شخم زدن
شخم زدن از جمله الفاظی است که در ابواب مختلف فقه بکار رفته است.
اگر برای سال اول کاری مانند شخم زدن انجام دهد، اگرچه برای سال‌های بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند، و اگر کاری را برای چند سال انجام دهد، می‌تواند از مخارج سال اول حساب کند و یا بین آنها تقسیم نماید.
عنوان مسئله:
اگر برای سال اول کاری مانند شخم زدن انجام دهد، اگرچه برای سال‌های بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند، و اگر کاری را برای چند سال انجام دهد، می‌تواند از مخارج سال اول حساب کند و یا بین آنها تقسیم نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مخارجی را که برای گندم، جو و انگور کرده است، مانند: شخم، تخم و... و لباسی که به واسطه ی زراعت کهنه شده است، حتی خرید تراکتور و وسایل کشاورزی دیگر، حتی مخارج مقدماتی آن ها را، آیا می توان از حاصل کسر نمود؟
- شخصی که مقروض است و زمان پرداخت آن، بعد از سال مالی است، آیا می تواند در حساب سال، آن مقدار قرض را کسر کند و باقیمانده را حساب نماید؟
- سال خمسی شخصی فرا رسیده، آیا می تواند مهریه همسر خود را که عندالمطالبه باید بپردازد جزو قرض حساب کند و از موجودی کسر کند؟ در صورتی که زن بین سال خمسی مهریه خود را مطالبه کند چه طور؟
- چک هایی که تاریخ آن قبل از وقت سال خمسی است ولی به علّتی بعد از سال از حساب صاحب چک برداشت شده و کسر می گردد، آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- برای دفن اعضای خانواده از درآمد وسط سال مقبره ای می خرد. آیا جزو مؤونه و مخارج حساب می شود یا باید خمس آن را بدهد؟
- کسی که تاکنون حساب سال نداشته است، اکنون می خواهد خمس اموال خود رابپردازد. مقداری بابت خرج زندگی و مبلغی هم جهت تهیه ی سرمایه مقروض است. آیا قرضش از موجودی کسر می شود؟
- در مضاربه اگر تا حدود چند ماه یا یک سال نشود سود آن را حساب کرد تا به صورت نسبت کسری تقسیم شود، در این مدت چه باید کرد؟ و قرارداد را باید چگونه بست؟
- اینجانب کارمندم، جهت خرید خانه از اداره خودم مبلغی وام گرفته و به حساب بانک مسکن واریز کردم تا بتوانم در سال های آینده با گرفتن وام مسکن خانه ای تهیه کنم. حال با توجه به این که اقساط این پول از حقوقم کسر می شود و بقیه حقوق نیز به زندگی من کفاف نمی دهد، آیا باید خمس این پول را بپردازم؟
- کسی که بخش اعظم درآمدش را صرف کاری کرده است که رجحان شرعی دارد، مثل ساختن مسجد و... آیا جزو مؤونه و مخارج زندگی به حساب می آید، یعنی در آن هم ملاحظه ی شأن می شود که در مازاد بر آن خمس داشته باشد؟
- با توجه به مسأله تورم هر ساله در بازار و کاهش ارزش و قدرت خرید ریال، زمین وخانه و اجناس اضافه قیمت صوری و ظاهری پیدا می کنند، بهای ریالی آن ها زیاد می شود ولی در واقع ارزش آن ها تغییر نکرده و یا به اندازه افزایش ظاهری تغییر نکرده است. با این حساب اگر بخواهیم بر اساس همین افزایش قیمت ظاهری و ریالی، خمس اموال را حساب کرده و بدهیم، بعد از چند سال چیزی از سرمایه برایمان نمی ماند، علاوه بر این که به مخارج زندگی هم نمی رسیم. بفرمایید ملاک در ترقّی قیمت اجناس چیست؟ محاسبه ارزش آن ها با توجه به ارزش ریال و پول ارایه شده توسط بانک مرکزی است یا قیمت دلار و یا چیز دیگر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی از بانک وام بگیرد، آیا می‌تواند در وقت حساب سال مبلغ بدهکاری را بعنوان قرض کسر نماید؟
- [آیت الله نوری همدانی] ج: فقط مقداری از تراکتور که در راه کارهای کشاورزی گندم استهلاک شده است را می‌تواند از نصاب گندم کسر نماید و آن صد هزار تومان که به عنوان اجرت کار تراکتور از دیگران گرفته را باید به حساب مخارج تعمیر تراکتور بگذارد و از مخارج سال محسوب می‌شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مهریه خانمی چند برابر استطاعت اوست آیا بعد از فوت زن بر ورثه لازم است که قبل از تقسیم ترکه مخارج حج را کسر کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مهریه خانمی چند برابر استطاعت اوست آیا بعد از فوت زن بر ورثه لازم است که قبل از تقسیم ترکه مخارج حج را کسر کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مهریه خانمی چند برابر استطاعت اوست آیا بعد از فوت زن بر ورثه لازم است که قبل از تقسیم ترکه مخارج حج را کسر کنند؟
- [سایر] اگر مال مخمس با مال غیر مخمس، در یک حساب بانکی جمع شود ؛ آیا میتوانیم برای مخارج زندگی نیت کنیم مال غیرمخمس کسر شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] اینجانب سر سال خمسیام رسیده است و میخواهم خمس اموال خود را حساب کنم، امّا مبلغی برای سال آینده بدهکار هستم، آیا این مبلغ مذکور را هم اکنون کسر نمایم یا از درآمد سال آینده حساب می‌شود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر بدهی مدت دار داشته باشم آیا می توانم سر سال خمسی، بدهی را از مخارج سال حساب کنم؟
- [آیت الله سبحانی] اگر بدهی مدت دار داشته باشم آیا می توانم سر سال خمسی، بدهی را از مخارج سال حساب کنم؟
- [آیت الله جوادی آملی] برای احداث باغ پسته، باید حدود پانزده سال روی زمین کار کنند تا باغ شروع به باردهی کند. کسانی که در طول این مدت، سال خمسی نداشته و مبالغی که برای کود، آب، شخم و … هزینه کردهاند، غیر مخمّس بوده است، آیا اکنون برای محاسبهی خمس، باید آنچه خرج کردهاند را کسر کنند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خرجهایی را که انسان برای بهدست آوردن فایده میکند، مانند دلالی و حمالی، می‌تواند جزء مخارج سالیانه حساب نماید.
- اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند، می‌تواند از منافع سال‌های بعد قرض خود را ادا نماید.
- زن می‌تواند به شوهر فقیر خود زکات بدهد؛ اگرچه شوهر، زکات را صرف مخارج خود آن زن نماید.
- اگر در سال اوّلی که مستطیع شده به مکه رود و در وقت معینی که دستور دادهاند به عرفات و مشعرالحرام نرسد، چنانچه در سال‌های بعد مستطیع نباشد، حج بر او واجب نیست، ولی اگر از سال‌های پیش مستطیع بوده و نرفته باید حج بهجا آورد، اگرچه به زحمت باشد.
- اگر در سال سود عایدش گردید و وقت پرداخت خمس هم قبل از ماههای حج باشد، باید خمس آن سود را بدهد، و اگر وقت پرداخت بعد از ماه حج باشد و در همان سال مستطیع شد، می‌تواند این سود را در مخارج حج مصرف کند، و اما اگر سود مربوط به سال‌های قبل باشد، باید خمس آن را بدهد، جز آن مقدار از درآمد این سال که استطاعت او را تکمیل کرده، که از مئونه حساب می‌شود، و اگر از روی معصیت در سال استطاعت حج بهجا نیاورد، بنابر اظهر باید خمس مالی را که اختصاص به حج داده شده بپردازد، و اگر تخمیس مال موجب بهجا نیاوردن حجّی شود که بر او مستقر شده، بعید نیست از مئونه سالی حساب شود که در آن می‌تواند حج بهجا آورد.
- کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس، سال قرار دهد، اگر منفعتی بهدست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند.
- مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره میرساند، جزء مخارج سال است و نیز مالی را که به کسی ببخشد یا جایزه دهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سال حساب می‌شود.
- مالیاتی که مردم به دولت پرداخت مینمایند بابت خمس حساب نمیشود و اگر در بین سال داده شود در حکم مخارج سال است.
- اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند وپیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت بپردازد.
- اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد، خرجهایی که تنها برای یکی از آنها کرده فقط از همان کسر می‌شود، ولی اگر برای هر دو مخارجی کرده، باید به هر دو قسمت نماید، مثلاً اگر هر دو به یک اندازه بوده، می‌تواند نصف مخارج را از جنسی که زکات دارد کسر نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرجی کند، می‌تواند آن را جزء مخارج سال اوّل حساب نماید.
- [امام خمینی] اگر برای سال اول عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سال‌های بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند. ولی اگر برای چند سال عمل کند، باید بین آنها تقسیم نماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر برای سال اول عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگرچه برای سال های بعد هم فائده داشته باشد باید مخارج آن را از سال اول کسر کند، ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آن ها تقسیم نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر برای سال اوعملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سال‌های بعد هم فائده داشته باشد ، بایدمخارج آن را از سال اوَل کسر کند ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آنها تقسیم نماید .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرجی کند بنابر احتیاط واجب باید مخارج آن را بین چند سال تقسیم کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرید کند اگر زراعت سال اول به آن محتاج باشد می تواند آن را جزء مخارج سال اول حساب نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فائده دارد خرجی کند، می‌تواند آن را جز مخارج سال اوّل حساب نماید در صورتی که کار، مال سال اوّل بوده گرچه برای سال‌های بعد هم نفع دارد وگرنه به نسبت حساب نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای مخارج خود قرض کند و در آن سال قرض خود را نپردازد و از منفعت آن سال نیز آن را کسر نکند، می‌تواند از منافع سال‌های بعد قرض خود را ادا نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که از کسب وتجارت فائدهای برده، اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست، می‌تواند مخارج سال خود را فقط از فائده کسب حساب کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای شخمزدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرید کند، اگر زراعت سال اول به آن محتاج باشد می‌تواند آن را جزء مخارج سال اول حساب نماید.