احتیاط لازم
احتیاط الزام‌آور را احتیاط واجب گویند.
مسافری که در سفر از وطن خود عبور می‌کند ، اگر در آن توقف کند باید نماز را تمام بخواند ، و گرنه احتیاط لازم آن است که بین قصر و تمام جمع نماید.
عنوان مسئله:
مسافری که در سفر از وطن خود عبور می‌کند ، اگر در آن توقف کند باید نماز را تمام بخواند ، و گرنه احتیاط لازم آن است که بین قصر و تمام جمع نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- من از بدو تولد در شیراز زندگی کرده و آنجا وطن من بود. حدود هفت سال پیش برای تحصیل به تهران رفته و در آنجا ساکن شدم. البته از وطن اصلیم نیز عدول نکردم پس از شش سال زندگی در تهران، حدود یک سال پیش به شیراز برگشتم. در حال حاضر در شیراز زندگی می کنم و در همانجا هم کار می کنم، اما شغلی نیز در تهران دارم. به همین دلیل قبلاً هفته ای دو روز و در حال حاضر یک هفته در میان، سه روز در تهران هستم. لازم به ذکر است که احتمال زیاد دارد دوباره به تهران برگردم و در آنجا زندگی کنم. به همین دلیل از تهران نیز عدول نکردم و در این یک سال در تهران نمازم را تمام میخواندم. می خواستم بپرسم آیا این عمل صحیح بوده یا خیر و تکلیف من چیست؟ ضمناً اگر می بایست نمازم را شکسته می خواندم تکلیف نماز و روزه این مدت چیست؟
- اینجانب کارمند پارس جنوبی (عسلویه) می باشم. وطنم بوشهر است و وضعیت کاری به صورت 14 روز کار (عسلویه) و 14 روز استراحت (بوشهر) است. منتها در عسلویه نیز بین محل کار و خوابگاه 26 کیلومتر فاصله است که هر روز صبح این مسیر را رفته و شب به خوابگاه باز می گردیم. آیا این مسیر هر روزه از خوابگاه به محل کار نیز سفر محسوب می شود؟ وضعیت نماز و روزه در ایامی که عسلویه هستم (چه خوابگاه و چه محل کار) چگونه است؟ آیا دایم السفر محسوب میشوم و یا عسلویه وطن دومم محسوب می شود؟ ضمنا این وضعیت 14 روز در عسلویه ثابت نیست و ممکن است گاهی با گرفتن مرخصی به زیر 10 روز برسد. آیا در این صورت حکم تفاوت خواهد کرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] کسی هنگام ظهر در سفر بوده است و زمانی که به وطن می رسد عمداً یا به جهت فراموشی نماز ظهر و عصر را نمی خواند آیا قضای نماز را باید به صورت قصر بخواند یا کامل؟
- [آیت الله بروجردی] مردی از غیر وطن خود زن میگیرد، از اوّل او را میبرد در غیر وطن اصلی خودش و مدّتی هر چند سالی در جایی توقّف دارند، فرزندانی هم آوردهاند و با زن و فرزندانش گاهی به وطن اصلی خودش مسافرت می‌کند و فرض اینست که مرد از وطن اصلی اعراض نکرده، با نداشتن قصد اقامه عشره در آن جا تکلیف مرد معلوم است، آیا زن و فرزندش با نداشتن قصد اقامه تکلیف آنها در نماز قصر است یا تمام؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا بر بچه ممیزی که میخواهد نماز بخواند، شکسته خواندن نماز در سفر و کامل خواندن آن در وطن، لازم است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی که مکرر برای شغلش مسافرت می کند اگر ده روز در وطن و یا جای دیگر اقامت کند، آیا در این مورد هم در سفر سوم نمازش تمام است و یا اینکه پس از توقف ده روزه در آنجا، فقط در سفر اول نمازش قصر می باشد؟
- [آیت الله بروجردی] کثیر السفر بعد از اقامه عشره در وطن، در سفر اوّل تکلیف او قصر است، همین شخص مسافرت به چهار فرسخی با نیّت بیتوته شب کرده و بنا بر فرمایش حضرت عالی در فرض مزبور وجوب اتمام خالی از رجحان نیست و هم چنین صوم، این شخص عمل کرده دوباره میخواهد سفر کند به قدر مسافت، تکلیف این شخص چیست؟ مرقوم فرمایید. به عبارة اخری: بعد از اقامه عشره در سفر اوّل قصر خواندن نماز موضوعیّت دارد یا ندارد، بلکه مجرّد صدق سفر در اوّلی کفایت می‌کند در اتمام نماز بعدی و لو این که در اوّلی نماز را نخوانده و یا جاهل به حکم بوده تمام خوانده است؟
- [آیت الله سبحانی] شخص مسافری که به کربلا مشرف شده در کدام مکان می تواند نمازش را قصر یا تمام بخواند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وظیفه روحانی این باشد که نماز خود را جمع بخواند (یعنی هم قصر و هم تمام) آیا می توان به او اقتدا کرد؟
- [آیت الله خوئی] در صورتی که فرزندی بدون رضایت و یا با نهی والدین مسافرت کند (به سفر غیر واجب) آیا وظیفهاش جمع صلاة است بین قصر و اتمام و یا قصر، همچنین زن نسبت به عدم اذن شوهر یا نهی او؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] در سالهای اخیر با بکارگیری طرح ترددی بین عرفات و مشعر و منی از عرفات عجزه وبانوان را به سمت منی برده وبدون توقف درمشعرالحرام این حجاج را عبور داده وبه منی و رمی جمرات میبرند آیا صرف عبور از مشعرالحرام وبدون وقوف حتی چند لحظه برای وقوف کفایت می‌کند و یا اینکه لازم است وقوف کمی و یا چند لحظهای داشته باشند.
- [آیت الله مظاهری] مسافری در سفر فکر میکرده باید نماز را تمام بخواند و روزهها را بگیرد؛ لذا همه روزههای در سفر را گرفته است. وقتی به وطن بازگشته، فهمیده است که نمازش شکسته بوده و روزه را باید افطار میکرده است. در این صورت:
مسائل مرتبط از این مرجع
- حملهدار یعنی کسی که برای رساندن حاجیها به مکه مسافرت می‌کند چنانچه شغلش مسافرت باشد باید نماز را تمام بخواند ، و اگر شغلش مسافرت نباشد و فقط در ایام حج برای حملهداری سفر می‌کند ، چنانچه مدت سفر او کم باشد مثلاً دو سه هفته ، نماز او شکسته است ، و اگر زیاد باشد مانند سه ماه ، نماز او تمام است ، و اگر شک داشته باشد که کثیر السفر بر او صدق می‌کند ، یا نه ، احتیاطاً جمع کند بین قصر و تمام .
- مسافری که به وطنش برمیگردد ، تا وقتی که داخل وطنش نشده باید نماز را قصر بخواند ، و همچنین مسافری که میخواهد دَه روز در محلی بماند ما دامی که به آن محل نرسیده ، نمازش قصر است .
- مسافری که در بین مسافرت به وطنش میرسد و در آنجا توقف می‌کند ، تا وقتی در آنجا هست باید نماز را تمام بخواند ، ولی اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود ، یا مثلاً چهار فرسخ برود و چهار فرسخ برگردد ، وقتی که به حدّ ترخّص برسد ، باید نماز را شکسته بخواند .
- مسافری که میداند باید نماز را شکسته بخواند ، اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند ، مثلاً نداند که در سفر هشت فرسخی باید شکسته بخواند ، چنانچه تمام بخواند و در وقت بفهمد ، بنابر احتیاط لازم باید اعاده نماید ، و چنانچه اعاده نکرد قضا نماید ، ولی اگر در خارج وقت بفهمد قضا ندارد .
- کسی که از وطنش صرف نظر کرده و میخواهد وطن دیگری برای خود اختیار کند ، اگر عنوانی که موجب تمام شدن نماز است ، مانند کثیر السفر ، یا خانه به دوش ، بر او صدق نکند باید در مسافرت خود نماز را شکسته بخواند . شرط هشتم : آنکه اگر از وطن حرکت می‌کند به حدّ ترخّص برسد ، و امّا در غیر وطن ، حدّ ترخّص اثری ندارد ، و همین که از محل اقامت خارج شود ، نمازش قصر است .
- مسافری که باید نمازهای چهار رکعتی را در سفر دو رکعت بخواند ، نباید روزه بگیرد . و مسافری که نمازش را تمام میخواند مثل کسی که شغلش مسافرت ، یا سفر او سفر معصیت است ، باید در سفر روزه بگیرد .
- مسافری که میداند باید نماز را شکسته بخواند اگر به گمان اینکه سفر او کمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند ، وقتی که بفهمد سفرش هشت فرسخ بوده ، نمازی را که تمام خوانده باید دوباره شکسته بخواند ، و اگر بعد از اینکه وقت گذشته بفهمد ، قضا لازم نیست .
- اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد که رکعتهای نمازش کم بوده ، چنانچه کاری که نماز را باطل می‌کند انجام نداده ، باید آنچه را از نماز نخوانده ، بخواند ، وبرای سلام بیجا بنابر احتیاط لازم دو سجده سهو بنماید ، و اگر کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده مثلاً پشت به قبله کرده ، باید نماز را دوباره بجا آورد .
- کسی که میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد و در آن توقف کند ، یا ده روز در محلی بماند ، و نیز کسی که مردّد است که از وطنش بگذرد ، یا ده روز در محلی بماند ، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود ، باز هم باید نماز را تمام بخواند ، ولی اگر باقیمانده راه هر چند با برگشتن هشت فرسخ باشد ، باید نماز را شکسته بخواند . شرط پنجم : آنکه برای کار حرام سفر نکند ، و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند ، باید نماز را تمام بخواند . و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد ، مثل آنکه برای او ضرری که موجب مرگ یا نقص عضو است داشته باشد ، یا زن بدون اجازه شوهر سفری برود که بر او واجب نباشد ، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد ، باید نماز را شکسته بخواند .
- اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش بیشتر از نماز احتیاط بوده ، مثلاً در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند ، بعد بفهمد نماز را دو رکعت خوانده ، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می‌کند انجام داده ، مثلاً پشت به قبله کرده ، باید نماز را دوباره بخواند ، و اگر کاری که نماز را باطل می‌کند انجام نداده ، احتیاط لازم آن است که در این صورت نیز نمازش را دوباره بخواند ، و اکتفا به ضمیمه کردن یک رکعت متصل به نماز نکند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] مسافری که در سفر از وطن خود عبور می‌کند وقتی به جایی برسد که صدای اذان آن را بشنود باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] مسافری که در سفر از وطن خود عبور می کند وقتی به حد ترخص رسید باید نماز را تمام بخواند
- [آیت الله بروجردی] مسافری که در سفر از وطن خود عبور می‌کند، وقتی به جایی برسد که دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله خوئی] مسافری که در سفر از وطن خود عبور می‌کند. وقتی بهجایی برسد که اهل وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] مسافری که در سفر از وطن خود عبور می‌کند، وقتی به جایی برسد که دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله بهجت] مسافری که در سفر از وطن خود عبور می‌کند، وقتی به جایی برسد که دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله سبحانی] مسافری که در سفر از وطن خود عبور می کند، وقتی به جائی برسد که دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مسافری که در سفر از وطن خود عبور می کند؛ وقتی به جائی برسد که اهل وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود؛ باید نماز را تمام بخواند.
- [امام خمینی] مسافری که در سفر از وطن خود عبور می کند وقتی به جایی برسد که دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] مسافری که در سفر ا ز وطن خود عبور می کند ، وقتی بجائی برسد که دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود باید نماز را تمام بخواند .