اگر می‌پذیریم که واجب الوجود بسیط است و ترکیبی در ذات او نیست و در کنار او هیچ موجود دیگری را نمی‌توان فرض کرد، چطور در کنار او می‌توان ممکن الوجود را تصور نمود؟
در سلسله طولی نظام وجود، در عین حالی که همه حقایق وجودی موجودند، اما دارای مراتب و طبقات مختلف‌اند که این مراتب، هم اشتراکشان در وجود است و هم اختلافشان. عالی‏ترین مرتبه در این سلسله، از آنِ حضرت حق است که صرف وجود است و هیچ حَدّی برای هویتش نیست. لذا هیچ‌گونه ترکیبی در ذات اقدس او راه ندارد و بقیه موجودات به عنوان معلول، آیت، مظهر، سایه و مخلوق آن ذات اقدس مطرح می‌گردند و چون وجودی محدود و ضعیف هستند، از این‌رو؛ جنبه‌های عدمی و فقدان کمال در ذات آنها راه یافته، آنان را مرکب می‌سازد، ولی واجب الوجود به خاطر بساطت و عدم تناهی وجودش هیچ‌گونه شریکی ندارد، ممکنات در طول وجود حضرتش و معلول وی و عین ربط به ساحت اقدس باری تعالی می‌باشند، همچون وابستگی سایه به شاخص. نتیجه این‌که واجب الوجود بسیط محض است و ممکن الوجود مرکب و محدود و موجود محدود و مرکب یارای در کنار موجود واجب قرار گرفتن را ندارد. بلکه در طول اوست و جلوه و شانی از او. بساطت حضرتش به خاطر شدت وجود است و ترکیب ممکنات به خاطر محدودیت وجود.
عنوان سوال:

اگر می‌پذیریم که واجب الوجود بسیط است و ترکیبی در ذات او نیست و در کنار او هیچ موجود دیگری را نمی‌توان فرض کرد، چطور در کنار او می‌توان ممکن الوجود را تصور نمود؟


پاسخ:

در سلسله طولی نظام وجود، در عین حالی که همه حقایق وجودی موجودند، اما دارای مراتب و طبقات مختلف‌اند که این مراتب، هم اشتراکشان در وجود است و هم اختلافشان. عالی‏ترین مرتبه در این سلسله، از آنِ حضرت حق است که صرف وجود است و هیچ حَدّی برای هویتش نیست. لذا هیچ‌گونه ترکیبی در ذات اقدس او راه ندارد و بقیه موجودات به عنوان معلول، آیت، مظهر، سایه و مخلوق آن ذات اقدس مطرح می‌گردند و چون وجودی محدود و ضعیف هستند، از این‌رو؛ جنبه‌های عدمی و فقدان کمال در ذات آنها راه یافته، آنان را مرکب می‌سازد، ولی واجب الوجود به خاطر بساطت و عدم تناهی وجودش هیچ‌گونه شریکی ندارد، ممکنات در طول وجود حضرتش و معلول وی و عین ربط به ساحت اقدس باری تعالی می‌باشند، همچون وابستگی سایه به شاخص. نتیجه این‌که واجب الوجود بسیط محض است و ممکن الوجود مرکب و محدود و موجود محدود و مرکب یارای در کنار موجود واجب قرار گرفتن را ندارد. بلکه در طول اوست و جلوه و شانی از او. بساطت حضرتش به خاطر شدت وجود است و ترکیب ممکنات به خاطر محدودیت وجود.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین