شخم زدن
شخم زدن از جمله الفاظی است که در ابواب مختلف فقه بکار رفته است.
اگر برای سال اوعملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سالهای بعد هم فائده داشته باشد ، بایدمخارج آن را از سال اوَل کسر کند ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آنها تقسیم نماید .
عنوان مسئله:
اگر برای سال اوعملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سالهای بعد هم فائده داشته باشد ، بایدمخارج آن را از سال اوَل کسر کند ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آنها تقسیم نماید .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در روستای ما که از روستاهای اطراف سبزوار می‌باشد، مردم و کشاورزان برای مقاومت در برابر کارهای طاقت فرسا، از تریاک استفاده میکنند. و در ضمن یقین دارند کشیدن تریاک برایشان اعتیادآور نمیباشد امّا برای انجام کارهای دشوار، همچون بیدار ماندن در شبهایی که نوبت آب آنهاست و یا کار کردن و شخم زدن روی زمین که با کشیدن تریاک میتوانند به جای 4 نفر زمین را شخم زنند و کار کنند، تریاک را استعمال میکنند، مستدعی است با توجه به اینکه کشت، داشت و برداشت خشخاش و نگهداری تریاک از نظر قانون نظام اسلامی ممنوع و تعزیر حکومتی دارد نظر حضرتعالی را در این باره مرقوم فرمایید ؟
- شخصی برای انجام کاری اجیر شده است و طبق قرارداد، پس از چند سال که کار تمام شود، اجرتش را دریافت میکند؛ آیا اجرت همه سالهای قرارداد، متعلق خمس است یا فقط خمس اجرت سال آخر به عهده اوست؟
- اینجانب سر سال خمسیام رسیده است و میخواهم خمس اموال خود را حساب کنم، امّا مبلغی برای سال آینده بدهکار هستم، آیا این مبلغ مذکور را هم اکنون کسر نمایم یا از درآمد سال آینده حساب می‌شود؟
- فردی مالیاتهای دولت را به صورت چک پرداخت مینماید، البتّه بعد از سال خمسی. حال وقتی سا خمسی بعد که رسید چکهایی که به اقساط داده و بدهکار است را به عنوان مقروض بودن میتواند از سرمایه کسر نماید؟
- کسی که برای دادن خمس سال قرار داده، آیا در وقت حساب باید آذوقهای را که ممکن است هنوز قیمت بعضی از آنها را پرداخت نکرده به حساب بیاورد؟ و ضمناً چه نوع بدهکاریهائی را میتواند از موجودی کسر نماید؟ و در اینمورد آیا فرقی بین کارمند و کارگر یا کاسب و تاجر هست؟
- ج: فقط مقداری از تراکتور که در راه کارهای کشاورزی گندم استهلاک شده است را میتواند از نصاب گندم کسر نماید و آن صد هزار تومان که به عنوان اجرت کار تراکتور از دیگران گرفته را باید به حساب مخارج تعمیر تراکتور بگذارد و از مخارج سال محسوب می‌شود.
- فردی پس از استطاعت مالی برای حجّ بجا آورد، ولی پسر، خود استطاعت مالی داشته و در اسم نویسی مسامحه کرده و ننوشته است، در صورتی که اگر اسم مینوشت شاید در همان سال اول، قرعه به نامش در میآمد و شاید هم سالهای بعد، اکنون پسرر به عنوان نیابت حجّ بلدی از جانب پدر به مدینه آمده و هنوز هم محرم نشده، چه وظیفهای دارد؟
- فردی پس از استطاعت مالی برای حجّ بجا آورد، ولی پسر، خود استطاعت مالی داشته و در اسم نویسی مسامحه کرده و ننوشته است، در صورتی که اگر اسم مینوشت شاید در همان سال اول، قرعه به نامش در میآمد و شاید هم سالهای بعد، اکنون پسرر به عنوان نیابت حجّ بلدی از جانب پدر به مدینه آمده و هنوز هم محرم نشده، چه وظیفهای دارد؟
- اینجانب دانشجوی دانشکده علوم قضایی (وابسته به قوه قضائیه) هستم و از بدو ورود به این دانشکده برای حدود 8 سال کار در دادگستری از ما تعهد گرفتهاند و به همین جهت، ضمن تحصیل مبلغی حدود 30 هزار تومان به عنوان حقوق ماهیانه دریافت میکنیم که بطور معمول مبلغی از آن در ماه پس انداز می‌شود، با توجه به اینکه اینجانب در آینده برای امر ازدواج و تهیه مسکن و... مخارج معلوم الوصفی خواهم داشت: الف: آیا با فرا رسیدن سال شرعی، بر مبلغ پس انداز شده خمس تعلق میگیرد؟ اگر با پس اندازها وسایل و ملزومات زندگی، که برای سالهای بعد مورد نیاز است خریداری شود، چطور؟
- احتراماً به استحضار میرساند مسجدی واقع در تهران از حدود چهل سال قبل با نقشهای بنا گردیده است و در انتهای مسجد محلی برای آبدارخانه در نظر گرفته شده، و سالهای سال از آن بهره برداریر میشده است لکن اخیراً با توجه به انتقال محل آبدارخانه به محل دیگر، همچنین بنابر ضرورت موجود تصمیمگیری شد که محل آبدارخانه قدیم که دربی به شبستان مسجد دارد، به سرویس بهداشتی (توالت و دستشویی) تبدیل گردد و درب داخلی مسجد مسدود و دربی به کوچه 8 متری برای استفاده خواهران باز شود لذا بمنظور رفع هر گونه شائبهای از آن مرجع بزرگوار و عالیقدر استدعی دارد ارائه رهنمود فرمایند:
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی خمس اموال خود را حساب کرده و پرداخته است ولی برای سالهای بعد حساب خود را نگاه نداشته. بعد از چند سال می خواهد اموال خود را حساب کند، آیا خمسی که قبلا پرداخت کرده کسر می شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] برای احداث باغ پسته، باید حدود پانزده سال روی زمین کار کنند تا باغ شروع به باردهی کند. کسانی که در طول این مدت، سال خمسی نداشته و مبالغی که برای کود، آب، شخم و … هزینه کردهاند، غیر مخمّس بوده است، آیا اکنون برای محاسبهی خمس، باید آنچه خرج کردهاند را کسر کنند؟
- [آیت الله جوادی آملی] برای احداث باغ پسته، باید حدود پانزده سال روی زمین کار کنند تا باغ شروع به باردهی کند. کسانی که در طول این مدت، سال خمسی نداشته و مبالغی که برای کود، آب، شخم و ... هزینه کردهاند، غیر مخمّس بوده است، آیا اکنون برای محاسبهی خمس، باید آنچه خرجکردهاند را کسر کنند؟
- [آیت الله جوادی آملی] برای احداث باغ پسته، باید حدود پانزده سال روی زمین کار کنند تا باغ شروع به باردهی کند. کسانی که در طول این مدت، سال خمسی نداشته و مبالغی که برای کود، آب، شخم و … هزینه کردهاند، غیر مخمّس بوده است، آیا اکنون برای محاسبهی خمس، باید آنچه خرج کردهاند را کسر کنند؟
- [سایر] بسیار شانه زدن مو چه فایده ای دارد؟
- [سایر] کارفرما در سالهای گذشته اقدام به کسر ساعت کار کارگاه در ماه مبارک رمضان نموده است حذف آن در چه شرایطی امکان پذیر می باشد؟
- [سایر] با توجه به اینکه در طول تاریخ،چند بار خلفا اقدام به خرابی قبر امام حسین(علیه السلام) و شخم زدن زمین آن کرده اند،چگونه محل قبر دقیق شناسایی شده است؟
- [سایر] آیا کسر خدمت ناشی از جبهه یا جانبازی پدر یا مادر را می توان بین دو فرزند تقسیم کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا کتابهای درسی که طلاب برای سالهای بعد می خرند سر سال باید تخمیس شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مهریه خانمی چند برابر استطاعت اوست آیا بعد از فوت زن بر ورثه لازم است که قبل از تقسیم ترکه مخارج حج را کسر کنند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در یک سال منفعتی نبرد ، نمی تواند مخارج آن سال را از منفعتی که در سال بعد می برد کسر نماید .
- اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید .
- اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند می تواند از منافع سالهای بعد قرض خود را اداء نماید .
- اگر در سال اوّلی که مستطیع شده به مکّه رود ودروقت معیّنی که دستور داده اند به عرفات ومشعر الحرام نرسد ، چنانچه در سالهای بعد مستطیع نباشد ،حجّ بر او واجب نیست .ولی اگر از سالهای پیش مستطیع،اگر چه به زحمت باشد بایدحجّ کند .
- کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس ، سال قرار دهد ، اگر منفعتی بدست آورد در بین سال بمیرد ، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند .
- اگر در سال اوّل منفعتی نبرد و از سرمایه خرج کند ، و پیش از تمام شدن سال منفعتی بدستش آید ، می توان مقداری را که از سرمایه برداشته از منافع کسر نماید .
- کسی که از کسب و تجارت فائده ای برده ، اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست مانند مالی که به او هبه کرده اند یا آن را از راه ارث بردن بدست آورده است می تواند مخارج سال خود را فقط از فائدة کسب حساب کند .
- واجب آن است مأمومین به خطبه های امام گوش را دهند واحتیاط مستحبّ آن است که ساکت باشند واز حرف زدن بپرهیزند که صحبت کردن در وقت خطبه مکروه است ، بلکه اگر سخن گفتن مأمومین موجب نشنیدن خطبه واز بین رفتن فائدة آن می شوند ، سکوت لازم است .
- اگر خمس را با حاکم شرع یا وکیل او یا با سیّد دستگردان کند و بخواهد در سال بعد بپردازد ، نمی تواند از منافع آن سال کسر نماید ؛ پس اگر مثلاً هزار تومان دستگردان کرده و از منافع سال بعد دو هزار تومان بیشتر از مخارجش داشته باشد باید خمس دو هزار تومان را بدهد و هزار تومانی را که بابت خمس بدهکار است از بقیّه بپردازد .
- کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده ، اگر از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده ویک سال از خرید آن گذشته باید خمس آن رابدهد واگر اثاث خانه وچیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود خریده پس اگر بداند دربین سالی که در آن سال فائده برده آنها را خریده لازم نیست خمس آن را بدهد واکر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال ، بنابر احتیاط مستحبّ باید با حاکم شرع مصالحه کند . 2 معدن
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای سال اوّل عملی مانند شخم زدن انجام دهد، اگرچه برای سالهای بعد نیز فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اوّل کسر کند؛ ولی اگر مثلاً عمل شخم زدن را برای این که چند سال مفید باشد انجام دهد، باید مخارج آنها را بین همان چند سال تقسیم نماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر برای سال اول عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگرچه برای سال های بعد هم فائده داشته باشد باید مخارج آن را از سال اول کسر کند، ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آن ها تقسیم نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر برای سال اول کاری مانند شخم زدن انجام دهد، اگرچه برای سالهای بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند، و اگر کاری را برای چند سال انجام دهد، میتواند از مخارج سال اول حساب کند و یا بین آنها تقسیم نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرجی کند بنابر احتیاط واجب باید مخارج آن را بین چند سال تقسیم کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرجی کند، میتواند آن را جزء مخارج سال اوّل حساب نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فائده دارد خرجی کند، میتواند آن را جز مخارج سال اوّل حساب نماید در صورتی که کار، مال سال اوّل بوده گرچه برای سالهای بعد هم نفع دارد وگرنه به نسبت حساب نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرید کند اگر زراعت سال اول به آن محتاج باشد می تواند آن را جزء مخارج سال اول حساب نماید.
- [امام خمینی] خرجهایی را که انسان برای به دست آوردن فایده می کند، از فایده کسر می شود و خمس ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند نمی تواند از منافع سالهای بعد ان قرض را کسر نماید ولی می تواند قرض خود را از انها ادا کند
- [آیت الله خوئی] اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند، نمیتواند از منافع سالهای بعد مقدار قرض خود را کسر نماید. بلکه اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد ظاهر این است که نمیتواند مقدار قرض خود را از منفعت کسر نماید مگر قرض بعد از منفعت کردن باشد بلی در هر دو صورت میتواند قرض خود را از ارباح اثناء سال اداء نماید و با آن مقدار خمس تعلق نمیگیرد.