طلوع فجر
طلوع فجر، صبح صادق یا فجر صادق، زمانی از شبانه‌روز که اولین و با فضیلت‌ترین وقت ادای نماز صبح است. موضوع برخی احکام شرعی مرتبط با فجر است.
.آخر وقت نماز عشا ء چهار رکعت برای غیر مسافر و دو رکعت برای مسافر مانده به نصف شب است و شب , از اول غروب تا اول طلوع فجر (اذان صبح) است.
عنوان مسئله:
.آخر وقت نماز عشا ء چهار رکعت برای غیر مسافر و دو رکعت برای مسافر مانده به نصف شب است و شب , از اول غروب تا اول طلوع فجر (اذان صبح) است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] وقت نماز عصر تا اذان مغرب است یا تا هنگام غروب آفتاب؟ نیمه شب شرعی برای نماز عشا و بیتوته در منی چه وقت است؟
- [آیت الله خوئی] نصف شب که واجب است بودنش در منی آیا تا طلوع آفتاب است یا تا طلوع فجر است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] در مساله قبل از طلوع فجر ایا نصف شب به بعد است یا اول شب هم جایز است
- [آیت الله خامنه ای] مراد از روز در بحث محاسبه حیض و نماز و روزه مسافر، آیا از طلوع فجر ثانی تا اذان مغرب می باشد یا یک شبانه روز کامل؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی حین نماز شب، مثلاً پس از خواندن هشت رکعت نماز شب، اذان صبح را بشنود:
- [سایر] در رسالههای عملیه نوشته شده که اذان صبح باید به فجر صادق برسد بعد نماز خواند؛ که احتیاطا حداقل 5 – 6 دقیقه بعد از اذان است، توضیح آن چیست؟
- [آیت الله خوئی] اختلافی پیدا شده در بعضی فتاوایی که به دست ما رسیده نسبت به نصف شب برای مبیت به منی آیا تا طلوع فجر است یا طلوع آفتاب است، آخرین فتوای حضرت عالی را بیان فرمائید؟
- [آیت الله بهجت] اگر انسان نماز صبح را در جایی خواند و با هواپیما به محلّی مسافرت کرد که هنوز در آن جا فجر طلوع نکرده؛ آیا پس از طلوع فجر باید نمازش را اعاده کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مکلّف در شب ماه رمضان قبل از فجر شک کند که محتلم شده یا نه، ولی به شک خود اعتنا نکند و دوباره بخوابد و بعد از اذان صبح بیدار شود و متوجه گردد که قبل از طلوع فجر محتلم شده است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] با توجه به توسعه شهرها و عدم امکان تشخیص دقیق لحظه طلوع فجر، در مورد امساک برای روزه و اقامه نماز صبح، چه باید کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- . وقت نافله شب , از اول نصف شب تا اول صبح صادق است و افضل, آن است که در سحر و نزدیک به اذان صبح انجام شود, چنانکه تفریق آن در مدت نیمه شب, فضیلت دارد.
- .کسی که مسافر است و تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را با همان ترتیب بخواند و اگر کمتر از سه رکعت فرصت دارد، باید فقط نماز عصر را به قصد ادا بخواند و نماز ظهر را بعداً قضا کند و چنانچه تا نصف شب به اندازه خواندن چهار رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا ء را به همان ترتیب بخواند و اگر کمتر از آن وقت دارد، باید فقط نماز عشاء را بخواند و بعد از آن, نماز مغرب را بدون نیّت ادا و قضا بخواند و چنانچه پس از خواندن نماز عشا ء معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر , وقت به نصف شب مانده است، باید فوراً نماز مغرب را که اَداست بخواند و اگر نماز مغرب را تا اول صبح نخواند، نماز مغرب او قضاست.
- .نماز مغرب و عشا ء طبق معروف وقت مختصّ، وقت مشترک، وقت فضیلت و وقت اِجزا دارند: وقت مختصّ نماز مغرب, از اول مغرب تا اندازه به جا آوردن سه رکعت نماز با شرایط آن است. وقت مختصّ عشا ء به اندازهخواندن چهار رکعت برای حاضر و دو رکعت برای مسافر به نیمه شب مانده است. بین وقت اختصاصی مغرب و وقت اختصاصی عشا ء، وقت م شترک بین این دو نماز است, اگر مسافری که نماز عشای او دو رکعت است، تمام نماز را سهواً در وقت مخصوص مغرب بخواند , صحیح است، هر چند احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز مغرب، نماز عشاء را دوباره بخواند. اگر کسی نماز مغرب را تا وقت اختصاصی عشا ء نخوانده، اول , نماز عشا ء و سپس نماز مغرب را بخواند. وقت اختصاصی , مانند وقت مشترک است؛ یعنی هیچ کدام وقت اختصاصی ندارد, بلکه آنچه واجب است, ترتیب, یعنی تقدیم مغرب بر عشاء؛ مانند تقدیم ظهر بر عصر است و برای مسافر که نمازهای چهار رکعتی او دو رکعت است و برای غیر مسافر , وقت اختصا صی ظهر و عصر و نیز مغرب و عشاء فرق میکند. البته در تمام موارد, منظور از اختصاص, همان ترتیب است نه بیش از آن؛ یعنی تمام وقت مشترک است و وقت اختصاصی اصلاً مطرح نیست.
- .در پایان شب , سفیده ای در مشرق به صورت عمودی به بالا حرکت می کند که فجر اول و فجر کاذب است، چون به زودی برط رف می‌شود, سپس در کرانه مشرق , دو نوار کاملاً پهن و از هم ممتاز، یکی در بالا و دیگری پایین قرار دارند که هر لحظه سفیدی نوار پایین , بیشتر و سیاهی نوار بالا کمتر می‌شود که فجر دوم و فجر صادق است، چون در گزارش فرا رسیدن صبح، صادق است . اول وقت نماز صبح , آغاز فجر صادق است و آخر وقت آن، اول طلوع آفتاب.
- .کسی که مسافر نیست و تا مغرب به اندازه پنج رکعت نم از وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر, هر دو را با همان ترتیب بخواند و اگر کمتر فرصت دارد، باید فقط نماز عصر را به قصد ادا بخواند و نماز ظهر را بعداً قضا کند و اگر تا نصف شب, به اندازه پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشاء را با همان ترتیب بخواند و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشاء را به قصد ادا بخواند و پس از آن , نماز مغرب را تا اول صبح صادق , بدون نیّت ادا و قضا بخواند و اگر تا آن وقت نخواند, نماز مغرب او قضاست.
- .وقت نافله صبح که پیش از آن انجام می‌شود، از اول صبح صادق است تا پدید آمدن سرخی در طرف مشرق و می توان آن را به همراه نافله شب, بدون فاصله بهجا آورد.
- .مسافر و کسی که انجام نافله شب برای او بعد از نصف شب دشوار است, میتواند آن را قبل از نصف شب به جا آورد. سالمند و نوسال, در این حکم, یکساناند.
- .رعایت ترتیب بین نماز ظهر و عصر و بین نماز مغرب و عشا ء واجب است و تقدیم عمدی عصر بر ظهر و عشاء بر مغرب, موجب بطلان عصر و عشا ء خواهد بود . اگر سهواً پیش از نماز ظهر، نماز عصر را شروع کند و در بین نماز بفهمد که نماز ظهر را نخوانده، باید نیّت را به نماز ظهر برگرداند؛ یعنی قصد کند آنچه خواندم و آنچه میخوانم, همه نماز ظهر باشد؛ خواه این حالت در وقت مخصوص نماز ظهر پیدا شود; خواه در وقت مشترک، هر چند احتیاط مستحب آن است که اگر این عمل در وقت مخصوص ظهر رخ دهد, دوباره نماز ظهر پیش از عصر خوانده شود.
- .اگر پیش از نماز مغرب، سهواً نماز عشا ء را شروع کرده باشد و در بین نماز بفهمد که اشتباه کرده است، چنانچه وارد رکوع رکعت چهارم نشده باشد, باید نیّت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و پس از آن, نماز عشاء را بخواند و اگر وارد رکوع رکعت چهارم شده باشد، نماز عشا ء را تمام میکند و بعد از آن، نماز مغرب را می خواند و در این جهت , فرقی بین وقت مختص و مشترک نیست . بلی, اگر این جریان در وقت مختص به مغرب پیش آید، احتیاط مستحب آن است که بعد از عدول نی?ت به مغرب و خواندن نماز عشاء، دوباره مغرب و عشاء را بخواند.
- .نافله نماز ظهر , هشت رکعت، نافله نماز عصر هشت رکعت، نافله نماز مغرب چهار رکعت، نافله نماز عشاء دو رکعت (نشسته خوانده شود)، نافله نماز شب یازده رکعت، نافله نماز صبح دو رکعت، نافله روز جمعه بیست رکعت است؛ یعنی چهار رکعت بر شانزده رکعت نافله نماز ظهر و عصر افزوده می‌شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] آخر وقت نماز مغرب برای افراد غیر معذور موقعیست که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب وقت مانده باشد و آخر وقت نماز عشا برای افراد غیر معذور نصف شب است و شب را باید از اول غروب تا طلوع فجر حساب کرد، نه تا اول آفتاب. (5)
- [آیت الله بهجت] آخر وقت نماز عشا نصف شب است، ولی رعایت احتیاطی که در مسئله ?20 گفته شد بنماید. و مقصود از نصف شب نصف مابین غروب آفتاب و طلوع فجر است، نه طلوع آفتاب.
- [آیت الله مظاهری] آخر وقت نماز مغرب و عشا طلوع فجر است ولی اگر نماز مغرب یا عشا را تا نصف شب نخواند بهتر آن است که تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیّت ادا یا قضا کند به جا آورد و باید شب را برای نماز مغرب و عشا و نماز شب و مانند اینها از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کرد، بنابراین تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی نصف شب است.
- [آیت الله نوری همدانی] آخر وقت نماز عشا نصف شب است . و شب را باید از اول غروب تا اذان صبح حساب کرد نه تا اول آفتاب .
- [آیت الله بروجردی] آخر وقت نماز عشا نصف شب است و شب را باید از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کرد، نه تا اوّل آفتاب.
- [آیت الله علوی گرگانی] آخر وقت نماز عشا، نصف شب است، و شب را باید از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کرد، نه تا اوّل آفتاب.2
- [آیت الله مکارم شیرازی] آخر وقت نماز عشا نصف شب است و احتیاط واجب آن است که شب را از اول غروب آفتاب تا اذان صبح حساب کند ولی برای نماز شب و مانند آن تا اول آفتاب حساب کند.
- [آیت الله خوئی] آخر وقت نماز عشا نصف شب است. و شب از اول غروب تا اول آفتاب.
- [آیت الله وحید خراسانی] اخر وقت نماز عشاء برای مختار نصف شب است و بنابر احتیاط واجب شب را از اول غروب تا اذان صبح حساب کند نه تا اول افتاب
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . آخر وقت نماز عشا نصف شب است. و شب را باید از اول غروب تا اذان صبح حساب کرد بنابر احتیاط نه تا اول آفتاب.2 ولی اگر نماز مغرب را نخوانده باشد تا موقعی که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب "از اول غروب تا طلوع صبح بیشتر نمانده باشد، احتیاط این است که نماز عشا را بخواند و بعد به قصد ما فی الذمة نماز مغرب را بخواند و عشا را اعاده نماید و اگر نماز مغرب را نخوانده باشد تا به اندازه نماز عشا به نصف شب "از اول غروب تا طلوع آفتاب" بیشتر نمانده باشد نماز عشا را رجاءاً به قصد ادا بخواند و بعد، نماز مغرب و عشا را قضا نماید.