اختیار
اختیار در چند معنا به کار رفته است:۱. مقابل جبر، ۲. در برابر اکراه، ۳. مقابل ضرورت و اضطرار، ۴. برگزیدن یکی یا بیشتر، از چند چیز. از اختیار به معنای چهارم در باب نکاح سخن رفته است.
هرگاه پدر یا مادری نذر کند دختر خود را به سید شوهر دهد نذر آنها اعتباری ندارد و هنگامی که دختر به حد بلوغ رسید اختیار با خود اوست.
عنوان مسئله:
هرگاه پدر یا مادری نذر کند دختر خود را به سید شوهر دهد نذر آنها اعتباری ندارد و هنگامی که دختر به حد بلوغ رسید اختیار با خود اوست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا پدر یا مادری وصیت کرده باشد هنگام تقسیم ارثیه بین دختر و پسر فرق قائل نشوند تکلیف چیست؟ آیا عمل به آن واجب است؟
- آیا پدر یا مادری وصیت کرده باشد هنگام تقسیم ارثیه بین دختر و پسر فرق قائل نشوند تکلیف چیست؟ آیا عمل به آن واجب است؟
- اگر مادری دختر بچه (مثلا ) سه ساله اش را در سفر مکه معظمه همراه ببرد و آنچه از اعمال را دختر بتواند انجام دهد او را وادار به انجام آن کند و آنچه را قادر نیست مادر به نیابت از او انجام دهد . آیا حج این دختر صحیح است و پس از رشد و بلوغ می تواند ازدواج کند؟
- اگر مادری دختر بچه (مثلا ) سه ساله اش را در سفر مکه معظمه همراه ببرد و آنچه از اعمال را دختر بتواند انجام دهد او را وادار به انجام آن کند و آنچه را قادر نیست مادر به نیابت از او انجام دهد . آیا حج این دختر صحیح است و پس از رشد و بلوغ می تواند ازدواج کند؟
- با توجه به مساله 2031 رساله که اشاره دارد هرگاه پدر از قسم خوردن فرزند (در هر سن و سالی که باشد) جلوگیری کند یا شوهر از قسم خوردن زن مانع شود قسم آنان صحیح نیست،آیا منظور از فرزند در هر سن و سالی، حتی بعد از بلوغ فرزند و ازدواج و تشکیل زندگی مستقل را نیز شامل می شود.
- پدر و مادری نذر می کنند که اگر خدا به آنان فرزند پسر بدهد روز عاشورا بر سر او تیغ بزنند، آیا با توجّه به این که انجام این گونه اعمال باعث وهن شیعه و عزاداری سیّدالشهدا(علیه السلام) و موجب سوء استفاده دشمنان اسلام می گردد عمل به این نذر واجب است؟
- طبق فتوای علما در صورتی که پدر و یا جدّ پدری غایب باشد و دختر باکره احتیاج به شوهر داشته باشد، اجازه ساقط می شود، معنای احتیاج داشتن به شوهر چیست؟
- سادات در کشور پاکستان از احترام فوق العاده برخوردارند; حتّی سادات ناصالح; چون بزرگان سادات بوده اند که غیر سادات را با اسلام آشنا نمودند. لهذا غیر سادات جایز نمی دانند که دختران سادات را به عقد خود در آورند، و سادات هم بر این باورند که این عمل اهانت به خانواده پیامبر صلوات الله علیهم می باشد، و این مطلب در نزد آنها به قدری مهم است که اگر کسی از آن تخلّف کند، بعضی جوانان، حتّی بزرگان، احساساتی شده و در چنین مواردی شوهر آن دختر را به قتل می رسانند! همانطور که چند ماه قبل، این اقدام در لاهور انجام شد! و این حادثه در روزنامه های پاکستان با تیتر بزرگ چاپ شد، و عموم مردم این عمل را ستایش کردند. و شکّی نیست که اگر سیّده با غیر سیّد ازدواج کند، مفاسدی بر آن مترتّب است، و سبب بدنام نمودن مذهب شیعه و علمای مذهب هم می شود. چون برادران اهل سنّت پاکستان در این مسأله متّفق القول هستند، که عقد سیّده با غیر سیّد جایز نیست. لطفاً بفرمایید: 1 اگر در ازدواج سیّده با غیر سیّد، مفسده ای باشد، و موجب اختلافات خانوادگی و بدنامی مذهب و مکتب اهل بیت(علیهم السلام) شود، آیا در چنین موردی این اقدام جایز است؟ 2 در صورتی که برای دختر سیّد، در فامیل خودش، یا دیگر خانواده های سادات کفوی موجود باشد، آیا آن دختر می تواند با غیر سیّد ازدواج کند، با این که جدّش راضی نیست، و پدرش فوت کرده است؟
- اگر کسی بدون اذن و رضایت پدر، یا مادر، یا برادر، یا فرزند ذکور، یا پدر زن، یا مادر زن، یا شوهر دختر، یا شوهر خواهر خود، وارد خانه آنها شود، آیا کیفر او همان مجازات ورود به عنف است، که برای دیگران مقرّر گردیده یا تفاوت دارد؟
- در رساله جنابعالی آمده: (اگر دختر عاقله بالغه رشیده نیاز به شوهر داشته باشد، و پدر او را از ازدواج با مردی که شرعاً و عرفاً کفو او است منع کند، اجازه پدر در این جا شرط نیست.) آیا منظور، ازدواج دائم است یا شامل موقّت هم می شود؟ اگر شامل ازدواج موقّت می شود، هم کفو بودن در آن به چه معنایی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هرگاه مردی با زنی ازدواج کند و او از شوهر قبلی دارای دختری باشد و به حدّ بلوغ برسد آیا بر این مرد محرم است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی فوت کرده مهریه و جهیزیه ماترک اوست ورثه او عبارتند از شوهر، پدر، مادر و یک دختر چگونه ماترک را تقسیم کنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی فوت کرده مهریه و جهیزیه ماترک اوست. ورثه او عبارتند از شوهر و پدر و مادر و یک دختر. چگونه ماترک را تقسیم کنند؟
- [سایر] دایی به چه قسمت هایی از بدن دختر خواهرش می تواند نگاه کند؟ در واقع تا چه حد دختر مجاز است بدن خود را در مقابل دایی نپوشاند؟ در نزد پدر شوهر یا برادر شوهر چطور؟
- [سایر] منظور از دختر بالغ رشیده چیست؟ معمولاً در چه سنی به این حد میرسد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا ازدواج با دختر زن پدر جائز است؟ و آیا فرقی وجود دارد بین اینکه دختر زن پدر از شوهر سابق بوده یا از شوهر لاحق؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا دیدن خونی که دارای صفات حیض است، توسط دختر قبل از اتمام نه سالگی، علامت بلوغ اوست؟
- [سایر] آیا در دوران عقد، اجازه دختر برای بیرون رفتن، دست پدر اوست یا شوهرش؟
- [سایر] آیا در دوران عقد، اجازه دختر برای بیرون رفتن، دست پدر اوست یا شوهرش؟
- [آیت الله بهجت] ازداوج مادر با پدر شوهر دختر خویش جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه وارث فقط برادر وخواهر و همسر او باشند، همسر ارث خود را به تفصیلی که در مسائل آینده گفته می شود می برد و خواهر و برادر بطوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را می برند، ولی برای آن که زن یا شوهر ارث می برد از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمی شود، ولی از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری کم می شود، مثلاً اگر وارث میت شوهر و برادر و خواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری او باشند، نصف مال به شوهر می رسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال به برادر و خواهر مادری و باقیمانده سهم برادر و خواهر پدر و مادری است، مثلاً اگر تمام مال شش تومان باشد، سه تومان به شوهر، و دو تومان به برادر و خواهر مادری و یک تومان به برادر و خواهر پدر و مادری می رسد.
- نذر در صورتی صحیح است که از انسان بالغ و عاقل انجام شود و از روی اختیار و قصد باشد، بنابراین نذر از روی اجبار، یا به واسطه عصبانی شدن و از دست دادن اختیار، صحیح نیست.
- هرگاه وارث فقط یک عمو یا یک عمه است، چه پدر و مادری باشد (یعنی با پدر میت از یک پدر مادر باشد) یا پدری فقط، یا مادری، تمام مال به او می رسد و اگر چند عمو و چند عمه باشند و همه پدر و مادری یا پدری باشند مال بطور مساوی میان آنها تقسیم می شود، ولی اگر عمو و عمه هر دو باشند (و همه پدر و مادری یا پدری باشند) عمو دو برابر عمه می برد.
- هرگاه پسر بزرگتر در موقع مرگ پدر یا مادر نابالغ یا دیوانه بوده، هروقت بالغ و عاقل شود باید نماز و روزه پدر یا مادر را قضا نماید.
- هرگاه وارث، فقط یک دایی، یا یک خاله مادری، و دایی و خاله پدر و مادریو دایی و خاله پدری باشد، دایی و خاله پدری ارث نمی برند و مال را شش قسمت می کنند یک سهم به دایی و خاله مادری و بقیه به دایی و خاله پدر و مادری می رسد و آنها بطور مساوی تقسیم می کنند.
- هرگاه وارث میت فقط پدر و یک دختر، یا مادر و یک دختر باشد مال را چهار قسمت می کنند، یک قسمت آن را پدر یا مادر و سه قسمت را دختر می برد.
- در صورتی که میت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم آنان به اولادشان می رسد، سهم برادر زاده و خواهرزاده مادری بطور مساوی بین آنها تقسیم می شود و سهم برادرزاده و خواهرزاده پدری یا پدر و مادری چنان تقسیم می شود که پسر دو برابر دختر می برد، ولی اگر برادرزاده پدری، یا پدر و مادری، همه از یک برادر باشند احتیاط آن است که در مقدار تفاوت میان پسر و دختر، باهم مصالحه کنند.
- هرگاه (ذوالید) یعنی کسی که چیزی در اختیار اوست خبر دهد که آن چیز، نجس یا پاک است باید قبول کرد، خواه عادل باشد یا نه، به شرط این که بالغ باشد بنابراین، خبر دادن غیربالغ دراین باره قبول نیست، مگر این که اطمینان از گفته او حاصل شود.
- هرگاه وارث فقط یک خواهر یا یک برادر مادری باشد که از پدر با میت جداست تمام مال به او می رسد و اگر چند برادر مادری، یا چند خواهر مادری، یا چند برادر و خواهر مادری باشند، درهرصورت مال بطور مساوی میان آنها تقسیم می شود.
- مستحب است در شوهر دادن دختری که به حد بلوغ رسیده تعجیل کنند، همچنین درمورد زن دادن به پسرانی که نیاز به همسر دارند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خودرا به سید شوهر دهد بعد از ان که دختر به تکلیف رسید اختیار با خود اوست و نذر انان اعتبار ندارد
- [آیت الله خوئی] اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد، بعد از آن که دختر به تکلیف رسید، اختیار با خود اوست و نذر آنان اعتبار ندارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد، بعد از آن که به تکلیف رسید، اختیار با خود اوست و نذر آنان اعتبار ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد، بعد از آن که دختر به تکلیف رسید، اختیار با خود اوست، ونذر آنان اعتبار ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سیّد شوهر دهد، بعد از آن که دختر به تکلیف رسید، اختیار با خود اوست و نذر آنان اعتبار ندارد، و احتیاط در آن است که آنها دختر را وادار به ازدواج با غیر سیّد نکنند.
- [آیت الله اردبیلی] پدر و مادر نمیتوانند از طرف فرزند خود نذر کنند؛ پس اگر مثلاً نذر کنند که دختر خود را به سیّد شوهر دهند و دختر پس از تکلیف راضی نباشد، نذر آنان اعتباری ندارد، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر بتوانند او را راضی نماید که با سیّد ازدواج کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود به سیّد شوهر دهد بعد از آن که به دختر به تکلیف رسید اختیار با خود او است ونذ رآنان اعتبار ندارد .
- [امام خمینی] اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد بعد از آن که دختر به تکلیف رسید احتیاط آن است که اگر بتوانند او را راضی نمایند که به سید شوهر کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید ، یا کس دیگری شوهر دهد ، نذر آنان نسبت به دختر اعتبار ندارد و تکلیفی بر او ثابت نمیکند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر یا مادر نذر کنند که دختر خود را به سیّد شوهر دهد، اگر مصلحت فرزند باشد باید به نذرشان عمل کنند، بلکه بنا بر احتیاط واجب اگر انجام نذر با ترک آن یکسان باشد باید به آن عمل کرد، ولی بعد از آن که دختر به تکلیف رسید در فرضی که اختیار ازدواج با خود دختر است، باید او را راضی کنند و اگر راضی کردن دختر ممکن نشد، نذر باطل خواهد بود.