تاخیر
به عقب انداختن عمل از اوّل وقت امکان آن را تأخیر میگویند که از عنوان تأخیر در بیشتر ابواب فقه ـ اعم از عبادات و معاملات ـ به مناسبت سخن رفته و احکامی بر آن مترتّب شده است.
تأخیر دفن میت درصورتیکه موجب هتک و توهین او باشد جایز نیست.
عنوان مسئله:
تأخیر دفن میت درصورتیکه موجب هتک و توهین او باشد جایز نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر طنز به گونه ای در جامعه ترویج یابد که دیگر هتک حرمت و توهین حساب نشود، یا به دلیل وجود قرائن حالیّه یا مقالیّه، باعث اذیّت و ایذا نگردد، چه حکمی دارد؟
- میّتی که دفن او به تأخیر افتاده است نماز وحشت او باید در چه زمانی خوانده شود؟
- می خواستم بدانم حرکت تخریب گرایانه برای تبلیغ انتخابات نمایندگی مجلس بدون هیچ گونه توهین، افترا، نشر اکاذیب و ... جایز است یا خیر؟
- آیا فروش قرآن به کفّار و اهل کتاب جایز است بخصوص اگر بدانیم آنان قصد توهین ندارند، بلکه جهت مطالعه آن را تهیّه می کنند؟
- اگر متجاوزی به مکانی حمله نماید و ما بخواهیم برای جلوگیری از تجاوز و سرقت و هتک ناموس مقاومت نماییم، موجب کشته شدن متجاوز می شود، حال با این وجود می توان مقاومت نمود؟
- اگر خسارت تأخیر پرداخت دین به صورت شرط ضمن عقد لازم باشد اخذ آن جایز است؟
- چنانچه فردی مورد ایراد ضرب سیلی و مانند آن، (از قبیل انداختن به زمین، هُل دادن، دست به یقه شدن) با لحاظ سوء نیّت و عنصر معنوی جرم قرار گیرد، ولی آثاری از قبیل جراحت، سرخی، کبودی، سیاهی، یا زوال منافعی که موجب دیه یا ارش باشد مشهود نباشد، لطفاً بفرمایید: الف) آیا مورد از مصادیق توهین و اهانت است؟ ب) آیا در توهین و اهانت علنی بودن، شرط تحقّق آن است، یا در خلوت نیز ممکن است؟ ج آیا مصادیق توهین عملی نسبت به اشخاص یا محل خاص و عرف سنجیده می شود؟ و در صورت مثبت بودن، تعزیر دارد؟
- آیا صله رحم هم مشمول قاعده (لا حرج) و (لا ضرر) می شود؟ مثلا اگر صله رحم با شخصی، مایه هتک آبرو یا آزار انسان گردد، آیا ترک آن جایز است؟
- آیا سوزاندن قرآنهایی که ورق ورق شده و قابل نگهداری و استفاده نیست، جایز می باشد؟ و آیا جایز است آن را سوزاند و خاکستر آن را دفن کرد؟ و در صورتی که کسی چنین کرده باشد تکلیفش چیست؟
- آیا اقرار به جرم موجب حد، پس از توبه از آن جایز است؟ آیا آثاری از نظر مجازات بر این اقرار بار می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] در صورتی که سجده در مقابل قبور ائمّه موجب توهین مذهب گردد یا عدّه ای تصوّرکنند که سجده برای امام علیه السّلام یا امام زادگان انجام گرفته، جایز است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] با توجّه به این که مجالس ترحیم در مساجد منعقد میگردد و زنان هم در این مجالس، شرکت میکنند و اگر آنها شرکت نکنند، چه بسا موجب اختلاف بین فامیل میشود و از طرف دیگر انعقاد اینگونه مجالس در مساجد موجب هتک حرمت مسجد میگردد، زیرا ممکن است خانمها با علم به مسئله بخاطر ایجاد نشدن نگرانی بین فامیل با حالت حیض وارد مسجد شوند، مستدعی است بیان فرمائید، آیا اقامه چنین مجالسی در مسجد با صدق هتک حرمت جایز است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر در هنگام دفن جهت قبله مشخص نشود و تأخیر در دفن نیز ممکن نباشد وظیفه چیست؟
- [سایر] فقها چنین فتوا داده اند که در هنگام برپایی نماز جماعت نباید نماز گزار به صورت فرادا نماز بخواند و همچنین گفته اند: نماز فرادا در صورتی که موجب هتک حرمت امام جماعت شود جایز نیست. حال سؤال من این است که: 1. چگونه می توانم تشخیص دهم که آیا هتک حرمت اتفاق می افتد یا نه؟ 2. اگر به فرض، هتک حرمت نیز اتفاق افتد، آیا نماز فرادا باطل است؟
- [آیت الله بروجردی] ذکر بعض مصائب بالای منبر موجب هتک اهل بیت عَلَیْهمُالسَّلَام است با این وصف ذکر آنها رُجحانی دارد یا خیر؟
- [سایر] آیا تأخیر فرج امام زمان (عج) موجب قساوت قلب میشود؟
- [آیت الله بهجت] آیا مجرد تأخیر قیمت موجب خیار (فسخ) می شود؟
- [سایر] آیا توهین به خلفای سه گانه یا بعضی از آنها جایز است؟
- [آیت الله خوئی] آیا جایز است سب (فحش و ناسزا) نمودن و توهین نمودن اهل بدع و ریب را؟
- [آیت الله نوری همدانی] نی زدن همراه با نوحه در مساجد که موجب حزن و نوعاً با گریه و زاری مستضعفین همراه است و موجب هتک حرمت مسجد نیز نمیگردد چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر دفن میت به علتی به تأخیر بیفتد باید نماز وحشت را تا شب اول دفن او تأخیر بیندازد.
- 23 اگر امر خلاف شرعی در آن نباشد و موجب هتک مقدسات نشود اشکالی ندارند.
- دفن مسلمان در قبرستان غیر مسلمان و دفن کافر در قبرستان مسلمان جایز نیست بنابر احتیاط واجب، همچنین دفن مسلمان در جایی که نسبت به او بی احترامی باشد حرام است، مانند جایی که خاکروبه و کثافت می ریزند.
- 14 چنانچه موجب فساد و انحراف نشود جایز است.
- دفن میت در قبر مرده دیگر در صورتی که موجب نبش نشود (یعنی بدن مرده قبلی ظاهر نگردد) و زمین هم مباح یا وقف عام باشد مانعی ندارد.
- هرگاه کسی وصیت کند بدن او را در جای معینی دفن کنند و به وصیت او عمل نکنند و در جای دیگری دفن شود جایز نیست قبر او را نبش کنند و به جای مورد وصیت انتقال دهند.
- بنابراحتیاط واجب چیزی که از میت جدا می شود، حتی مو یا ناخن و دندان را باید با او دفن کرد، ولی به صورتی که موجب نبش قبر نشود، اما دفن ناخن و دندانی که در حال حیات از انسان جدا می شود واجب نیست، هر چند بهتر است.
- هرگاه بدعتی در اسلام واقع شود (مانند منکراتی که دولتهای ناصالح به نام اسلام انجام می دهند) بر همه، مخصوصاً علمای دین واجب است حق را اظهار و باطل را انکار کنند و اگر سکوت علمای دین موجب هتک مقام علم، یا سوء ظن به علمای اسلام شود، اظهار حق به هر نحوی که ممکن باشد واجب است، هرچند بدانند تاثیر نمی کند.
- نبش قبر مسلمان یعنی شکافتن قبر او حرام است، هر چند طفل یا دیوانه باشد و منظور از نبش قبر آن است که آن را طوری بشکافند که آثار بدن میت ظاهر شود و اگر بدن ظاهر نشود اشکال ندارد، مگر این که موجب هتک و بی احترامی باشد.
- آلوده کردن حرم پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امامان(علیهم السلام) اگر موجب هتک باشد حرام است و در این صورت تطهیر آن نیز واجب است، بلکه اگر بی احترامی هم نباشد احتیاط آن است که آن را تطهیر کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . دادن قرآن به کافر اگر هتک و توهین شمرده شود و یا در معرض هتک باشد حرام و گرفتن قرآن از او واجب است.
- [امام خمینی] دفن میت در قبر مرده دیگر، اگر موجب نبش شود، جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] دفن میّت در قبر مرده دیگر، اگر موجب نبش قبر شود جایز نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند، یا به جهت دیگر دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اول دفن او تأخیر بیندازند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بخواهند میّت را به شهر دوری ببرند یا به جهت دیگری دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز شب دفن را تا شب اوّل قبر او تأخیر بیندازند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر ناچار شوند که مسلمان را در قبرستان غیر مسلمانان دفن کنند مانند برخی کشورهای غیر اسلامی دفن او در آنجا جایز است، مخصوصا اگر موجب اهانت بر او نباشد.
- [آیت الله اردبیلی] آزار رساندن به مؤمن، به هر شکل که باشد و نیز توهین و تضعیف و هتک حُرمت او حرام است و در بعضی از روایات حرمت (مؤمن) از حرمت (کعبه) بالاتر شمرده شده و اذیّت و آزار او در ردیف محاربه با خداوند قرار گرفته است(1)؛ بنابر این بر همگان لازم است که حرمت یکدیگر را نگاه داشته از توهین و هتک و تمسخر و ستم به دیگران شدیدا بپرهیزند.
- [آیت الله اردبیلی] پوشیدن (لباس شهرت) که پارچه یا رنگ یا دوخت آن برای کسی که میخواهد آن را بپوشد، معمول نیست، در صورتی که موجب وهن و هتک او شود، جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] پوشیدن لباس شهرت که پارچه یا رنگ یا دوخت آن برای کسی که میخواهد آن را بپوشد معمول نیست در صورتی که موجب وهن و هتک انسان شود جایز نیست، ولی اگر با آن لباس نماز بخواند، نمازش صحیح است.
- [امام خمینی] اگر ارتباط علمای اعلام با ظلمه، موجب تقویت آنها شود یا موجب تبرئه آنها پیش افراد بیاطلاع شود، یا موجب جرأت آنها گردد، یا موجب هتک مقام علم شود، واجب است ترک آن.