عادت وقتیه
عادت وقتیه از اقسام عادت ماهانه زن است.
زنی که عادت وقتیّه دارد ، اگر در وقت عادت خود یا دو سه روز پیش از عادت خون ببیند ، باید به احکامی که برای زنهای حائض گفته شد عمل نماید ، و تفصیل این مطلب در مسأله (470) گذشت . و امّا در غیر این دو صورت مثل اینکه آنقدر زودتر از عادتش خون ببیند که نگویند عادتش جلو افتاده ، بلکه بگویند در غیر وقت خود خون دیده . و یا آنکه بعد از گذشت ایام عادتش خون ببیند چنانچه آن خون دارای نشانه‌های حیض باشد به احکامی که برای زنهای حائض گفته شد عمل نماید ، و همچنین اگر دارای نشانه‌های حیض نباشد ولی بداند که آن خون سه روز ادامه پیدا می کند ، و اگر نداند که سه روز ادامه پیدا می‌کند یا نه ، احتیاط واجب آن است که هم کارهائی که بر مستحاضه واجب است انجام دهد ، و هم کارهائی که بر حائض حرام است ترک نماید .
عنوان مسئله:
زنی که عادت وقتیّه دارد ، اگر در وقت عادت خود یا دو سه روز پیش از عادت خون ببیند ، باید به احکامی که برای زنهای حائض گفته شد عمل نماید ، و تفصیل این مطلب در مسأله (470) گذشت . و امّا در غیر این دو صورت مثل اینکه آنقدر زودتر از عادتش خون ببیند که نگویند عادتش جلو افتاده ، بلکه بگویند در غیر وقت خود خون دیده . و یا آنکه بعد از گذشت ایام عادتش خون ببیند چنانچه آن خون دارای نشانه‌های حیض باشد به احکامی که برای زنهای حائض گفته شد عمل نماید ، و همچنین اگر دارای نشانه‌های حیض نباشد ولی بداند که آن خون سه روز ادامه پیدا می کند ، و اگر نداند که سه روز ادامه پیدا می‌کند یا نه ، احتیاط واجب آن است که هم کارهائی که بر مستحاضه واجب است انجام دهد ، و هم کارهائی که بر حائض حرام است ترک نماید .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنی که عادت وقتیّه دارد چه عادت عددیّه نیز داشته باشد یا نه اگر در وقت عادت یک یا دو روز یا بیش از آن جلوتر خون ببیند بطوری که بگویند عادتش جلو افتاده ، اگر چه آن خون نشانه‌های حیض را نداشته باشد باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند ، و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل اینکه پیش از سه روز پاک شود ، باید عبادتهائی را که بجا نیاورده قضا نماید .
- مضطربه یعنی زنی که دو ماه پشت سر هم خون دیده است ولی با اختلاف هم از جهت وقت و هم از جهت عدد اگر بیش از ده روز خون ببیند و همه خونهائی که دیده یک جور باشد ، به این معنی که همه آنها یا دارای نشانه‌های حیض یا دارای نشانه‌های استحاضه باشد ، حکم او بنابر احتیاط حکم صاحب عادت وقتیّه است که در غیر وقت عادت خود خون ببیند و به نشانه نتواند حیض را از استحاضه تمیز بدهد ، که باید عادت بعضی از خویشان خود را حیض قرار دهد ، و در صورتی که ممکن نباشد عددی بین سه و ده روز را برای خود حیض قرار دهد ، به بیان و شرحی که در مسأله (479) و (481)گذشت .
- زنهای حائض بر شش قسمند : اول : صاحب عادت وقتیّه و عددیّه : و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند ، و شماره روزهای حیض او هم در هر دو ماه یک اندازه باشد ، مثل آنکه دو ماه پشت سر هم از اول ماه تا هفتم خون ببیند . دوم : صاحب عادت و قتیّه : و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند ولی شماره روزهای حیض او در هر دو ماه یک اندازه نباشد ، مثلاً دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ، ولی ماه اول روز هفتم و ماه دوم روز هشتم از خون پاک شود . سوم : صاحب عادت عددیّه : و آن زنی است که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم به یک اندازه باشد ، ولی وقت دیدن آن دو خون یکی نباشد ، مثل آنکه ماه اول از پنجم تا دهم ، و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند . چهارم : مضطربه : و آن زنی است که چند ماه خون دیده ولی عادت معینی پیدا نکرده ، یا عادتش بهم خورده و عادت تازهای پیدا نکرده است . پنجم : مبتدئه : و آن زنی است که دفعه اول خون دیدنِ اوست . ششم : ناسیه : و آن زنی است که عادت خود را فراموش کرده است . و هر کدام اینها احکامی دارند که در مسائل آینده گفته می‌شود . 1 صاحب عادت وقتیّه و عددیّه :
- زنی که عادت عددیه دارد اگر خون از عدد روزهای عادت او بیشتر شود هر چند از ده روز تجاوز نکند بنابر احتیاط واجب در روزهای بعد از عدد عادت محرمات نفساء را ترک و واجبات مستحاضه را انجام دهد ، و اگر بیش از یک بار خون ببیند و بین آنها پاکی باشد به عدد ایام عادت خون را نفاس قرار دهد و احتیاطاً در ایام پاکی وسط و ایام خون زائد بر عادت ، محرمات نفساء را ترک و واجبات را انجام دهد .
- زنی که عادت دارد ، اگر بعد از آنکه سه روز یا بیشتر خون دید پاک شود ، و دوباره خون ببیند و فاصله بین دو خون کمتر از ده روز باشد و همه روزهائی که خون دیده با روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر باشند ، مثل آنکه پنج روز خون ببیند و پنج روز پاک شود ، و دوباره پنج روز خون ببیند ، چند صورت دارد : 1 آنکه تمام خونی که دفعه اول دیده یا مقداری از آن در روزهای عادت باشد ، و خون دوم که بعد از پاک شدن میبیند در روزهای عادت نباشد ، در این صورت باید همه خون اول را حیض ، و خون دوم را استحاضه قرار دهد . مگر این که خون دوم نشانه‌های حیض را داشته باشد که در این صورت قسمتی از آن که با احتساب خون اول و پاکی بعد از آن مجموعاً از ده روز تجاوز نمیکند حیض است ، و ما بقی استحاضه است . مثلاً اگر سه روز خون ببیند و سه روز پاک شود ، و سپس پنج روز خون ببیند و نشانه‌های حیض را داشته باشد سه روز اول و چهار روز از خون دوم حیض است و در پاکی وسط باید بنابر احتیاط واجب واجبات غیر حائض را انجام ، و محرمات حائض را ترک کند . 2 آنکه خون اول در روزهای عادت نباشد ، و تمام خون دوم یا مقداری از آن در روزهای عادت باشد ، که باید همه خون دوم را حیض ، و خون اول را استحاضه قرار دهد . 3 آنکه مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد ، و خون اوّلی که در روزهای عادت بوده از سه روز کمتر نباشد ، و با پاکی وسط و مقداری از خون دوم که آن هم در روزهای عادت بوده از ده روز بیشتر نباشد ، در این صورت هر دو خون حیض است و احتیاط واجب آن است که در پاکی وسط ، کارهائی که بر غیر حائض واجب است انجام دهد و محرمات بر حائض را ترک کند و مقداری از خون دوم که بعد از روزهای عادت بوده استحاضه است . و امّا مقداری از خون اول که قبل از روزهای عادت بوده چنانچه عرفاً بگویند که عادتش جلو افتاده محکوم به حیض است ، مگر آنکه حیض قرار دادن آن باعث آن شود که بعضی از خون دوم که نیز در روزهای عادت بوده یا تمام آن از ده روز حیض خارج شود ، که در این صورت محکوم به استحاضه است ، مثلاً اگر عادت زن از سوم ماه تا دهم بوده ، در صورتی که یک ماه از اول تا ششم خون ببیند و دو روز پاک شود و بعد تا پانزدهم خون ببیند ، خونهائی که از اول تا دهم دیده حیض است ، و خونهائی که از یازدهم تا پانزدهم دیده استحاضه می‌باشد . 4 آنکه مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد ، ولی آن مقدار از خون اول که در روزهای عادت بوده از سه روز کمتر باشد ، در این صورت باید سه روز آخر خون اول را حیض قرار دهد ، و همچنین از خون دوم را که مجموعاً با سه روز اول و پاکی وسط ده روز باشند ، و مازاد بر آن استحاضه است . و اگر پاکی او هفت روز باشد خون دوم همه استحاضه است ، و در بعضی موارد باید تمام خون اول را حیض قرار دهد ، و این به دو شرط است . اول : آنکه به مقداری بر عادت مقدم باشد که بگویند عادتش جلو افتاده . دوم : آنکه اگر آن را حیض قرار بدهد لازم نیاید که مقداری از خون دوم که در عادت واقع شده از ده روز حیض خارج شود ، مثلاً اگر عادت زن از سوم ماه تا دهم بوده ، و اکنون از اول ماه تا آخر روز چهارم خون دیده و دو روز پاک بوده و بعد دو باره تا پانزدهم خون دیده ، تمام خون اول حیض است ، و همچنین خون دوم تا آخر روز دهم .
- اگر سه روز پشت سر هم خون ببیند و پاک شود ، چنانچه دوباره خون ببیند و روزهائی که خون دیده و روزهائی که در و سط پاک بوده روی هم از ده روز بیشتر نشود ، همه روزهائی که خون دیده ، حیض است . ولی احتیاط لازم آن است که در روزهائی که در وسط پاک بوده کارهائی که بر غیر حائض واجب است انجام دهد ، و آنچه بر حائض حرام است ترک کند .
- زنی که عادت وقتیّه دارد و بیشتر از ده روز خون ببیند و نتواند آن را به آنچه در مسأله (479) گفته شد معین نماید ، مخیّر است که از سه روز تا ده روز هر شمارهای را که مناسب مقدار حیضش میبیند حیض قرار دهد ، و بهتر آن است که هفت روز قرار دهد در صورتی که آن را مناسب خود ببیند ، البته باید شمارهای را که حیض قرار میدهد موافق با وقت عادتش باشد ، آنطوری که در مسأله پیش گفته شد . 3 صاحب عادت عددیّه : اول : زنی که شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم یک اندازه باشد ولی وقت خون دیدن او یکی نباشد ، که در این صورت هر چند روزی که خون دیده عادت او می‌شود . مثلاً اگر ماه اول از روز اول تا پنجم ، و ماه دوم از یازدهم تا پانزدهم خون ببیند ، عادت او پنج روز می‌شود . دوم : زنی که دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر خون ببیند ، و یک روز یا بیشتر پاک شود و دو مرتبه خون ببیند ، و وقت دیدن خون در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد ، که اگر تمام روزهائی که خون دیده و روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود ، و شماره روزهائی که خون دیده به یک اندازه باشد ، تمام روزهائی که خون دیده عادت حیض او می‌شود ، و باید در روزهای وسط که پاک بوده احتیاطاً کارهائی که بر زن غیر حائض واجب است انجام دهد ، و کارهائی که بر حائض حرام است ترک نماید ، مثلاً اگر ماه اول از روز اول تا سوم خون ببیند و دو روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و ماه دوم از یازدهم تا سیزدهم خون ببیند و دو روز پاک شود ، و دوباره سه روز خون ببیند عادت او شش روز می‌شود . و امّا اگر در یک ماه مثلاً هشت روز خون ببیند ، و در ماه دوم چهار روز خون دیده و پاک شود و دوباره خون ببیند و مجموع ایام خون با پاکی وسط هشت روز باشد ، در این صورت این زن صاحب عادت عددیّه نیست ، بلکه مضطربه حساب می‌شود ، که حکمش خواهد آمد .
- زنی که در حیض عادت عددیه دارد ، اگر بعد از زائیدن تا یک ماه یا بیشتر از یک ماه پی در پی خون ببیند ، به اندازه روزهای عادت او نفاس است ، و خونی که بعد از نفاس تا ده روز می بیند اگر چه عادت و قتیه هم داشته باشد و خون در روزهای عادت ماهانهاش باشد ، استحاضه است ، مثلاً زنی که عادت حیض او از بیستم هر ماه تا بیست و هفتم آن ماه است اگر روز دهم ماه زائید و تا یک ماه یا بیشتر پی در پی خون دید ، تا روز هفدهم نفاس و از روز هفدهم تا ده روز حتّی خونی که در روزهای عادت خود که از بیستم تا بیست و هفتم است می بیند ، استحاضه می باشد ، و بعد از گذشتن ده روز اگر عادت وقتیه داشته باشد و خونی را که می بیند در روزهای عادتش نباشد باید منتظر روزهای عادتش شود هر چند که انتظارش یک ماه یا بیشتر طول بکشد ، هر چند که خون در این مدت دارای نشانه‌های حیض باشد . و اگر صاحب عادت وقتیّه نباشد باید حیض خود را چنانچه ممکن است با نشانه‌های آن تعیین کند روش آن در مسأله (479) گذشت و اگر ممکن نیست مثل اینکه همه خونی را که ده روز بعد از نفاس می بیند یکسان باشد و یک ماه یا چند ماه به همین صفت ادامه پیدا کند ، باید در هر ماه حیض بعضی از خویشان خود را برای خویش حیض قرار دهد ، به تفصیلی که در مسأله (479) گذشت . و اگر ممکن نیست عددی را که مناسب با خود می داند اختیار نماید ، و توضیح آن در مسأله (481) گذشت .
- زنی که عادت وقتیّه دارد ، اگر در وقت عادت خود خون ببیند و مقدار آن خون بیش از ده روز باشد ، پس اگر بعضی از روزها خون او نشانه‌های حیض را داشته باشد و بعضی نداشته باشد ، و روزهائی که به نشانه حیض است از سه روز کمتر و از ده روز بیشتر نباشد ، آن را حیض و مابقی را استحاضه قرار میدهد . و اگر چنین خونی با همین شرط دو بار تکرار شود ، مثلاً چهار روز خون با نشانه حیض و چهار روز با نشانه استحاضه دوباره چهار روز با نشانه حیض باشد ، فقط خون اول را حیض قرار دهد و مابقی استحاضه است . و اگر خون بانشانه حیض از سه روز کمتر باشد آن را حیض قرار دهد و عدد آن را با یکی از دو راه آینده (رجوع به اقارب یا انتخاب عدد) تعیین نماید ، و اگر بیش از ده روز است قسمتی از آن را با یکی از همین دو راه حیض قرار دهد ، واگر نتواند مقدار حیض را بواسطه نشانه‌های آن تشخیص دهد یعنی خون او همه دارای یک نوع نشانه باشد ، یا خونی که به نشانه حیض است از ده روز بیشتر ، یا از سه روز کمتر باشد باید به مقدار ایام عادت بعضی از خویشان خود را حیض قرار دهد ، چه پدری باشد و چه مادری ، زنده باشد یا مرده ، ولی به دو شرط : اول : آنکه نداند مقدار عادت او مخالف با مقدار حیض خودش می‌باشد ، مثل آنکه خودش در زمان جوانی و قوّت مزاج باشد ، و آن زن نزدیک به سنّ یأس باشد که مقدار عادت معمولاً کم می‌شود ، و همچنین در عکس این صورت ، و مثل زنی که دارای عادت ناقصه است که معنی و حکمش در مسأله (489) خواهد آمد . دوم : آنکه نداند مقدار عادت آن زن با مقدار عادت دیگر خویشانش که دارای شرط اول هستند تفاوت دارد ، ولی اگر مقدار تفاوت بسیار کم باشد که حساب نشود ضرر ندارد ، و همچنین است حکم زنی که عادت وقتیّه دارد و در وقت به کلّی خون نبیند ولکن در غیر آن وقت خونی ببیند که بیشتر از ده روز باشد و نتواند مقدار حیض را بواسطه نشانه‌های آن تشخیص دهد .
- زنهائی که عادت وقتیّه و عددیّه دارند دو دستهاند : اول : زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاک شود ، مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند و روز هفتم پاک شود که عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است . دوم : زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند ، و بعد از آنکه سه روز یا بیشتر خون دید یک روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهائی که خون دیده با روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود ، و در هر دو ماه همه روزهائی که خون دیده و روزهائی که در و سط پاک بوده روی هم یک اندازه باشد ، که عادت او به اندازه روزهائی است که خون دیده است نه به ضمیمه روزهائی که در وسط پاک بوده است ، پس لازم است که روزهائی که خون دیده و روزهائی که در و سط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشند ، مثلاً اگر در ماه اول و همچنین در ماه دوم از روز اول ماه تا سوم خون ببیند ، و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند ، عادت این زن شش روز متفرق می‌شود و در سه روز پاکی که در وسط است بنابر احتیاط واجب محرمات حائض را ترک و اعمال مستحاضه را انجام دهد ، و چنانچه مقدار روزهائی که در ماه دوم خون دیده بیشتر یا کمتر باشد ، این زن صاحب عادت وقتیّه است نه عددیّه .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد اگر در وقت عادت یا جلوتر خون ببیند به قدری که عرفا بگویند عادتش جلو افتاده اگر چه ان خون نشانه های حیض را نداشته باشد باید به احکامی که برای زن حایض گذشت عمل کند و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل این که پیش از سه روز پاک شود باید عبادتهایی را که به جا نیاورده قضا نماید و همچنین است در صورتی که از اول ایام عادت تاخیر بیفتد ولی خارج از عادت نباشد و اما خونی که خارج ایام عادت ببیند و دارای نشانه های حیض نباشد در صورتی که دو روز یا بیشتر از اخر ایام عادت متاخر باشد حیض نیست و در کمتر از دو روز بنابر احتیاط واجب جمع کند بین تروک حایض و اعمال مستحاضه
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که عادت وقتیّه دارد، اگر در وقت عادت خود یا دو سه روز پیش از عادت یا دو سه روز بعد از عادت خون ببیند به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته، اگرچه آن خون نشانه‌های حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زنهای حائض گفته شده رفتار نماید و اگر بعد بفهمد حیض نبوده، مثل آن که پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که بجا نیاورده، قضا نماید.
- [آیت الله مظاهری] زنی که عادت وقتیه و عددیه، یا وقتیه دارد، اگر چند روز جلوتر یا عقبتر از وقت عادت خود خون ببیند به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته گرچه آن خون، نشانه‌های حیض را نداشته باشد باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند.
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که عادت وقتیه دارد ، اگر در وقت عادت خود یا دو سه روز پیش از عادت یا دو سه روز بعد از عادت خون ببیند ، بطوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته ، اگر چه آن خون نشانه های حیض را نداشته باشد ، باید به احکامی که برای زنهای حائض گفته شد ، رفتار نماید و اگر بعد بفهمد حیض نبوده ، مثل آنکه پیش از سه روز پاک شود ، باید عبادتهائی را که بجا نیاورده ، قضا نماید .
- [آیت الله بهجت] زنی که عادت وقتیه دارد، اگر در وقت عادت خود یا دو سه روز پیش از عادت یا دو سه روز بعد از عادت خون ببیند، بهطوریکه بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته، اگرچه آن خون نشانه‌های حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زنهای حائض گفته خواهد شد، عمل نماید. و اگر بعد بفهمد حیض نبوده، مثل آنکه پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که بهجا نیاورده قضا نماید.
- [آیت الله بروجردی] زنی که عادت وقتیه دارد، اگر در وقت عادت خود یا دو [یا] سه روز پیش از عادت [و] یا دو [یا] سه روز بعد از عادت خون ببیند، به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته، اگر چه آن خون نشانه‌های حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زنهای حائض گفته شد رفتار نماید و اگر بعد بفهمد حیض نبوده، مثل آن که پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که به جا نیاورده قضا نماید.
- [آیت الله بروجردی] زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر در وقت عادت یا دو سه روز جلوتر یا دو سه روز عقبتر خون ببیند، به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته، اگر چه آن خون نشانه‌های حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل این که پیش از سه روز پاک شود باید عبادتهایی را که به جا نیاورده قضا نماید.
- [آیت الله بهجت] زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد، اگر در وقت عادت یا دو سه روز جلوتر یا دو سه روز عقبتر خون ببیند، بهطوریکه بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته، اگرچه آن خون، نشانه‌های حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زن حائض گفته می‌شود عمل کند. و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده، مثل اینکه پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که بهجا نیاورده قضا نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که عادت وقتیه وعددیه دارد، اگر در وقت عادت یا دو سه روز جلوتر یا دو سه روز عقبتر خون ببیند، به طوری که بگویند حیض را جلو یاعقب انداخته اگرچه آن خون، نشانه‌های حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند، و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل این که پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که بجا نیاورده قضا نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که عادت وقتیّه و عددیّه دارد اگر در وقت عادت یا دو سه روز جلوتر خون ببیند به طوری که بگویند حیض را جلو انداخته و نیز اگر دیدن خون از ایام عادت تأخیر بیفتد اگرچه آن خون، نشانه های حیض را نداشته باشد باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند. و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل اینکه پیش از سه روز پاک شود باید عبادتهائی را که به جا نیاورده قضا نماید.