احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر در جائی که نباید سلام نماز را بگوید ، سهواً بگوید : (السَّلامُ عَلَیْنا وَعَلَی عِبادِ اللّه‌ِ الصّالِحِینَ) ، یا بگوید : (السَّلامُ عَلَیْکُمْ) اگر چه (وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ) را نگفته باشد ، باید بنابر احتیاط لازم دو سجده سهو انجام دهد ، ولی اگر اشتباهاً بگوید (السَّلامُ عَلَیکَ اَیُّها النَّبِی ، وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ) احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بجا آورد . ولی اگر دو حرف یا بیشتر از سلام را بگوید بنابر احتیاط واجب باید دو سجده سهو انجام دهد .
عنوان مسئله:
اگر در جائی که نباید سلام نماز را بگوید ، سهواً بگوید : (السَّلامُ عَلَیْنا وَعَلَی عِبادِ اللّه‌ِ الصّالِحِینَ) ، یا بگوید : (السَّلامُ عَلَیْکُمْ) اگر چه (وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ) را نگفته باشد ، باید بنابر احتیاط لازم دو سجده سهو انجام دهد ، ولی اگر اشتباهاً بگوید (السَّلامُ عَلَیکَ اَیُّها النَّبِی ، وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ) احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بجا آورد . ولی اگر دو حرف یا بیشتر از سلام را بگوید بنابر احتیاط واجب باید دو سجده سهو انجام دهد .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] چرا در نماز سلام می دهیم؟ هدف از این سه سلام: (ایها النبی، علینا و علی عبادالله الصالحین، علیکم) چیست؟ منظور از سلام اول ظاهراً مشخص است که رسول اکرم (ص) است، اما مفهوم سلام دوم (علینا و علی عباد الله الصالحین) و سلام سوم (علیکم) چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] من از سن 9 سالگی تا 23 سالگی عادت داشتم که در سلام نماز بجای سلام های مناسب و صحیح نماز، قبل از (السلام علیکم ورحمة الله), بگویم (السلام علیک یا ابا عبدالله). از سن 23 سالگی, شخصی به من طریقه سلام کردن صحیح را گفت, حال حکم آن نمازهای من چیست؟ از نماینده محلیِ معظم له که سؤال کردم, جواب داد که برای مطلب اضافه ای که در نماز گفته ای، باید برای هر نماز یک سجده سهو بجای آوری ولی نمازهایم درست بوده زیرا (السلام علیکم و رحمة الله) برای تمام کردن نماز، کافی بوده است و لذا جوابتان را به صورت مستقیم می خواستم. اگر همینطور است آیا سجده سهو برای 14 سال نماز یومیه زیاد نیست، بعلاوه من در هر روز چند تا انجام می دهم ولی باز هم بواسطه این سجده ها درد زانو دارم. حال باید چه کنم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بعد از تشهّد رکعت آخر نماز مستحب است در حالی که نشسته و بدن آرام است بگوید : (السَّلامُ عَلَیَکَ اَیُّهَا النَّبِی ، وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ) وبعد از آن باید بگوید : (السَّلامُ عَلَیْکُمْ) و احتیاط مستحب آن است که جمله (وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ) را به آن اضافه کند و یا آنکه بگوید : (السَّلامُ عَلَیْنا وَعَلَی عِبادِ اللّه‌ِ الصّالِحینَ) ، ولی اگر این سلام را بگوید احتیاط واجب آن است که بعد از آن (السَّلامُ عَلَیْکُمْ) را هم بگوید .
- دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیّت سجده سهو کند و پیشانی را بنابر احتیاط لازم بر چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد ، واحتیاط مستحب آن است که در آن ذکر بگوید ، و بهتر آن است که بگوید ، (بِسْمِ اللّه‌ِ وَبِاللّهِ ، السَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ) بعد باید بنشیند ودوباره به سجده رود ، و ذکری را که گفته شد بگوید و بنشیند ، و بعد از تشهّد بگوید : (السَّلامُ عَلَیْکُمْ) و اولی این است (وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرکاتُهُ) را اضافه کند . قضای سجده فراموش شده
- اگر بین سلام نماز و قضای سجده کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می‌شود ، مثل آنکه سهواً حرف بزند ، بنابر احتیاط واجب باید اول سجده را قضا کند ، و بعد دو سجده سهو بجا آورد .
- اگر انسان اشتباهاً یا به خیال اینکه نمازش تمام شده حرف بزند ، باید بنابر احتیاط دو سجده سهو بجا آورد .
- در حال نماز ، انسان نباید به دیگری سلام کند ، و اگر دیگری به او سلام کند ، باید جواب دهد ، ولی جواب باید مثل سلام باشد ، یعنی نباید بر اصل سلام اضافه داشته باشد ، مثلاً نباید در جواب بگوید : (سلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته) ، بلکه بنابر احتیاط لازم نباید لفظ (علیکم) یا (علیک) بر لفظ سلام در جواب مقدم بدارد ، اگر آن کسی که سلام کرده اینچنین نکرده باشد ، بلکه احتیاط مستحب آن است که جواب کاملاً همانطور که او سلام کرده باشد ، مثلاً اگر گفته (سلام علیکم) در جواب بگوید : (سلام علیکم) ، و اگر گفته (السلام علیکم) بگوید : (السلام علیکم) ؛ و اگر گفته (سلام علیک) بگوید : (سلام علیک) . ولی در جواب (علیکم السلام) میتواند (علیکم السلام) یا (السلام علیکم) یا (سلام علیکم) بگوید .
- اگر سهواً کلمهای بگوید که یک حرف یا بیشتر دارد ، اگر چه آن کلمه معنی داشته باشد ، نمازش باطل نمیشود . ولی بنابر احتیاط ، لازم است بعد از نماز سجده سهو بجا آورد چنانکه خواهد آمد .
- اگر سهواً تسبیحات اربعه را نگوید ، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد .
- در دو مورد بعد از سلام نماز ، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعداً گفته می‌شود بجا آورد : اول : آنکه تشهّد را فراموش کند . دوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از داخل شدن در سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنچ رکعت ، یا شک کند که چهار رکعت خوانده یا شش رکعت همچنانکه در مورد چهارم از شکهای صحیح گذشت . و در سه مورد بنابر احتیاط واجب سجده سهو لازم است : اول : آنکه اجمالاً بداند که در نماز چیزی را اشتباهاً کم یا زیاد کرده و نماز هم محکوم به صحت باشد . دوم : آنکه در بین نماز ، سهواً حرف بزند . سوم : جائی که نباید سلام نماز را بدهد ، مثلاً در رکعت اول سهواً سلام بدهد . و احتیاط مستحب آن است که اگر یک سجده را فراموش کند ، یا اینکه در جائی که باید بایستد مثلاً در موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشیند ، و در موقعی که باید بنشیند مثلاً موقع تشهّد ، اشتباهاً بایستد ، دو سجده سهو بجا آورد . بلکه برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند ، دو سجده سهو بنماید . و احکام این چند صورت در مسائل آینده گفته می‌شود .
- اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمداً بجا نیاورد ، معصیت کرده و بنابر احتیاط واجب باید هر چه زودتر آن را انجام دهد ، و چنانچه سهواً بجا نیاورد ، هر وقت یادش آمد باید فوراً انجام دهد ، و لازم نیست نماز را دوباره بخواند .
- اگر نماز احتیاط ، و دو سجده سهو بر او واجب شود ، باید اول نماز احتیاط را بجا آورد ، و همچنین است بنابر احتیاط واجب اگر نماز احتیاط و قضای سجده بر او واجب شود .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در جایی که نباید سلام نماز را بگوید سهواً بگوید: )السّلامُ عَلَیْنا وَعَلی عِبادِ اللّه‌ِ الصّالِحین( یا بگوید: )السّلامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَُْ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُه(، باید دو سجده سهو بنماید، بلکه اگر اشتباهاً مقداری از این دوسلام را هم بگوید بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو بجا آورد ولی اگربگوید: )السّلامُ علَیْکَ أیُّها النَبِیُّ وَرَحْمَُْ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُه( دو سجده سهو لازم نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در جایی که نباید سلام نماز را بگوید، سهواً بگوید: (السّلامُ عَلَیْنا وعلی عِبادِ اللَّهِ الصّالحینَ) یا بگوید: (السّلام علیکم) اگر چه (و رحمة اللَّه و برکاته) را نگفته باشد، باید دو سجده سهو بنماید، ولی اگر اشتباهاً بگوید: (السّلامُ علیکَ أیّها النَّبیُّ ورحمةُ اللَّه وبرکاتُهُ)، احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو به جا آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در جائی که نباید سلام نماز را بگوید سهواً بگوید: (السلام علینا وعلی عبادالله الصالحین) یا بگوید: (السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته) باید دو سجده سهو انجام دهد و اگر اشتباهاً مقداری از این دو سلام را بگوید یا بگوید: (السّلام علیک أیّها النّبی ورحمة الله وبرکاته) احتیاط آن است که دو سجده سهو بجا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در جایی که نباید سلام نماز را بگوید سهواً بگوید: اَلسَّلاَمُ عَلَیْنَا وَعَلی عِبَادِ اللهِ الصّالِحین یا بگوید: اَلسَّلاَمُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُه باید دو سجده سهو بنماید، و هم چنین اگر سهواً مقداری از این دو سلام را بگوید باید دو سجده سهو بنماید. ولی اگر سهواً بگوید: اَلسَّلاَمُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُه احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو به جا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . بعد از تشهد رکعت آخر نماز، مستحب است در حالی که نشسته و بدن آرام است بگوید: اَلسَّلامُ عَلَیْکَ أیُّهَا النَّبِیُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُهُ و بعد از آن واجب است بگوید: اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُهُ یا بگوید: اَلسَّلامُ عَلَیْنَا وَعَلی عِبَادِ اللهِ الصّالِحِینَ ولی اگر این سلام را بگوید احتیاط واجب آن است که بعد از آن: "اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُهُ" را هم بگوید، چنان که وجوب گفتن "وَ رَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُهُ" اضافه بر "اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ" نیز بنابر احتیاط است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بعد از تشهد رکعت آخر نماز مستحب است در حالی که نشسته و بدن آرام است بگوید: (السّلامُ علیکَ أیّها النَّبیُّ ورحمةُ اللَّه وبرکاتُهُ) و بعد از آن باید بگوید: (السّلامُ عَلَیْنا وعلی عِبادِ اللَّهِ الصّالحینَ) و یا بگوید: (السّلامُ عَلَیْکُمْ) و احتیاط مستحب آن است که به جمله (السّلامُ عَلَیْکُمْ) عبارت (ورحمةُ اللَّه وبرکاتُهُ) را اضافه نماید و به صیغه اول (السّلامُ عَلَیْنا وعلی عِبادِ اللَّهِ الصّالحینَ) اکتفا نکند و مستحب است هر دو صیغه را بگوید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در جائی که نباید سلام نماز را بگوید؛ سهوا بگوید (السلام علینا و علی عباد اللّه الصالحین) یا بگوید (السلام علیکم) اگرچه (ورحمه اللّه و برکاته) را نگفته باشد؛ باید دو سجده سهو بنماید؛ ولی اگر اشتباها بگوید (السلام علیک ایها النبی و رحمه اللّه و برکاته) ؛ احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو به جا آورد.
- [آیت الله اردبیلی] بعد از تشهّد رکعت آخر نماز، نمازگزار در حالی که نشسته و بدنش آرام است باید به عربی صحیح بگوید: (اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ) و احوط استحبابی آن است که (وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ) را نیز اضافه نماید و یا بگوید: (اَلسَّلامُ عَلَیْنا وَعَلی عِبادِ اللّه‌ِ الصّالِحینَ) گرچه در این صورت، گفتن: (اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ) نیز احتیاطا واجب است و مستحب است پیش از گفتن سلام واجب بگوید: (اَلسَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّهَا النَّبِیُّ وَرَحْمَةُ اللّه‌ِ وَبَرَکاتُهُ).
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعد از تشهّد رکعت آخر نماز، مستحبّ است در حالی که نشسته و بدن آرام است بگوید: اَلسَّلامُ عَلَیکَ اَیُّها النَّبِیُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُهْ و بعد از آن باید بگوید: اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَة اللهِ وَبَرَکاتُهْ یا بگوید :اَلسَّلامُ عَلَیْنا وَعَلَی عِبادِالله الصَّالِحینَ ولی اگر این سلام را بگوید احتیاط واجب آن است که بعد از آن اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَة اللهِ وَبَرَکاتُه را هم بگوید.
- [آیت الله خوئی] اگر در جایی که نباید سلام نماز را بگوید سهواً بگوید: (السلام علینا و علی عباد الله الصالحین) یا بگوید: (السلام علیکم) اگر چه (و رحمة الله و برکاته) را نگفته باشد باید دو سجدة سهو بنماید، ولی اگر اشتباهاً بگوید: (السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته) احتیاط مستحب آن است که دو سجدة سهو بهجا آورد.