خودداری
خودداری همان امتناع است. از آن در بابهای مختلفی نظیر طهارت، تجارت، شرکت، ودیعه، کفالت، نکاح، ظهار، ایلاء، لعان و قضاء سخن گفته‌اند.
خودداری کردن از بول و غائط مکروه است، و اگر به حدّی ضرر برساند که در حکمِ ضرر زدنِ حرام باشد، نباید خودداری کند.
عنوان مسئله:
خودداری کردن از بول و غائط مکروه است، و اگر به حدّی ضرر برساند که در حکمِ ضرر زدنِ حرام باشد، نباید خودداری کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر انسان به واسطه فشار غایط و بول توانایی تفحص از جهت قبله را نداشته باشد، وظیفه او چیست؟
- آیا نوشیدن مقدار کمی از مشروب به حدّی که انسان مست نشود حرام است؟
- گاهی اوقات انسان احتمال می دهد هنگام شستن محل بول و غایط، آب به لباسش ترشح نموده است، آیا نماز خواندن با آن لباس درست است؟
- اگر فردی شک کند که آیا بول یا غائط از مخرج تجاوز کرده یا نه، آیا می تواند بنابر عدم تجاوز بگذارد؟
- کسانی که پی در پی از آن ها بول یا غائط یا باد معده خارج می شود، چگونه وضو بگیرند و نماز بخوانند؟
- اگر کسی به علّتی بعد از بول خود را بشوید و با پارچه ای محل غایط خود را تمیز کند، آیا می تواند نماز بخواند؟
- ملاک حرمت در ضرر رساندن خوراکی ها چیست؟ و اگر مثلاً فرد سردمزاجی، خوراک سردی میل کند، به همین اندازه ضرر موجب حرمت می شود؟
- آیا تقلید در واجبات و محرّمات و مستحبّات و مباحات و مکروهات واجب است؟
- آیا حرف زدن با دیگران بین اجزای اذان و اقامه جایز است؟ اگر جایز است تا چه اندازه به صحت اذان و اقامه ضرر نمی رساند؟ و اگر جایز نیست آیا باید از سر بگیرد یا می تواند به آن چه گفته شده اکتفا کند؟
- 1) اینجانب کارگرهای متعدّدی داشتم. دو نفر از آنان، هنگام کار با هم مزاح و شوخی می کردند تا کم کم منجرّ به نزاع شد. یکی از آن دو با زدن مشت، چشم کارگر دیگر را از حدقه درآورد. آیا اینجانب (صاحب کار) با این که دنبال کارگر رفتم و او را به کار دعوت کردم و در حین مزاح و نزاع تماشا می کردم و تا حدّی مشوّق مزاح و نزاع آن ها بودم، مسؤول شرعی هستم و دیه و غرامتی به ذمّه ام تعلّق می گیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر نجاستی مانند خون یا بول یا غائط به حدی باشد که از فرش مانند قالی تجاوز کند تطهیر آن با آب کر بهتر است یا با آب قلیل و دستور هر دو به چه شکلی است؟
- [آیت الله خامنه ای] حکم تطهیر مخرج بول و غائط با آب قلیل چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا خودداری ولیّ از قبول هبه و صلح غیر معوّض و موارد دیگری از همین قبیل که به نفع صغیر هستند، ضرر زدن به صغیر یا عدم رعایت مصلحت او محسوب می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] رطوبتهای گوناگونی که از مخرج بول و غائط خارج میشود و غیر از بول و غائط و منی است، چه حکمی دارد؟ آیا وضو و غسل را باطل میکند یا نه؟ این رطوبتها هنگامی که شک داریم در داخل بدن با بول و غائط و منی برخورد کرده یا این که میدانیم برخورد نموده، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا محل بول یا غایط را با برف می توان تطهیر کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوان مخرج بول و غائط را با یخ یا برف تطهیر کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] وطی حیوان حلال گوشت، توسط حیوان دیگری غیر از جنس خودش از حلال گوشت یا حرام گوشت یا توسط انسان غیر بالغ، تأثیری در حکم بول و غائط و گوشت آن حیوان دارد یا خیر؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در حین غسل بادی از مخرج غائط خارج شود و یا بول کند آیا اعاده غسل لازم است؟
- [آیت الله مظاهری] بنده در تطهیر محل بول و غائط شک میکنم و خانواده من را وسواسی میدانند ، وظیفهام چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] شخص مسلوس و یا مبطونی، اگر خودش طواف کند، مقدار زیادی بول یا غائط از او خارج میشود و اگر با چرخ ویلچر و یا تخت روان طواف داده شود، مقدار کمی بول یا غائط خارج میشود و یا هیچ خارج نمیشود. آیا چنین شخصی برای طواف، باید خودش طواف کند یا باید طواف داده شود و یا این که وظیفهاش گرفتن نایب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- موقعی که انسان خوابش میآید و نیز موقع خودداری کردن از بول و غائط، نماز خواندن مکروه است. و غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصّل ذکر شده است.
- کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند در صورتی که ممکن باشد و مشقت و زحمت و خوف ضرر نداشته باشد باید به مقدار نماز از خارج شدن بول و غائط جلوگیری نماید، اگرچه خرج داشته باشد و خرج آن به او ضرر زیادی نزند، بلکه اگر مرض او به آسانی، یعنی بدون عُسر شخصی معالجه شود، احتیاط واجب آن است که خود را معالجه نماید.
- اگر مرضی دارد که نمیتواند از خارج شدن باد جلوگیری کند، باید به وظیفه کسانی که نمیتوانند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کنند عمل نماید.
- کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند، اگر به اندازهای که غسل کند و نماز بخواند، بول و غائط از او بیرون نمیآید چنانچه وقت تنگ باشد، باید هر قسمت را فوراً بعد از قسمت دیگر بشوید و بعد از غُسل هم فوراً نماز بخواند؛ و همچنین است حکم زن مستحاضه که بعداً گفته میشود.
- اگر امام مرضی دارد که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند بنابر احتیاط واجب نمیشود به او اقتدا کرد، و نیز زنی که مستحاضه نیست، نمیتواند بنابر احتیاط به زن مستحاضه اقتدا نماید.
- کسی که بول او قطرهقطره میریزد باید برای نماز بهوسیله کیسهای که در آن، پنبه یا چیز دیگری است که از رسیدن بول به جاهای دیگر جلوگیری میکند، خود را حفظ نماید؛ و احتیاط واجب آن است که پیش از هر نماز مخرج بول و کیسهای را که نجس شده آب بکشد یا عوض کند. و نیز کسی که نمیتواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند، چنانچه ممکن باشد به مقدار نماز از رسیدن غائط به جاهای دیگر باید جلوگیری نماید؛ و احتیاط واجب آن است که اگر مشقت ندارد، برای هر نماز مخرج غائط را آب بکشد.
- بول و غائط انسان و هرحیوان حرام گوشتی که خون جهنده دارد ( یعنی اگر رگ آن را ببرند ، خون از آن جستن می کند ) نجس است . و بنا بر احتیاط از بول و غائط حیوان حرام گوشتی که خون جهنده ندارد در صورتی که عُسر و حرج لازم نمی آید اجتناب نمایند . ولی فضله حیوانات کوچک مثل پشه و مگس که گوشت ندارند پاک است .
- اگر روزهدار بتواند از قی کردن خودداری کند، چنانچه برای او ضرر و مشقت نداشته باشد، باید خودداری نماید.
- در موقع تطهیر مخرج بول و غائط ، رو به قبله و پشت به قبله بودن اشکال ندارد . ولی اگر در موقع استبراء ، بول از مخرج بیرون آید یا اینکه بداند بول یا آب مشکوکی در حال استبراء خارج خواهد شد ، در این حال رو به قبله و پشت به قبله بودن، حرام است.
- ایستاده بول کردن و بول کردن در زمین سخت و سوراخ جانوران و در آب، خصوصاً آبِ ایستاده، مکروه است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خودداری کردن از بول و غائط مکروه است و اگر ضرر برساند باید خودداری نکند.
- [آیت الله مظاهری] خودداری کردن از بول و غائط مکروه است و اگر ضرر برساند باید خودداری نکند.
- [امام خمینی] خودداری کردن از بول و غائط مکروه است. و اگر ضرر برساند، باید خودداری نکند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خودداری کردن از بول و غائط مکروه است. و اگر برای بدن ضرر داشته باشد حرام است.
- [آیت الله وحید خراسانی] خودداری کردن از بول و غایط مکروه است و اگر برای بدن ضرر کلی داشته باشد حرام است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خودداری کردن از بول و غائط مکروه است. و اگر برای بدن ضرر کلی داشته باشد حرام است.
- [آیت الله خوئی] ایستاده بول کردن و بول کردن در زمین سخت و سوراخ جانوران و در آب، خصوصاً آب ایستاده مکروه است. ((مسأله 82)- خودداری کردن از بول و غائط مکروه است، و اگر برای بدن ضرر کلی داشته باشد حرام است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] خودداری کردن از بول و غائط مکروه است و اگر موجب فساد بدن شود و ضرر اساسی داشته باشد، حرام است.
- [آیت الله علوی گرگانی] خودداری کردن از بول وغائط مکروه است، و اگر برای بدن ضرر داشته باشد حرام است.
- [آیت الله سیستانی] خود داری کردن از بول و غائط مکروه است . و اگر برای بدن ضرر کلی داشته باشد حرام است .