دیوانه
دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفته‌اند.
هرگاه چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه عاریه کننده اول بمیرد یا دیوانه شود و صاحب اصلی زنده باشد عاریه دوم باطل نمی شود.
عنوان مسئله:
هرگاه چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه عاریه کننده اول بمیرد یا دیوانه شود و صاحب اصلی زنده باشد عاریه دوم باطل نمی شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مالی را که عاریه گرفته به دیگری عاریه دهد،در صورتی که عاریه کننده اول بمیرد آیا عاریه همچنان صحیح است؟
- هرگاه عاریه گیرنده بفهمد مالی را که عاریه گرفته غصبی است تکلیفش چیست؟
- برای اینکه بتوان مال پیدا شده را به صاحب اصلی آن داد چگونه اطلاع رسانی کنم؟
- اگر مادر بمیرد و بچه در شکم مادر زنده باشد تکلیف چیست؟
- وظیفه غاصب در جایی که صاحب مال بچه یا دیوانه است چیست؟
- کسی دو نفر را وصی قرار دهد چنانچه یکی از آن دو بمیرد یا دیوانه یا کافر شود وظیفه چیست؟
- آیا رهن گذاشتن مال عاریه توسّط عاریه گیرنده بدون اذن عاریه دهنده یا عدم اذن او بعد از اطّلاع، صحیح است یا باطل؟
- اگر بعد از قرارداد، صاحب زمین یا زارع بمیرد، تکلیف چیست؟
- غذایی که به عنوان هدیه برای ما می آورند و ما یقین داریم که این غذا از مالی تهیه شده که مخلوط به حرام است، لطفا بفرمایید با این غذا چه کنیم؟ آیا دور افکنیم یا اینکه می توانیم از طرف صاحب اصلی مال صدقه رد کنیم با توجه به اینکه صاحب اصلی مال را نمی شناسیم.
- شخصی از مرجعی تقلید می کرده است، پس از فوت او با اجازه مرجع دوّم زنده به تقلید مرجع اوّل باقی مانده است، سپس مرجع دوّم از دنیا رفته است و اکنون از مرجع سوّم که زنده است تقلید می کند، اکنون آیا با اجازه مرجع زنده باید بر تقلید از مرجع اوّل باقی بماند یا مرجع دوّم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر میهمان با اجازه صاحب خانه، فطرهی خودش را بدهد، آیا از عهده صاحب خانه ساقط میشود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی در زمین کس دیگری درخت دارد آن درخت را قطع میکنند ولی از ریشه آن درخت نهالی میروید و درخت میشود حال آن درخت از ریشه روئیده مال صاحب اصلی درخت میباشد یا صاحب زمین؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر میهمان با اجازه صاحب خانه، فطرهی خودش را بدهد، آیا از عهده صاحب خانه ساقط میشود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر ولیّ از طرف مولّی علیه با دیگری عقد جایزی منعقد کند و سپس فوت کند و مولّی علیه زنده باشد عقد منعقد شده چه حکمی دارد؟ و اگر ولیّ زنده بماند و مولّی علیه بمیرد حکم چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] فردی زمینی را از شخصی دیگر خریداری و بعداً صاحب اصلی زمین فوت نموده و خریدار پول آن زمین را به ورّاث مسترد نکرده است و حال قصد دارد بدون اذن و اجازه ورّاث در زمین مذکور مسجد بسازد لذا نظر به اهمیّت و ارزش والای مسجد و نماز در جامعه اسلامی مستدعی است نظر مبارک را در این زمینه مرقوم فرمائید؟
- [سایر] آیا این گناه هست که بدون اجازه صاحب غذا، آن را بخوری و اگر اجازه نگیریم ولی صد در صد مطمئن باشیم که صاحب آن ناراحت نمی شود، می توانیم از آن استفاده کنیم؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] دختری که پدر ندارد اما جد پدری او زنده است، بدون اجازه وی ازدواج کرده است. آیا ازدواج اشکال دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر زن حامله ای بر اثر حادثه تصادف و مانند آن بمیرد و فرزند او در شکمش زنده باشد، وظیفه چیست؟
- [سایر] اگر دختری بدون اجازه پدر ازدواج کند و صاحب فرزند شود، تکلیف فرزند چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی زن دیوانه ای دارد و می خواهد با دختر خواهر یا دختر برادر آن زن ازدواج کند، آیا اجازه ولیّ او یا حاکم شرع به جای اجازه زوجه کفایت می کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه عاریه دهنده بمیرد باید چیزی را که عاریه شده به ورثه او بدهند و اگر عاریه دهنده دیوانه شود باید آن را به ولی او داد.
- هرگاه امانتدار بمیرد، یا دیوانه شود، وارث یا ولی او باید هر چه زودتر به صاحب مال اطلاع دهد، یا امانت را به او برساند.
- دیوانه و بچه نابالغ نمی توانند مال خود را عاریه دهند اما اگر ولی اجازه دهد و این کار به نفع آنها باشد مانعی ندارد.
- هرگاه یکی از شریک ها بمیرد یا دیوانه یا سفیه شود شریک های دیگر نمی توانند در مال شرکت تصرف کنند، ولی بیهوشی موقت تأثیری ندارد.
- هرگاه وکیل یا موکل از دنیا برود یا دیوانه شود وکالت باطل می شود، هر چند دیوانه بعداً عاقل گردد، دیوانگی موقت نیز بنابر احتیاط باعث باطل شدن وکالت است، ولی بی هوشی موقت موجب باطل شدن وکالت نیست.
- عاریه دادن چیز غصبی و چیزی که مال انسان است ولی منفعت آن به دیگری واگذار شده صحیح نیست، مگر اینکه صاحب حق راضی شود و اجازه دهد.
- خرید و فروش چیزهایی که از قمار یا دزدی یا معاملات باطل به دست آمده، حرام و باطل است و تصرف در آنها جایز نیست و اگر کسی آن را بخرد باید به صاحب اصلی اش بازگرداند و اگر صاحب اصلی اش را نمی شناسد به دستور حاکم شرع عمل کند.
- هرگاه صاحب مال دیوانه شود امانتدار باید امانت را فوراً به ولی او برساند، یا به او خبر دهد که مال را ببرد و اگر بدون عذر شرعی این کار را نکند و مال تلف شود ضامن است، مگر این که ولی او اجازه دهد امانت به حال خود بماند.
- هرگاه انسان با اجازه موکل کسی را از طرف او وکیل نماید نمی تواند آن وکیل را عزل کند و اگر وکیل اول بمیرد یا از وکالت کناره گیری کند وکالت دومی باطل نمی شود، ولی اگر با اجازه موکل کسی را از طرف خودش (از طرف وکیل) وکیل نماید هم موکل می تواند او را عزل کند و هم وکیل اول و اگر وکیل اول بمیرد یا عزل شود وکالت دومی هم از بین می رود.
- هرگاه قبل از فرا رسیدن یک سال، از پیدا کردن صاحب آن مأیوس شود و یا از اول مأیوس باشد که صاحب آن را پیدا کند احتیاط واجب آن است که آن مال را از طرف صاحب اصلی اش به فقیر بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر چیزی را که عاریه کرده با اذن یا اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه کسی که اوّل آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود، عاریه دومی باطل نمیشود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه کسی که اول آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود، عاریه دوّمی باطل نمی شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب ان به دیگری عاریه دهد چنانچه کسی که اول ان چیزرا عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود عاریه دومی باطل نمی شود
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چیزی را که عاریه کرده؛ با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد؛ چنانچه کسی که اول آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود؛ عاریه دومی باطل نمی شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه کسی که اوّل آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود، عاریه دومی باطل نمیشود.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چیزی را که عاریه کرده با اجازة صاحب آن به دیگری عاریه دهد ، چنانچه کسی که اوّل آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود ، عاریه دوّمی باطل نمی شود .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنان چه کسی که اول آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود عاریه دومی باطل نمی شود.
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه کسی که اوّل آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود، عاریه دومی باطل نمیشود.
- [امام خمینی] اگر چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه کسی که اول آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود، عاریه دومی باطل نمیشود.
- [آیت الله سیستانی] اگر چیزی را که عاریه گرفته است ، با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد ، چنانچه کسی که اول آن چیز را عاریه گرفته است بمیرد ، یا دیوانه ، شود ، عاریه دومی باطل ، نمیشود .