خصوصیات
ويژگيها، مشخصات
اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مانند گندم و جو باشد که قیمت افرادش از جهت خصوصّیات شخصّیه با هم فرق ندارد ، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد ، ولی چیزی را که میدهد باید خصوصّیاتش مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است باشد ، مثلاً اگر قِسم اعلای برنج غصب کرده ، نمی تواند از قِسم پست تر بدهد .
عنوان مسئله:
اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مانند گندم و جو باشد که قیمت افرادش از جهت خصوصّیات شخصّیه با هم فرق ندارد ، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد ، ولی چیزی را که میدهد باید خصوصّیاتش مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است باشد ، مثلاً اگر قِسم اعلای برنج غصب کرده ، نمی تواند از قِسم پست تر بدهد .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی سی سال خمس برنج و گندم و اجناس دیگر را نداده حال میخواهد بدهد همانطور که از خود اجناس و قیمت آن را میشود داد از اجناس دیگر به جای این اجناس که سی سال خمس آن را نداده میتواند بدهد یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در خارج از ایران است و می خواهد فطریه و کفارات خود را در ایران بدهد، آیا قیمت گندم را به قیمت ایران محاسبه و بدهد یا به قیمت خارج؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که در سر سال، خمس قیمت گوسفندان یا درختان خود را میدهد و تا سال بعد، قیمت گوسفندان و درختان رشد میکند و ارزش آنها بسیار بیشتر میشود، آیا باید دوباره خمس بدهد؟
- [آیت الله خوئی] زید برای کفاره قضای ماه رمضان مثلاً صد مد گندم یا جو میخرد به فقیر میدهد، چون در شهر وسیله پخت و پزِ نان، در خانهها نیست، لذا فقیر این گندم یا جو را میفروشد و قیمت آن را از نانوا، نان میخرد و مصرف میکند، چون نان گرانتر است قیمت صد مد گندم یا جو حدود هشتاد مد نان میشود، حال از ذمه زید صد مد که به فقیر داده ادا شده، یا آن که آنچه فقیر نموده از نان ادا شده، آنچه حکم است بیان فرمائید.
- [آیت الله سیستانی] کسی که نتوانسته روزه بگیرد و کفاره بر او تعلق گرفته و برای کفاره پول گندم حساب کرده آیا میتواند با آن پول برنج بخرد و به فقیر بدهد ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می توان برای هر ربح و فایده ای که به دست می آید یک سال مستقل در نظر گرفت؟ اگر جواب مثبت است چرا در مسئله دیگر گفته شده آخر سال لازم است خمس اشیای مصرفی باقی مانده همانند گندم و برنج و... را داد و بحثی از تفصیل این مطلب که مثلا اگر این گندم و جو در آخرین ماه سال توسط ربح همان ماه خریداری شده می تواند تا 12 ماه مورد استفاده قرار گیرد نیامده است.
- [آیت الله خوئی] اشخاصی که عواید مختلفه دارند مثلاً جو، گندم، پنبه، علف، چغندر قند و غیره که بدست آوردن هر کدام از آنها مدتی مدید با دیگری فرق دارد، آیا میتوانند خمس هر یک از این عواید را علیحده بدهند، یا برای مجموع روی هم رفته یک سال قرار بدهند، مثال اگر از علف خشک سال گذشته چیزی تا موقع چیدن علف سال نو باقی بماند خمس آن را بدهد، و همچنین گندم و جو و غیره تا بدست آمدن محصول در سال بعد؟
- [آیت الله خوئی] زیدی سر سال حساب میکند مازاد از مخارج را جهت تعیین وجوهات لکن مثلاً مقداری جنس (گندم یا جو یا غیره) سلف خریده که هنوز موعد تحویل جنس نرسیده است بفرمائید آیا پولی را که قبلاً بابت خرید معامله سلفی پرداخته باید از لحاظ خمس حساب کند یا قیمت روز آن جنسی که موعد تحویل آن نرسیده.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی چند سال پیش به قیمت روز، پول کفّاره ی روزه را به واسطه داده باشد و گیرنده، آن را به مستحقّ نداده تا قیمت گندم افزایش پیدا کرده است. الآن که می خواهد آن را بدهد، آیا افزایش قیمت را باید روی آن بگذارد یا خیر؟ و آیا اگر در فرض سؤال خود گیرنده مستحقّ بوده، ولی به عنوانِ تصرّف، نگرفته است بلکه از طرف دهنده وکیل در خرید نان شده بوده چه طور؟
- [آیت الله بهجت] جهت آبیاری از آب رودخانه، مبالغی از کشاورزان به عنوان میرابی و لایروبی دریافت می شود که قیمت این آب با آبیاری با موتور مساوی می شود. یعنی برای کشاورز از جهت هزینه فرق نمی کند که از رودخانه استفاده کند یا از موتور. حال سؤال این است که زکات گندم و جو آبیاری شده از این رودخانه 101 است یا 201؟ یا این که باید هزینه ی آبیاری با رودخانه را از مخارج حساب کرد و این زکات را یک دهم حساب نمود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر چیزی را که غصب کرده از بین برود ، در صورتی که مثل گاو و گوسفند باشد که از جهت خصوصّیات شخصی قیمت آن در نظر عقلاء و اهل عرف با قیمت فرد دیگر ی فرق دارد باید قیمت آن را بدهد و چنانچه قیمت بازار آن فرف کرده باشد ، باید قیمت روزی را که ادا می کند و غرامت می پردازد بدهد و احتیاط مستحّب آن است که بالاترین قیمت را از روی غصب تا روزی که غرامت می پردازد حساب کند و رضایت همدیگر را بدست آورند .
- اگر موقع واجب شدن زکوه گندم و جو و کشمش و خرما که در مسأله پیش گفته شد ، صاحب آنها بالغ باشد باید زکوه آنها را بدهد .
- اگر چیزی را که مثل گوسفند است غصب نماید واز بین برود ، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد ولی در مدّتی که پیش او بوده مثلاً چاق شده باشد ؛ باید قیمت چاقی را که از بین رفته بدهد .
- مخارجی را که برای گندم و جو و خرما و انگور کرده است حتّی مقداری از قیمت اسباب و لباس را که به واسطة زراعت کم شده ، می تواند از حاصل کسر کند . و چنانچه پس از کم کردن اینها به 288 من و 45 مثقال کم برسد ، باید زکات باقیماندة آن را بدهد .
- عمدة معاملات مکروه از این قرار است : اوّل ملک فروشی . دوّم قصّابی . سوّم کفن فروشی . چهارم معاملة بامردمان پست . پنجم معامله بین اذان صبح و اوّل آفتاب . ششم آنکه کار خود را خرید و فروش گندم و جو و مانند اینها قرار دهد . هفتم آنکه برای خریدن جنس که دیگری می خواهد بخرد داخل معاملة او شود . معاملات باطل
- اگر مقدار جنسی را که با وزن یا پیمانه می فروشند به زیاد تر از همان جنس بفروشد ، مثلاً یک من گندم را به یک من و نیم گندم بفروشد ، ربا و حرام است و گناه یک درهم ربا بزرگتر از آنست که انسان هفتاد مرتبه با محرم خود زنا کند ، بلکه اگر یکی از دو جنس ، سالم و دیگری معیوب ، یا جنس یکی خوب و جنس دیگری بد باشد ، یا با یکدیگر تفاوت قیمت داشته باشند ، چنانچه بیشتر از مقداری که می دهد بگیرد ، باز هم ربا و حرام است ، پس اگر مس درست را بدهد و بیشتر از آن مس شکسته بگیرد یا برنج صدری را بدهد و بیشتر از آن برنج ِگرده بگیرد ، یا طلای ساخته را بدهد و بیشتر از آن طلای نساخته بگیرد ، ربا و حرام می باشد .
- اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو زکوه آنها واجب شود ؛ مثلأ خرما در ملک او زرد یا سرخ شود ، باید زکوه آن را بدهد .
- اگر چیزی را که غصب کرده بطوری تغییر دهد که از اوّلش بهتر شود ، مثلاً طلائی را که غصب کرده گوشواره بسازد ، چنانچه صاحب مال بگوید مال را به همین صورت بده ، باید به او بدهد و نمی تواند برای زحمتی که کشیده ، مزد بگیرد ؛ بلکه بدون اجازه مالک حقپ ندارد آن را بصورت اوّلش درآورد واگر بدون اجازة او آن چیز را مثل اوّلش کند ، باید مزد ساختن آن را هم به صاحبش بدهد و در صورتی که مزد ساختن کمتر از تفاوت ساخته و نساخته باشد ، تفاوت قیمت را هم باید بدهد .
- اگر در ماه رمضان به واسطة عذری روزه نگیرد و بعد از رمضان عذر او بر طرف شود و تا رمضان آینده عمداً قضای روزه را نگیرد ، باید روزه را قضا کند و برای هر روز یک مد گندم یا جو و مانند اینها هم بهفقیر بدهد .
- اگر انسان گندم یا جو یا خرما یا انگور را بخرد و بداند که فروشنده زکوه آن را داده ، یا شک کند که داده یا نه ، چیزی بر او واجب نیست . واگر بداند که زکوه آن را نداده ، چنانچه حاکم شرع معاملة مقداری را که باید از بابت زکوه داده شود . اجازه ندهد معاملة ان مقدار باطل است . وحاکم شرع می تواند مقدار زکوه را از خریدار بگیرد و اگر معاملة مقدار زکوه را اجازه دهد ، معامله صحیح است و خریدار باید آن مقدار را به حاکم شرع بدهد ودر صورتی که قیمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد ، می تواند از او پس بگیرد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مانند گندم و جو باشد که قیمت افرادش از جهت خصوصیات شخصیه با هم فرق ندارد، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد، ولی چیزی را که میدهد، باید خصوصیات نوعی و سنخیش مانند چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است. مثلًا اگر از قسم اعلای برنج غصب کرده نمیتواند از قسم پستتر بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مانند گندم و جو باشد که قیمت اجزاء آن از جهت خصوصیات فردی با هم فرق ندارد، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد، ولی چیزی را که می دهد، باید خصوصیات نوعی و سنخی آن مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است مثلاً اگر از نوع اعلای برنج غصب کرده باید از همان نوع بدهد.
- [امام خمینی] اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مانند گندم و جو باشد که قیمت اجزایش با هم فرق ندارد، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد، ولی چیزی را که میدهد باید خصوصیاتش مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است.
- [آیت الله سیستانی] اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مثلی باشد ، مانند گندم و جو باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد ومثلی به چیزی میگویند : که مثل و مانند آن از جهت خصوصیاتی که در جلب تقاضا تأثیر دارد فراوان است ، ولی چیزی را که میدهد باید خصوصیات نوعی آن که در جلب تقاضا تأثیر دارد ، مانند چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است ، مثلاً اگر از قسم اعلای برنج غصب کرده ، نمیتواند از قسم پستتر بدهد .
- [آیت الله بروجردی] اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته، مانند گندم و جو باشد که قیمت اجزائش با هم فرق ندارد، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد، ولی چیزی را که میدهد باید خصوصیاتش مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مثلی باشد یعنی خصوصیات افراد صنف ان معمولا از جهت ارزش و رغبت عقلاء تفاوت ندارد مانند حبوبات باید مثل همان چیزی را که غصب کرده در خصوصیات نوعی و صنفی بدهد مثلا اگر گندم دیم غصب کرده نمی تواند گندم ابی بدهد و همچنین اگر گندم دیم اعلا بوده نمی تواند پست را بدهد
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی که غصب کرده و از بین رفته، مانند گندم و جو باشد که قیمت اجزای آن با هم فرق ندارد، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد و خصوصیات چیزی که میدهد باید مثل خصوصیّات چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است؛ ولی اگر قیمت بازار کمتر شده باشد، بنابر احتیاط باید به نسبت تفاوت قیمت مصالحه نمایند.
- [آیت الله بهجت] اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته، از نظر اسم یا صفت و یا رغبت مردم به آن امثالی دارد، مانند گندم و برنج، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد، ولی چیزی را که می دهد باید خصوصیاتش مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر چیزی را که غصب کرده (مثلی) باشد (همچون گندم و جو) و از بین برود، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد و چیزی را که میدهد باید خصوصیّاتش مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر چیزی را که غصب کرده و از بین رفته مانند گندم وجو باشد که قیمت اجزایش باهم فرق ندارد، باید مثل همان چیزی را که غصب کرده بدهد ولیچیزی را که میدهد باید خصوصیّاتش مثل چیزی باشد که آن را غصب کرده و از بین رفته است.