند، باید هر طور که میتواند بنشیند و اگر به هیچ قسم نمیتواند بنشیند، باید به پهلوی راست بخوابد و اگر نمیتواند، به پهلوی چپ و اگر آن هم ممکن نیست به پشت بخوابد، به طوری که کف پاهای او رو به قبله باشد".[1] همچنین عبادات واجبی را که انجام نداده، باید در حال حیات خود قضا کند. حضرت امام خمینی و سایر مراجع دیگر در این زمینه نیز فرموده اند: "تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد، دیگری نمیتواند نمازهای او را قضا نماید".[2] بنابراین، تا زمانی که پدر و مادر زنده باشند نمی توان به نیابت از آنان نمازهای واجب شان را به جا آورد، ولی خواندن نمازهای مستحبی به نیابت از آنان صحیح است.
[1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص 541 ، مسأله 971 . -[2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص 757 مسأله 1387 .
- [آیت الله نوری همدانی] بیماری که ایستاده نماز میخواند ناگاه در بین نماز احساس سرگیجه و عجز می‌کند آیا میتواند بقیه نماز را به حالت نشسته یا خوابیده بخواند؟
- [سایر] در چه صورت می توان به نیابت از پدر و مادر نماز به جا آورد؟
- [سایر] خواهرم پس از فوت مادر، عهدهدار خواندن نماز یکسال ایشان شد. ضمن اینکه هزینه یکسال نماز مادر را هم از وراث گرفت. در حالت عادی خواهرم نماز خود را نشسته میخواند، آیا از نظر شرعی ایشان میتواند با حالت نشسته نماز میت را بر عهده بگیرد و همچنین خواندن نماز را به صورت پراکنده در طولانی مدت (در طی چند سال) بجا آورد؟ در صورتی که جواب خیر است هزینه آن یکسالی را که دریافت کرده چگونه باید پرداخت نماید؟
- [آیت الله نوری همدانی] بیمارانی که به مدّت مثلاً یک روز یا هر چند روز به حالت بیهوش هستند، و در اثر بیماری به حالت اغماء روند یا طی عمل جراحی توسط پزشک بیهوش شوند و نتوانند نماز بخوانند آیا نمازهای این مدّت را باید قضا کنند؟
- [آیت الله اردبیلی] کسانی که بر اثر بیماری و ناتوانی مجبورند که نشسته نماز بخوانند، در مواردی که در نماز شک میکنند و لازم است نماز احتیاط بخوانند، نماز احتیاطشان را باید مانند نماز احتیاط ایستاده به حساب آورند یا نماز احتیاط نشسته؟
- [آیت الله بهجت] خوابیده قرآن خواندن، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر پدر و مادر از انجام کارهای خوب مثل درس خواندن جلوگیری کنند وظیفه فرزند چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی که در نماز، حالت خواب او را فرا گرفته و بعد از بیدار شدن از خواب شک می‌کند که در بین نماز خوابیده یا بعد از اتمام نماز، چه وظیفه‌ای دارد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا با داشتن مرض و عذر موجه می توانیم در خواندن نماز به حالت نیمه خیز نماز خواند ؟ حکم نماز خواندن بر روی میز چیست؟
- [سایر] آیا خواندن دعا و زیارات به صورت خوابیده اشکال دارد؟
- [آیت الله سبحانی] مستحب است بچه ممیز را یعنی بچه ای که خوب و بد را می فهمد به نماز خواندن و عبادت های دیگر عادت دهند. نماز قضای پدر و مادر
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه پسر بزرگتر در موقع مرگ پدر یا مادر نابالغ یا دیوانه بوده، هروقت بالغ و عاقل شود باید نماز و روزه پدر یا مادر را قضا نماید.
- [آیت الله سیستانی] عمه و خاله انسان ، و عمه و خاله پدر ، و عمه و خاله پدرِ پدر ، یا مادرِ پدر ، و عمه و خاله مادر ، و عمه و خاله مادرِ مادر ، یا پدرِ مادر هر چه بالا روند به انسان محرمند .
- [آیت الله خوئی] عمه و خالة انسان و عمه و خالة پدر و عمه و خالة پدر پدر، و یا مادر پدر و عمه و خال مادر و عمه و خالة مادر مادر، یا پدر مادر هر چه بالا روند به انسان محرمند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز میخواند، میتواند به کسی که ایستاده یا نشسته نماز میخواند اقتدا کند و کسی که خوابیده نماز میخواند، علاوه بر آن میتواند به کسی که خوابیده نماز میخواند اقتدا کند.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز میخواند، میتواند به کسی که نشسته نماز میخواند اقتدا کند و کسی که خوابیده نماز میخواند، میتواند به کسی که خوابیده نماز میخواند اقتدا کند.
- [آیت الله مظاهری] کسی که ایستاده نماز میخواند، نمیتواند به کسی که نشسته یا خوابیده نماز میخواند اقتدا کند، و کسی که نشسته نماز میخواند نمیتواند به کسی که خوابیده نماز میخواند اقتدا نماید، ولی کسی که نشسته نماز میخواند میتواند به کسی که نشسته نماز میخواند اقتدا کند و نیز کسی که خوابیده است میتواند به کسی که نشسته و یا خوابیده نماز میخواند اقتدا نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که باید خوابیده نماز بخواند هرگاه برهنه باشد، بنابر احتیاط واجب باید لحاف یا تشک او نجس یا ابریشم خالص و مانند آن که در بالا گفته شد نباشد، مگر در حالت اضطرار.
- [آیت الله وحید خراسانی] عمه و خاله انسان و عمه و خاله پدر و عمه و خاله پدر پدر یا مادر پدر و عمه و خاله مادر و عمه و خاله مادر مادر یا پدر مادر هرچه بالا روند به انسان محرمند
- [آیت الله علوی گرگانی] عمّه وخاله پدر وعمّه وخاله پدر پدر وعمّه وخاله مادر وعمّه وخاله مادر مادر هرچه بالا روند، به انسان محرمند.