شخم زدن
شخم زدن از جمله الفاظی است که در ابواب مختلف فقه بکار رفته است.
اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرجی کند بنابر احتیاط واجب باید مخارج آن را بین چند سال تقسیم کند.
عنوان مسئله:
اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرجی کند بنابر احتیاط واجب باید مخارج آن را بین چند سال تقسیم کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پدرم چند سال قبل برای حج نام نویسی کرد. ولی قبل از رسیدن نوبت او فوت کرد و قید کرده که فرزند بزرگ او به جای او به حج برود و من که فرزند بزرگ او بودم با مخارج خود به حج رفتم، آیا می توانم مقداری را که خرج کرده ام از مال او قبل از تقسیم بردارم؟
- پدر اینجانب 75 سال عمر کرد و اهل نماز هم بود و در عین حال وصیت کرد که ثلث مالش را هرچه از مخارج کفن و دفنش زیاد آمد برایش نماز و روزه استیجاری بگیریم، اکنون که مخارج معمولی کفن و دفن را پرداخته ایم حساب کردیم، باقی مانده ثلث بقدری است که می شود 80 تا 85 سال نماز و روزه استیجاری گرفت در حالی که مقدار نماز و روزه او برفرض که هیچ هم نخوانده حدود 60 سال است، آیا واجب است به وصیت او عمل کنیم و همه را بابت استیجار نماز و روزه بدهیم یا بقدر 60 سال کافی است و اگر 60 سال کافی است باقی مانده را کجا و به چه صورت مصرف نماییم؟
- در سال 1372 یک شرکت بازرگانی با مشارکت یک شرکت تعاونی اقدام به خرید کارخانه ای کردند. این معامله براساس رؤیت فیلم ویدیویی که دستگاههای خریداری شده را نمایش داده بود صورت گرفته است. ثمن نقداً پرداخت شده اما مثمن پس از حدود سه سال (یعنی در سال 1375) تحویل گردید. در این میان شرکت تعاونی مذکور در سال 1374 با تحت فشار قراردادن شرکت بازرگانی فوق درخواست برهم زدن شراکت را کرد و سهم خود را همراه با سود به شرکت بازرگانی فوق فروخت. 1 آیا اصل قرارداد شرکت در ابتدای کار صحیح بوده است؟ 2 آیا فروش سهام شرکت تعاونی مذکور قبل از قبض مبیع صحیح بوده است؟ 3 و در هر حال فعلاً تکلیف چیست؟
- این جانب قطعه زمینی کنار خیابان داشتم که می خواستم با گرفتن پروانه آنجا را مغازه کنم، بنابر همین فکر با فرد دیگری قراردادی بستم که آن زمین را مغازه کنم و آن فرد هم شریک من در مغازه باشد و در مغازه کار کند و علاوه بر حق شراکت مبلغی هم مزد کار در مغازه را بگیرد. منتهی هیچ اقدامی در این مورد صورت نگرفت و بعد از چند سال من زمین مذکور را فروختم حال آن فرد ادعای حق به سبب آن قرارداد می کند، آیا اصل این قرارداد صحیح بوده است یا خیر، اگر صحیح است چه عنوانی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] مخارجی را که برای گندم، جو و انگور کرده است، مانند: شخم، تخم و... و لباسی که به واسطه ی زراعت کهنه شده است، حتی خرید تراکتور و وسایل کشاورزی دیگر، حتی مخارج مقدماتی آن ها را، آیا می توان از حاصل کسر نمود؟
- [آیت الله نوری همدانی] در روستای ما که از روستاهای اطراف سبزوار می‌باشد، مردم و کشاورزان برای مقاومت در برابر کارهای طاقت فرسا، از تریاک استفاده میکنند. و در ضمن یقین دارند کشیدن تریاک برایشان اعتیادآور نمیباشد امّا برای انجام کارهای دشوار، همچون بیدار ماندن در شبهایی که نوبت آب آنهاست و یا کار کردن و شخم زدن روی زمین که با کشیدن تریاک میتوانند به جای 4 نفر زمین را شخم زنند و کار کنند، تریاک را استعمال میکنند، مستدعی است با توجه به اینکه کشت، داشت و برداشت خشخاش و نگهداری تریاک از نظر قانون نظام اسلامی ممنوع و تعزیر حکومتی دارد نظر حضرتعالی را در این باره مرقوم فرمایید ؟
- [آیت الله جوادی آملی] برای احداث باغ پسته، باید حدود پانزده سال روی زمین کار کنند تا باغ شروع به باردهی کند. کسانی که در طول این مدت، سال خمسی نداشته و مبالغی که برای کود، آب، شخم و … هزینه کردهاند، غیر مخمّس بوده است، آیا اکنون برای محاسبهی خمس، باید آنچه خرج کردهاند را کسر کنند؟
- [آیت الله جوادی آملی] برای احداث باغ پسته، باید حدود پانزده سال روی زمین کار کنند تا باغ شروع به باردهی کند. کسانی که در طول این مدت، سال خمسی نداشته و مبالغی که برای کود، آب، شخم و ... هزینه کردهاند، غیر مخمّس بوده است، آیا اکنون برای محاسبهی خمس، باید آنچه خرجکردهاند را کسر کنند؟
- [آیت الله جوادی آملی] برای احداث باغ پسته، باید حدود پانزده سال روی زمین کار کنند تا باغ شروع به باردهی کند. کسانی که در طول این مدت، سال خمسی نداشته و مبالغی که برای کود، آب، شخم و … هزینه کردهاند، غیر مخمّس بوده است، آیا اکنون برای محاسبهی خمس، باید آنچه خرج کردهاند را کسر کنند؟
- [آیت الله بهجت] با توجّه به این که مخارج تحصیل اولاد بر پدر واجب نیست، آیا اگر پدری مخارج تحصیل اولاد را بدهد، لازم است خمس آن مقدار از مخارج تحصیل را هم سر سال خمسی پرداخت نماید؟
- [آیت الله خامنه ای] . تراشیدن ریش و ماشینکردنی که مانند تراشیدن باشد، بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا از نظر آیت الله مکارم شیرازی، حرام بودن ازدواج موقت با زن فاحشه بنابر احتیاط مستحب است یا احتیاط واجب؟
- [آیت الله بهجت] اگر مردی بداند که زنی به بدن او نگاه می کند، در این حال بر مرد پوشاندن بدن واجب است یا بنابر احتیاط واجب است؟
- [آیت الله نوری همدانی] ج: فقط مقداری از تراکتور که در راه کارهای کشاورزی گندم استهلاک شده است را میتواند از نصاب گندم کسر نماید و آن صد هزار تومان که به عنوان اجرت کار تراکتور از دیگران گرفته را باید به حساب مخارج تعمیر تراکتور بگذارد و از مخارج سال محسوب می‌شود.
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که از کسب و تجارت فایده ای برده اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست می تواند مخارج سال خود را فقط از فایده کسب حساب کند.
- احتیاط واجب آن است که بیشتر از مخارج یک سال بیک سید فقیر خمس ندهند.
- کسی که گاو و وسایل کشاورزی دیگری که عرفاً برای زراعت به کار می رود بخرد اگر به واسطه زراعت بکلّی از بین برود، می تواند تمام قیمت آن‌ها را جزء مخارج حساب نماید و اگر مقداری از قیمت آن‌ها کم شود، می تواند آن مقدار را جزء مخارج حساب کند، ولی اگر بعد از زراعت چیزی از قیمتشان کم نشود، نباید چیزی از قیمت آن‌ها را جزء مخارج حساب نماید.
- اگر برای زکات گوسفند بدهد، بنابر احتیاط واجب باید داخل سال دوّم شده باشد و اگر بُز بدهد احتیاطاً باید داخل سال سوّم شده باشد.
- احتیاط واجب آن است که فقیر و مسکین بیشتر از مخارج سال خود و عیالاتش را از زکات نگیرد و اگر مقداری پول یا جنس دارد، فقط باندازه کسری مخارج یک سالش زکات بگیرد.
- کسی که زنش سیده است بنابر احتیاط واجب نباید به او خمس بدهد که به مصرف مخارج خودش برساند، ولی اگر مخارج دیگران بر آن زن واجب باشد و نتواند مخارج آنان را بدهد. جایز است خمس خود را به زنش بدهد که به مصرف آنان برساند.
- اگر درخت خرما یا انگور در یک سال دو مرتبه میوه دهد اگر در هر مرتبه به مقدار نصاب نباشد زکات آن واجب نیست برای این که زراعت دو فصل مثل زراعت دو سال است.
- اگر ملکی را بر افراد معیّنی مثلا بر اولاد خود وقف نماید چنانچه در آن ملک زراعت و درختکاری کنند و از آن چیزی بدست آورند و از مخارج سال آنان زیاد بیاید باید خمس آن را بدهند.
- کسی که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و کسب و کاری هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و عیالاتش را بگذارند فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست.
- واجب است مأمومین به خطبه های امام گوش فرا دهند، و احتیاط مستحب آن است که ساکت باشند و از حرف زدن بپرهیزند که صحبت کردن در وقت خطبه ها مکروه است بلکه اگر سخن گفتن مأمومین موجب نشنیدن خطبه و از بین رفتن فایده آن باشد، سکوت لازم است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرید کند اگر زراعت سال اول به آن محتاج باشد می تواند آن را جزء مخارج سال اول حساب نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فائده دارد خرجی کند، میتواند آن را جز مخارج سال اوّل حساب نماید در صورتی که کار، مال سال اوّل بوده گرچه برای سالهای بعد هم نفع دارد وگرنه به نسبت حساب نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر برای سال اوّل عملی مانند شخم زدن انجام دهد، اگرچه برای سالهای بعد نیز فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اوّل کسر کند؛ ولی اگر مثلاً عمل شخم زدن را برای این که چند سال مفید باشد انجام دهد، باید مخارج آن‌ها را بین همان چند سال تقسیم نماید.
- [امام خمینی] اگر برای سال اول عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سالهای بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند. ولی اگر برای چند سال عمل کند، باید بین آن‌ها تقسیم نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر برای سال اول کاری مانند شخم زدن انجام دهد، اگرچه برای سالهای بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند، و اگر کاری را برای چند سال انجام دهد، میتواند از مخارج سال اول حساب کند و یا بین آن‌ها تقسیم نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر برای سال اوعملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سالهای بعد هم فائده داشته باشد ، بایدمخارج آن را از سال اوَل کسر کند ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آن‌ها تقسیم نماید .
- [آیت الله سبحانی] اگر برای سال اول عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگرچه برای سال های بعد هم فائده داشته باشد باید مخارج آن را از سال اول کسر کند، ولی اگر برای چند سال عمل کند باید بین آن ها تقسیم نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای شخمزدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرید کند، اگر زراعت سال اول به آن محتاج باشد میتواند آن را جزء مخارج سال اول حساب نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] بنابر احتیاط واجب سادات نمی توانند بیش از مخارج یک سال خود را از خمس بگیرند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که چند رشته کسب دارد مثلا اجاره ملک می گیرد و خرید و فروش و زراعت هم می کند باید خمس فایده هایی را که در اخر سال از مخارج او زیاد می اید بدهد و چنانچه از یک رشته نفع ببرد و از رشته دیگر ضرر کند بنابر احتیاط مستحب خمس نفعی را که برده بدهد