نبش قبر
شكافتن قبر بطوری كه جسد ميّت يا بقايای آن آشكار شود.
نبش قبر مسلمان، یعنی شکافتن قبر او، اگرچه طفل یا دیوانه باشد حرام است، ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد.
عنوان مسئله:
نبش قبر مسلمان، یعنی شکافتن قبر او، اگرچه طفل یا دیوانه باشد حرام است، ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نبش قبر غیر مسلمان برای تشریح بدن وی چه حکمی دارد؟
- آیا نبش قبر مسلمان برای تشریح بدن وی، جهت تعیین کیفیّت قتل و نجات فرد متّهم به قتل، چه حکمی دارد؟
- 1) آیا می توان برای تشریح، جهت آموزش، به علت کمبود جسد و استخوان (که بدون آن ها آموزش امکان پذیر نیست) اقدام به نبش قبر غیر مسلمان نمود؟
- اگر فردی احتمال دهد قبور قدیمی در اثر زمان خالی شده و میّت خاک شده است، اما بعد از شکافتن ببیند که میّت به همان حال باقی است و یا استخوان های او باقی است، تکلیف چیست آیا باید قبر را بپوشاند و یا می تواند استخوان ها را کنار زده و میّت را در آن دفن کند؟
- عده ای از مسلمانان در یکی از کشورهای بیگانه، یک قسمت از قبرستان کفّار را خریده اند که آن جا را قبرستان مسلمین قرار دهند، با این که در آن جا چند قبر از کافران هم هست. آیا این کار اشکال دارد؟ آیا این زمین قابل فروش می باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ملاک در حرمت نبش قبر میت چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در فرض فوق، اگر ندانیم این قبر متعلق به مسلمان یا غیر مسلمان است، آیا مجازیم نبش قبر کنیم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چه مواردی نبش قبر مسلمان جایز می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نبش قبر کردن میت مسلمان چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] نبش قبر تا چند وقت، پس از دفن حرام است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر ندانیم قبری متعلق به مسلمان است یا غیر مسلمان، آیا مجازیم نبش قبر کنیم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مسلمان در قبرستان غیرمسلمین دفن شود، آیا نبش قبر وانتقال جنازه جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بیمار دیابتی که پای او در زمان حیات جدا شده و خاک کرده اند چنانچه به بدن میّت ملحق گردد حکم نبش قبر دارد؟
- [سایر] سلام پدرخانم من سال گذشته فوت کرد. برای دفن ایشان جایی جز قبر پدر ایشان که حدود 50 سال پیش فوت شده بود نداشتیم. قبر ایشان با رضایت اطرافیان حفر شد، البته هنگام نبش قبر من حضور نداشتم و قبرکن نبش قبر کرده بود، استخوانهایی که در قبر بود داخل کیسه گذاشته بودند، گودالی کوچک در زیر بدن پدر خانم حفر کردند و استخوانهای پدرش را دفن کردند ولیکن بر اثر بیدقتی قبرکن پس از دفن پدر خانم وریختن خاک روی قبرش تکههای کوچک استخوان از جنازه قبلی روی خاک مانده بود. ما فقط میدانستیم که قبر مرده را میتوان پس از 30 سال نبش کرد، ولی حال که پرس و جو کردم گفته میشود که بایستی استخوانهای میت خاک شده باشد تا این کار را میکردید در حالی که استخوانهای ساق پای میت تقریباً سالم و محکم بود حال من با این خطای ندانسته چه باید بکنم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه جسد هنوز سالم باشد و در هنگام شکافتن قبر، سعی در عدم کشف بدن متوفّی شود و لذا روی کفن، پارچه یا حائل دیگری که باعث عدم کشف بدن شود قرار دهند؛ نبش قبر میّت و انتقال جسد او چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زمینی را برای دفن میت مسلمان یا کسی که در حکم مسلمان است عاریه داد و بعد از دفن از عاریه برگشت، نمیتواند عاریهگیرنده را وادار به نبش قبر نماید، مگر آنکه بدن میت از بین رفته باشد.
- فرمودهاند شکافتن قبر در چند مورد جایز است: 1 میّت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آنجا بماند. 2 کفن یا چیز دیگری که با میّت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند. و همچنین است اگر چیز گرانبهایی با او دفن شود و بدون نبش قبر نشود آن را بیرون آورد. 3 میّت بدون غسل یا کفن یا حنوط دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده، یا به غیر دستور شرع کفن شده، یا در قبر او را رو به قبله نگذاشتهاند. ولی احوط این است که اگر موجب هتک و بیاحترامی میّت شود نبش قبر نشود و اگر برهنه دفن شده باید ملاحظه کنند که کفن کردن مهمتر است یا نبش قبر نکردن، و هر کدام برای میّت اهمیت بیشتری دارد رعایت نمایند. 4 بترسند درندهای بدن میّت را پاره کند، یا سیل او را ببرد، یا دشمن بیرون آورد، یا بخواهند میّت را به مشاهد مشرّفه منتقل کنند، اگرچه وصیّت به این مطلب نکرده باشد، بنابر اظهر.
- غسل بچه مسلمان اگرچه از زنا باشد، بنابر احتیاط، واجب است. و غسل، کفن، دفن کافر و اولاد او، جایز نیست. و کسی که از بچگی دیوانه بوده و به حال دیوانگی بالغ شده، چنانچه پدر و مادر او یا یکی از آنان مسلمان باشند، باید او را غسل داد و اگر هیچ کدام از آنان مسلمان نباشند، غسل دادن او جایز نیست.
- در زمین بسیار وسیعی که از آبادی دور و چراگاه حیوانات است نماز خواندن و نشستن و خوابیدن اشکال ندارد، مگر اینکه انسان بداند و یا نشانههایی در کار باشد که گمان کند صاحبش راضی نیست، بنابر اظهر؛ و همچنین در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگرچه در میان مالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد، ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند تصرف در آن حرام و نماز باطل است.
- اگر طفل یا دیوانه، کسی را بکشد، اگرچه عمدی باشد، ملحق به قتل خطایی است. و اگر شخص دیگری را به تصور اینکه مستحق کشته شدن است، مثل کفر و قصاص، بکشد و بعداً معلوم شود که استحقاق کشته شدن را نداشته، این قتل ملحق به شبه عمد است.
- اگر بچه نابالغ چیزی را با اجازه پدر یا جد پدری خود بخرد یا بفروشد، در صورتی که بتواند معامله کند، بنابر اظهر صحیح است؛ ولی اگر نمیتواند انشای معامله نماید و یا قبلاً نمیتوانسته، ولی حالا شک داریم که میتواند انشای معامله کند یا نه، اگرچه با اجازه ولیّ باشد، معاملهاش صحیح نیست. * خرید و فروش و معامله طفل غیر ممیز، دیوانه، مست، غافل، بیهوش و کسی که از روی شوخی و بدون قصد جدی معامله میکند، باطل است.
- خرید و فروش گوشت، پیه و چرمی که از دست مسلمان گرفته شود اشکال ندارد، ولی اگر انسان بداند که آن مسلمان آن را از دست کافر گرفته و تحقیق نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه، خریدن آن حرام و معامله آن باطل است.
- ماهی مردهای که معلوم نیست آن را زنده از آب گرفتهاند یا مرده، چنانچه در دست مسلمان باشد، حلال است و اگر در دست کافر باشد، اگرچه بگوید آن را زنده گرفتهام، حرام میباشد، مگر آنکه از حرف او یا از راه دیگر علم یا اطمینان حاصل شود.
- خوردن کمی از تربت حضرت سیدالشهدا علیهالسلام برای شفا به اندازه یک نخود، که از قبر مطهر آن حضرت یا از اطراف آن برداشته باشند، اشکال ندارد، و مظنون این است که خوردن تربت حضرت رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله و سایر ائمه طاهرین علیهمالسلام برای شفا، در این حکم مثل تربت امام حسین علیهالسلام باشد؛ اگرچه احوط این است که آن را در آب مخلوط کنند بهطوریکه مستهلک شود، و خوردن گِل داغستان و گِل اَرمَنی برای معالجه، اگر علاج منحصر به خوردن آنها باشد، بنابر اظهر اشکال ندارد.
- اگر در صحن یکی از امامان یا امامزادگان که سابقاً قبرستان بوده حوض یا نهری بسازند، چنانچه انسان نداند که زمین صحن را برای قبرستان وقف کردهاند، وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشکال ندارد، ولی اگر فهمید زمین برای قبرستان وقف شده و نشود زیر حوض یا نهر میتی را دفن کرد وضو اشکال دارد. و نیز اگر ایجاد حوض یا نهر موجب بیحرمتی به بدن مسلمان بشود، مثلاً آب به بدن او برسد، وضو اشکال دارد، اگرچه زمین قبرستان مباح بوده و موقوفه هم نباشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نبش قبر مسلمان؛ یعنی شکافتن قبر او اگرچه طفل یا دیوانه باشد حرام است؛ ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نبش قبر مسلمان یعنی شکافتن قبر او اگرچه طفل یا دیوانه باشد حرام است، ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله خوئی] نبش قبر مسلمان، یعنی شکافتن قبر او اگرچه طفل یا دیوانه باشد حرام است، ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نبش قبر مسلمان یعنی: شکافتن قبر او اگر چه طفل یا دیوانه باشد، حرام است ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد.
- [امام خمینی] نبش قبر مسلمان یعنی شکافتن قبر او اگر چه طفل یا دیوانه باشد، حرام است. ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله سیستانی] نبش قبر مسلمان ، یعنی شکافتن قبر او اگر چه طفل یا دیوانه باشد حرام است ، ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد .
- [آیت الله مظاهری] نبش قبر مسلمان، یعنی شکافتن قبر او گرچه طفل یا دیوانه باشد حرام است ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] نبش قبر مسلمان یعنی شکافتن قبر او اگر چه طفل یا دیوانه باشد حرام است ولی اگر بدنش از بین رفته و استخوانهایش خاک شده باشد اشکال ندارد
- [آیت الله بروجردی] نبش قبر مسلمان (یعنی شکافتن قبر او) اگر چه طفل یا دیوانه باشد حرام است، ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] نبش قبر مسلمان یعنی شکافتن قبر او اگرچه طفل یا دیوانه باشد، حرام است ولی اگر بدنش از بین رفته وخاک شده باشد اشکال ندارد.