طلوع فجر
طلوع فجر، صبح صادق یا فجر صادق، زمانی از شبانه‌روز که اولین و با فضیلت‌ترین وقت ادای نماز صبح است. موضوع برخی احکام شرعی مرتبط با فجر است.
در مساله قبل از طلوع فجر ایا نصف شب به بعد است یا اول شب هم جایز است
بنابر احتیاط واجب باید ساعتی از شب اگرچه اول شب را وقوف کند ولی احتیاط مستحب ان است که وقوفش بعد از نصف شب باشد
بنابر احتیاط واجب باید ساعتی از شب اگرچه اول شب را وقوف کند ولی احتیاط مستحب ان است که وقوفش بعد از نصف شب باشد
پاسخ:
بنابر احتیاط واجب باید ساعتی از شب اگرچه اول شب را وقوف کند ولی احتیاط مستحب ان است که وقوفش بعد از نصف شب باشد
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- وقوف اضطراری عرفه ایا از اول شب تا طلوع فجر است یا طلوع افتاب
- مقدار شب برای کسی که در مکه بجای بیتوته در منی به عبادت مشغول می شود چقدر است از مغرب تا طلوع فجر است یا تا طلوع افتاب
- ایا نسبت به معذورین از زنها و بچه ها و غیر ایندو که می توانند مقداری از شب عید را در مزدلفه بمانند و پیش از طلوع از ان جا به طرف منی کوچ کنند مراد از وقوف مقداری از شب عید در مزدلفه و کوچ کردن قبل از طلوع فجر برای معذورین که در مساله مناسک امده است چیست
- کسی که شب عید قبل از طلوع فجر خوابش برده و تمام مدت وقوف مزدلفه را ما بین طلوع فجر و طلوع شمس را خواب بوده است ایا قصد وقوف از او محقق است با توجه به این که نیت ارتکازی داشته است همین سوال نسبت به مبیت در منی نیز هست
- اگر در شب عید قربان از عرفات به مشعر امده و بدون قصد وقوف در مشعر الحرام به طرف منی رفته و سپس قبل از طلوع فجر برای درک وقوف اختیاری به مشعر الحرام برگردد ایا مشکلی دارد و همچنین اگر بعد از وقوف در عرفات برای استراحت به مکه رود و قبل از طلوع فجر برای وقوف به مشعر اید اشکال دارد یا خیر
- خدمهای که با زنها قبل از طلوع فجر به منی می روند ولی خود را قبل از طلوع افتاب به مشعر می رسانند و وقوف رکنی مشعر را درک می کنند ایانیابت انان صحیح است یا نه
- اگر اول شب را در مکه بود و بعد از نصف شب در حرم مشغول عبادت شد عبادت نصف شب تا صبح کفایت از مبیت از نصف شب تا صبح در منی می کند یا خیر
- کسانی که مقداری از اول شب با عذر یا بدون عذر در خارج منی بودند یا قبل از نصف شب خارج شدند ایا کفاره بر انان واجب است یا خیر
- شخصی وقوف عرفات و مقداری از وقوف لیلی مشعر را درک کرده و عمدا قبل از طلوع فجر رفته است به منی برای بردن اثاث و کار دیگری و قصد داشته است که مجددا به مشعر برگردد ولی در منی خوابش برده وظیفه چنین حاجی ای چیست
- اگر زایر حرم الهی پس از درک وقوف اختیاری عرفات به مکه رود و در استانه صبح و علم وصول بمشعر عازم مشعرالحرام شده و قبل از طلوع فجر به مشعر برسد از جهت افاضه و احیانا جهت دیگر حکم چیست
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اختلافی پیدا شده در بعضی فتاوایی که به دست ما رسیده نسبت به نصف شب برای مبیت به منی آیا تا طلوع فجر است یا طلوع آفتاب است، آخرین فتوای حضرت عالی را بیان فرمائید؟
- [آیت الله بهجت] مسأله طلوع فجر در لیالی مقمره ای که آقایان اختلاف نظر دارند، نظر حضرتعالی چیست؟
- [آیت الله خوئی] کسانی که کوچ نمودن آنها از مزدلفه پیش از طلوع فجر و رمی نمودن در شب بر آنها جایز است مثل زن و غیر آن، آیا میتوانند نیابت از غیر کنند یا نه؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] گاهی اتفاق می افتد که فرصت انجام تمام نماز شب قبل از طلوع فجر نیست. آیا خواندن چند رکعت از نماز شب پس از اذان صبح اشکال دارد و به صحت نماز شب ضرر می زند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا برای پیرمردها و زنها و بیماران و همراهان آنان جایز است که قبل از طلوع فجر از مشعر حرکت کنند؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی در ماه رمضان در جایی مهمان شد و شب را در آن منزل خوابید و در نیمه های شب محتلم گردید و چون مهمان بود و با خود لباسی نداشت، برای فرار از روزه، تصمیم گرفت بعد از طلوع فجر مسافرت نماید، لذا بعد از طلوع فجر بدون اینکه چیزی بخورد به قصد مسافرت، حرکت نمود. سؤال این است که آیا قصد سفر توسط او موجب سقوط کفّاره هست یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر انسان نماز صبح را در جایی خواند و با هواپیما به محلّی مسافرت کرد که هنوز در آن جا فجر طلوع نکرده؛ آیا پس از طلوع فجر باید نمازش را اعاده کند؟
- [سایر] منظور از صبح صادق چیست و آیا صبح کاذبی هم وجود دارد یا نه؟
- [سایر] آیا خواب های صادق خواب هایی است که فقط قبل از طلوع فجر دیده شود؟
- [آیت الله خامنه ای] نظر شما درباره فجر صادق و کاذب چیست؟ و نمازگزار در این مورد چه تکلیفی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مستحاضه کثیره یا متوسطه در صورتی که تا داخل شدن وقت نماز بر ان حالت باقی باشد اگر پیش از داخل شدن وقت نماز برای نماز غسل کند غسل او باطل است ولی نزدیک اذان صبح جایز است به قصد رجاء غسل نماید و نماز شب را بخواند و بنابر احتیاط بعد از طلوع فجر برای نماز صبح باید غسل را اعاده کند
- مسافری که می خواهد ده روز در محلی بماند لازم نیست قصد ماندن شب اول یا شب یازدهم را داشته باشد و همین که قصد کند از اول روز اول که بنابر احتیاط واجب از طلوع فجر صادق است تا غروب روز دهم بماند باید نماز را تمام بخواند و همچنین اگر قصدش این باشد که مثلا از ظهر روز اول تا ظهر روز یازدهم بماند
- نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به بالا حرکت می کند که ان را فجر اول گویند و موقعی که ان سفیده پهن شد فجر دوم و اول وقت نماز صبح است و اخر وقت نماز صبح موقعی است که افتاب طلوع می کند
- وقت نماز شب بنابر مشهور از نصف شب است تا اذان صبح ولی بعید نیست که وقت ان مابین اول شب تا اذان صبح باشد و بعد از نصف شب تا اذان صبح وقت فضیلت ان باشد و افضل ان است که در ثلث اخر شب خوانده شود
- وقت نماز مغرب و عشاء برای مختار تا نیمه شب امتداد دارد و اما برای مضطر به جهت خواب یا فراموشی یا حیض یا غیر اینها تا طلوع فجر صادق امتداد دارد و چون نماز عشاء را در صورت تذکر باید بعد از نماز مغرب خواند در صورتی که با التفات قبل از نماز مغرب خوانده شود باطل است مگر این که از وقت بیش از مقدار ادای نماز عشاء نمانده باشد که در این صورت لازم است نماز عشاء را قبل از نماز مغرب بخواند
- اخر وقت نماز عشاء برای مختار نصف شب است و بنابر احتیاط واجب شب را از اول غروب تا اذان صبح حساب کند نه تا اول افتاب
- وقت نافله نماز عشاء بعد از تمام شدن نماز عشاء تا نصف شب است و بهتر است بعد از نماز عشاء بلافاصله خوانده شود
- وقت نافله نماز صبح بنابر احتیاط واجب بعد از فجر اول است تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود و بعد از پیدا شدن سرخی طرف مشرق اگر خواست بخواند بعد از نماز صبح بخواند و نیت ادا و قضا نکند و کسی که نماز شب می خواند می تواند بعد از نافله شب بلافاصله نافله صبح را بخواند
- اگر کسی هواپیمایی سوار شود که سرعت حرکت ان برابر سرعت حرکت زمین باشد و از طرف شرق به سوی غرب حرکت کند و مدتی به دور زمین بگردد بنابر احتیاط واجب در هر بیست و چهار ساعت نمازهای پنجگانه خود را انجام دهد و قضای ان نماز و روزه را هم به جا اورد و اگر سرعت حرکت هواپیما دو برابر سرعت حرکت زمین باشد واجب است نماز صبح را موقع طلوع فجر و ظهر و عصر را موقع زوال افتاب و مغرب و عشا را موقع غروب به جا اورد و اگر سرعت حرکت به حدی باشد که در هر سه ساعت مثلا یک بار دور زمین می گردد بنا بر احتیاط واجب نمازها را در موقع طلوع فجر و زوال افتاب و غروب بخواند و در هر بیست و چهار ساعت هم یک بار دیگر پنج نماز را به جا اورد واگر هواپیما از غرب به سوی شرق حرکت کند در صورتی که حرکت او برابر و یا کندتر از حرکت زمین باشد واجب است نمازها را در موقع طلوع فجر و زوال افتاب و غروب به جا اورد و اگر سرعت هواپیما بیشتر از حرکت زمین باشد به حدی که مثلا در هر سه ساعت یک بار دور زمین می گردد احتیاط گذشته مراعات شود
- اگر عمدا نماز مغرب یا عشاء را تا نصف شب نخواند احوط ان است که تا قبل از اذان صبح بدون این که نیت ادا و قضا کند ان نماز را به جا اورد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] آخر وقت نماز عشا برای شخص مختار همچنان که گذشت نصف شب است . و شب از اول غروب است تا طلوع فجر .
- [آیت الله جوادی آملی] . وقت نافله شب , از اول نصف شب تا اول صبح صادق است و افضل, آن است که در سحر و نزدیک به اذان صبح انجام شود, چنانکه تفریق آن در مدت نیمه شب, فضیلت دارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .آخر وقت نماز عشا ء چهار رکعت برای غیر مسافر و دو رکعت برای مسافر مانده به نصف شب است و شب , از اول غروب تا اول طلوع فجر (اذان صبح) است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آخر وقت نماز مغرب برای افراد غیر معذور موقعیست که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب وقت مانده باشد و آخر وقت نماز عشا برای افراد غیر معذور نصف شب است و شب را باید از اول غروب تا طلوع فجر حساب کرد، نه تا اول آفتاب. (5)
- [آیت الله سیستانی] اگر هنگام طلوع فجر بیدار شود ، میتواند نماز شب را بدون قصد اداء و قضا بخواند . نماز غفیله
- [آیت الله جوادی آملی] .در پایان شب , سفیده ای در مشرق به صورت عمودی به بالا حرکت می کند که فجر اول و فجر کاذب است، چون به زودی برط رف می‌شود, سپس در کرانه مشرق , دو نوار کاملاً پهن و از هم ممتاز، یکی در بالا و دیگری پایین قرار دارند که هر لحظه سفیدی نوار پایین , بیشتر و سیاهی نوار بالا کمتر می‌شود که فجر دوم و فجر صادق است، چون در گزارش فرا رسیدن صبح، صادق است . اول وقت نماز صبح , آغاز فجر صادق است و آخر وقت آن، اول طلوع آفتاب.
- [آیت الله سیستانی] اگر آن که وظیفهاش روزه گرفتن در سفر است، پس از طلوع فجر در شهر خود، با نیت روزه، از طریق هوایی سفر کند و به شهری برسد که هنوز فجر طلوع نکرده است، میتواند تا طلوع فجر آنجا بخورد.
- [آیت الله مظاهری] آخر وقت نماز مغرب و عشا طلوع فجر است ولی اگر نماز مغرب یا عشا را تا نصف شب نخواند بهتر آن است که تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیّت ادا یا قضا کند به جا آورد و باید شب را برای نماز مغرب و عشا و نماز شب و مانند اینها از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کرد، بنابراین تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی نصف شب است.
- [آیت الله سبحانی] وقت اذان صبح برای نماز و روزه در شب های مهتابی و غیر مهتابی یکسان است و معیار ظاهر شدن نور شفق در افق است هرچند بر اثر مهتاب یا عوامل دیگر نمایان نباشد و وقت نماز صبح از اول طلوع فجر صادق تا طلوع آفتاب است، و فجر صادق سپیده صبح است. که در افق پهن می شود. نمازهایی که باید به ترتیب خوانده شود
- [آیت الله مظاهری] نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده می‌شود و وقت فضیلت آن بعد از طلوع فجر است تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود (تقریباً یک ساعت بعد از طلوع فجر).