با سلام. لطفا دیدگاه اسلام را راجع به دخانیات بیان فرمائید.
اسلام از خوردن و آشامیدن و استعمال چیزهایی که برای سلامتی انسان ضرر داشته باشد منع کرده است و هر چه ضرر بیشتر باشد منع از علت و سبب آن نیز شدیدتر است، تا جایی که به درجه حرمت می رسد. حضرت امام خمینی (ره) فرموده اند:" خوردن چیزی که برای انسان ضرر دارد حرام است." [1] پیداست که معیار در حرام بودن، داشتن ضرر است و این که این ضرر از راه خوردن باشد یا از راه دیگر، خصوصیتی ندارد. سیگار یکی از چیزهایی است که استعمالش برای سلامتی انسان ضرر دارد اما آیا این ضرر در حدی است که استفاده ی از آن را حرام کند یا خیر؟ گروه زیادی از اطبّا و پزشکان اهل خبره، اجماع و اتّفاق نظر دارند که سیگار ضررهای مهم و زیان های قابل توجّهی دارد، و کتاب های متعدّدی پیرامون خطرات و زیان ها و بیماری های ناشی از استعمال دخانیات، مخصوصاً سیگار، به رشته تحریر درآورده اند. [2] لذا حداقل می توان ادعا کرد سیگار به تناسب افراد و حالات مختلف که میزان ضرر را تغییر می دهد، حکم آن هم تغییر می کند. بعضی از فقها بر این مبنا، میزان ضرر سیگار را در حدی دانسته اند که به طور مطلق فتوا به حرمت آن می دهند. اما بعضی از بزرگان، میزان ضرر آن را در حدی نمی بینند که تحریم مطلق سیگار را به دنبال داشته باشد. بله، اگر مثلا شخصی به بیماری قلبی مبتلا باشد و پزشک او را از دخانیات، به طور جدی منع کند، کشیدن سیگار بر او حرا م می شود. [3]  ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): حکم با اختلاف مراتب ضرری که بر استعمال دخانیات مترتب می‌شود، متفاوت می گردد و به طور کلی استعمال دخانیات اگر به مقداری باشد که موجب ضرر قابل ملاحظه‌ای برای بدن باشد، جایز نیست و اگر شخص می‌داند که با شروع آن به این مرحله می‌رسد نیز جایز نمی‌باشد. [4] حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): خوردن یا نوشیدن چیزی که برای انسان ضرر مهمّی دارد حرام است، کشیدن سیگار و سایر انواع دخانیات اگر به تصدیق اهل اطّلاع ضرر مهمّی داشته باشد، نیز حرام است، ولی استفاده از موادّ مخدّر مطلقاً حرام است؛ خواه به صورت تزریق یا دود کردن یا خوردن و یا به هر طریق دیگری بوده باشد و همچنین تولید، خرید و فروش و هر گونه کمک به انتشار آن، حرام است. . [5] حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): خوردن چیزی که برای عقل انسان یا سلامتی او ضرر دارد حرام است، ولی اگر ضرر موقّت یا کم باشد که عقلاء اعتنا نکنند، حرام نیست." [6] حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): استعمال دخانیات به دلیل مضرّ بودن آن مطلقاً حرام است. لینک به سایت استفتائات   [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌2، ص: 600[مسأله 2630]. [2] . کتاب (سیگار، سکته، سرطان) از جمله این کتب است. [3] . فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج‌1، ص 578، س2160، انتشارات امیر قلم، قم ، یازدهم، ه‌ ق. [4] -توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌2، ص: 1018،س1407. [5] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌2، ص: 600[مسأله 2630]. [6] همان.
عنوان سوال:

با سلام. لطفا دیدگاه اسلام را راجع به دخانیات بیان فرمائید.


پاسخ:

اسلام از خوردن و آشامیدن و استعمال چیزهایی که برای سلامتی انسان ضرر داشته باشد منع کرده است و هر چه ضرر بیشتر باشد منع از علت و سبب آن نیز شدیدتر است، تا جایی که به درجه حرمت می رسد. حضرت امام خمینی (ره) فرموده اند:" خوردن چیزی که برای انسان ضرر دارد حرام است." [1] پیداست که معیار در حرام بودن، داشتن ضرر است و این که این ضرر از راه خوردن باشد یا از راه دیگر، خصوصیتی ندارد. سیگار یکی از چیزهایی است که استعمالش برای سلامتی انسان ضرر دارد اما آیا این ضرر در حدی است که استفاده ی از آن را حرام کند یا خیر؟ گروه زیادی از اطبّا و پزشکان اهل خبره، اجماع و اتّفاق نظر دارند که سیگار ضررهای مهم و زیان های قابل توجّهی دارد، و کتاب های متعدّدی پیرامون خطرات و زیان ها و بیماری های ناشی از استعمال دخانیات، مخصوصاً سیگار، به رشته تحریر درآورده اند. [2] لذا حداقل می توان ادعا کرد سیگار به تناسب افراد و حالات مختلف که میزان ضرر را تغییر می دهد، حکم آن هم تغییر می کند. بعضی از فقها بر این مبنا، میزان ضرر سیگار را در حدی دانسته اند که به طور مطلق فتوا به حرمت آن می دهند. اما بعضی از بزرگان، میزان ضرر آن را در حدی نمی بینند که تحریم مطلق سیگار را به دنبال داشته باشد. بله، اگر مثلا شخصی به بیماری قلبی مبتلا باشد و پزشک او را از دخانیات، به طور جدی منع کند، کشیدن سیگار بر او حرا م می شود. [3]  ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): حکم با اختلاف مراتب ضرری که بر استعمال دخانیات مترتب می‌شود، متفاوت می گردد و به طور کلی استعمال دخانیات اگر به مقداری باشد که موجب ضرر قابل ملاحظه‌ای برای بدن باشد، جایز نیست و اگر شخص می‌داند که با شروع آن به این مرحله می‌رسد نیز جایز نمی‌باشد. [4] حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): خوردن یا نوشیدن چیزی که برای انسان ضرر مهمّی دارد حرام است، کشیدن سیگار و سایر انواع دخانیات اگر به تصدیق اهل اطّلاع ضرر مهمّی داشته باشد، نیز حرام است، ولی استفاده از موادّ مخدّر مطلقاً حرام است؛ خواه به صورت تزریق یا دود کردن یا خوردن و یا به هر طریق دیگری بوده باشد و همچنین تولید، خرید و فروش و هر گونه کمک به انتشار آن، حرام است. . [5] حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): خوردن چیزی که برای عقل انسان یا سلامتی او ضرر دارد حرام است، ولی اگر ضرر موقّت یا کم باشد که عقلاء اعتنا نکنند، حرام نیست." [6] حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): استعمال دخانیات به دلیل مضرّ بودن آن مطلقاً حرام است. لینک به سایت استفتائات   [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌2، ص: 600[مسأله 2630]. [2] . کتاب (سیگار، سکته، سرطان) از جمله این کتب است. [3] . فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج‌1، ص 578، س2160، انتشارات امیر قلم، قم ، یازدهم، ه‌ ق. [4] -توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌2، ص: 1018،س1407. [5] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌2، ص: 600[مسأله 2630]. [6] همان.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین