خرید و فروش
بیع، مبادله‌ی مال در برابر مال است. معنای یاد شده، معنای لغوی بیع است و در باب تجارت یا بیع- بنابر اختلاف تعبیر در کلمات فقها- به تفصیل از احکام، اقسام و شرایط آن سخن رفته است.
.خرید و فروش خوشه گندم و جو پس از بستن دانه، به خوشه گندم و جوی دیگر , با تساوی در کیل یا وزن , نیز داد و ستد آنها با چیز دیگر صحیح است؛ ولی احتیاط در ترک معامله آنها با خود گندم و جو است.
عنوان مسئله:
.خرید و فروش خوشه گندم و جو پس از بستن دانه، به خوشه گندم و جوی دیگر , با تساوی در کیل یا وزن , نیز داد و ستد آنها با چیز دیگر صحیح است؛ ولی احتیاط در ترک معامله آنها با خود گندم و جو است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش نان به صورت دانه ای صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در حین معامله قیمت مشخص نشود و با این عبارت که (قیمت میدان هر چند باشد به آن قیمت فروختم) خرید و فروش کنند آیا این معامله صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] برخی ظروف مسی، آلومینیومی و رویی با وزن خرید و فروش می شوند، آیا فروشنده می تواند ظرف کهنه را از مشتری بگیرد و به جای آن ظرف نو به او بدهد و ما به التفاوت را نیز با او محاسبه نماید؟ اگر این معامله به صورت مبادله یا در دو معامله صورت پذیرد، آیا شرعا اشکال دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حضرتعالی فرموده اید: " در صورتی که چک مربوط به معامله ای باشد، و سند بدهکاری محسوب شود (و چک دوستانه نباشد( خرید و فروش آن به کمتر یا بیشتر از مبلغ مندرج در آن مانعی ندارد." سوال این است: فروش چک به مبلغ بالاتر چه اثر شرعی و یا عرفی دارد که معامله آن صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] در صورتی که در شهری خرید و فروش مثلاً بر اساس(مَن) انجام می گیرد و خریدار نیز می داند، اما از مقدار آن(مَن) که چند کیلو است بی اطلاع است، آیا معامله صحیح است؟
- [آیت الله خوئی] زیدی سر سال حساب میکند مازاد از مخارج را جهت تعیین وجوهات لکن مثلاً مقداری جنس (گندم یا جو یا غیره) سلف خریده که هنوز موعد تحویل جنس نرسیده است بفرمائید آیا پولی را که قبلاً بابت خرید معامله سلفی پرداخته باید از لحاظ خمس حساب کند یا قیمت روز آن جنسی که موعد تحویل آن نرسیده.
- [آیت الله خامنه ای] قصد دارم کلیه محصول گندم مزرعه خود را به صورت سلف به خریدار بفروشم با توجه به این که قیمت دقیق ارزش گندم با جوایز متعلقه به آن معلوم نیست و هنگام تحویل به دولت مشخص می گردد با خریدار توافق نموده ام که 200ریال کمتر از خرید دولت، کلیه محصول به خریدار تعلق گیرد و هم اکنون مبلغی به عنوان علی الحساب از خریدار دریافت نمایم آیا این معامله صحیح است؟
- [سایر] دو نفر به صورت ضمنی توافق نمودند که نسبت به خرید یک قطعه ملک از شخص ثالث بدون پیش پرداخت صرفا با ارائه چک تاریخ دار اقدام و عواید حاصله از فروش ملک را اولا ثمن معامله را پرداخت و ثانیا پس از کسر هزینه ها سود حاصله بین دو نفر به صورت تساوی تقسیم شود و طرفین بدون هیچ گونه قراردادی کار را شروع و برهمین اساس مسولیت خرید ملک و انجام معامله و ارائه چک به یکی از توافق کنندگان به عنوان خریدار محول شد و مقرر شد طرف دیگر هیچ گونه نقشی نداشته باشد دراین راستا ملک خریداری شده به فروش رفته و ثمن معامله در موعد مقرر به فروشنده پرداخت و اسناد مالکیت به نام خریدار انتقال یافت و هیچ کدام از توافق کنندگان از سرمایه خود در این معامله صرف ننموده اند و فقط از فروش ملک خریداری شده ثمن معامله پرداخت گردید از آنجا که طرف دیگر توافق کننده هیچ نفشی در معامله نداشته و نقش اصلی به عهده یکی از طرفین توافق کنندگان بوده خواهشمند است به سوالات ذیل پاسخ دهید. 1)آیا چنین توافقی که خود نوعی شراکت بوده اساسا صحیح است یا خیر؟ 2)چنانچه خریدار اصلی مدعی باشد که موقتا بخشی ار سرمایه خود را به منظور پرداخت ثمن معامله استفاده نموده تکلیف چیست؟ 3)چنانچه پس از اتمام معامله خریدار ملک، مدعی منکر شراکت یا توافق نماید تکلیف چیست؟ 4)چنان چه اساسا چنین توافقی و یا شراکتی باطل باشد طرف دیگر این توافق نامه هیچ گونه سهمی و یا حقی از سود حاصله از فروش ملک داشته یا خیر؟ لازم به تذکر است که طرف توافق کننده که خریدار اصلی بوده حاضر به ارائه مدارک و مستندات ملک فروخته شده نیست در پایان چنان چه خریدار اصلی حاضر به پرداخت مبلغی تحت عنوان دلالی به طرف دیگر باشد موضوع چگونه تفسیر می شود؟
- [آیت الله سبحانی] مبلغی پول جهت خرید و فروش زمین به شخصی داده ام تا هر ماه مبلغی به عنوان سود علی الحساب به من بدهد و برای تضمین برگشت اصل پول و سود آن، وکالت بلاعزلِ ملکی را از ایشان گرفته ام تا چنانچه طی مدت توافق طرفین، اصل و سود را نپردازد املاک را به تملیک خود درآورم، آیا این شکل معامله صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] من کار خرید و فروش می کنم. کسی از من جنسی خواست که من نداشتم، با خود او رفتم و جنس مورد نظرش را خریدیم و من سودی را که بطور معمول روی جنسهای خودم می کشیدم، روی آن جنس هم کشیدم و قسطی به او دادم. آیا این معامله صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- .خرید و فروش میوه تازه، خواه روی درخت و خواه بعد از چیدن باشد، مانند خرمای زرد یا سرخ , نیز انگورهای گوناگون که هرکدام با وزن یا کیل داد و ستد میشوند, اگر با همجنس خود معامله شود , حتماً باید تساوی در کیل و وزن رعایت شود.
- .فروش طلا به طلا و فروش نقره به نقره سکه دار یا بی سکه در صورتی که معامله آن ها با وزن باشد, در حالتی صحیح است که وزن ها مساوی باشند و در صورت تفاوت در وزن، داد و ستد باطل ا ست , هرچند یکی گران تر از دیگری باشد و اگر خرید و فروش آن ها مانند سکّه دار، با وزن نباشد, بلکه با شماره داد و ستد شود, حتی اگر وزن یکی بیش از دیگری باشد, جایز است.
- .خرید و فروش رَبَوی, باطل و حرام است. ربا در داد و ستد به این صورت است: کالایی که با وزن یا پیمانه خرید و فروش میشود با همان جنس؛ لیکن با زیادی، معامله شود؛ خواه آن زیادی از کالا باشد یا پول و در صورتی که از کالا بود, از همان جنس باشد یا جنس دیگر؛ مثلاً خرید و فروش گندم، برنج، روغن، طلا، نقره، مس و... با همجنس خود با زیادی, حرام و باطل است؛ خواه یکی مرغوب و دیگری نامرغوب یا یکی سالم و دیگری عیبدار باشد، اگر طلای ساخته را با طلای نساخته معامله کند و هر دو با وزن داد و ستد شوند و زیادی گرفته شود, رباست.
- .اسکناس, حکم طلا و نقره را ندارد , ازاین رو نه با وزن داد و ستد می شود و نه در خرید و فروش آن , قبضْ لازم است که این هر دو , حکم طلا و نقره است، بنابراین در خرید و فروش اسکناس ربا نیست؛ خواه داد و ستد آن نقد باشد یا نسیه؛ ولی هرگز قرض رَ بَوی با حیله خرید و فروش نسیه، حلال و صحیح نیست.
- .اگر رُطَب و انگور که تازهاند, به خرما و کشمش که خشک شدهاند, معامله شود , باید تفاوت وزن میان تازه که تَر است و خشک, ملاحظه شود و احتیاطْ در ترک اینگونه داد و ستد است.
- .خرید و فروش هر کالا برابر قانونِ عرفیِ زمان و مکان خاص است، اگر کالایی در زمان مخصوص یا شهر معیّن با وزن یا پیمانه داد و ستد میشد, باید وزنی یا پیمانه ای معامله شود و اگر در عصر دیگر یا شهر دیگر با مشاهده داد و ستد میشود, به صورتی که با دیدن, اطلاع لازم به دست آید , معامله آن با مشاهده, صحیح است.
- .جو و گندم , گرچه در زکات و نذر و مانند آن ها دو جنس محسوباند؛ ولی در خصوص ربا یک جنس شمرده میشوند, بنابراین خرید و فروش گندم به جو یا به عکس , به زیاده , رباست; نیز اگر یکی نقد و دیگری نسیه باشد مثلاً ده مَنُ جو بخرد تا بعد از سه ماه ده مَنُ گندم بدهد رباست, زیرا تأخیر زمان در داد و ستد به منزله زیادهگیری است .
- .خرید و فروش کالاها در زمان ها و زمین ها یکسان نیست . چیزی که در یک زمان با کیل و وزن داد و ستد می شد و در زمان دی گر با شمارش و متر کردن خرید و فروش می شود یا در شهری آن چنان و در شهر دیگر اینچنین باشد، قانون همان زمان و همین مکان معتبر است؛ مثلاً خرید و فروش تخم مرغ در زمان و سرزمینِ وزنی، رب است و در سرزمین عددی ربا نیست, هرچند خریدار و فروشنده در شهری باشند که قانو ن آن وزنی یا پیمانهای است . البته اگر چیزی در غالب شهرها وزنی یا پیمانه ای بود و در برخی از شهرهای نادر , عددی یا متری باشد, احتیاط لازم, ترک زیاده است. در شهری که کالای معیّن , هم با وزن یا پیمانه به فروش می رسد, هم با عدد و هیچکدام غالب نیست، معامله به هر صورتی که انجام شود، حکم همان صورت جاری است؛ یعنی اگر آن کالا با وزن یا پیمانه فروخته شود , رَ بَوی است و اگر آن کالا با عدد فروخته شود, ربوی نیست.
- .خرید و فروش بچه های نابالغ با یکدیگر و نیز معامله بالغ با نابالغ باطل است , مگر آنکه داد و ستد بین بالغ ها باشد و نابالغ وسیله نقل و انتقال قرار گیرد یا فقط صیغه عقد را در صورت اطلاع کافی، اجرا نماید . معامله نابالغی که به رشد و تمییز رسیده است , در اشیای کمارزش با اذن ولیّ میتواند صحیح باشد.
- .بهای کالا باید برای خریدار معلوم باشد, پس اگر در داد و ستد نسیهای، خریدار بدون آگاهی از بهای کالا آن را بخرد، معامله باطل است . در صورتی که خریدار از بهای کالا آگاه باشد، فروشنده می تواند به او بگوید فلان مبلغ معیّن جهت نسیه بودن معامله افزوده می شود و خریدار اگر قبول کند، خرید و فروش صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] خرید و فروش خوشه گندم و جو، به گندم و جو، و خرمای نرسیده به خرمای رسیده جایز نیست. خرید و فروش طلا و نقره:
- [آیت الله مکارم شیرازی] خرید و فروش خوشه گندم و جو بعد از آن که دانه آن بسته شده است اشکال ندارد، اما فروختن آن به گندم و جو مشکل است، همچنین خود زراعت را می توان قبل از ظاهر شدن خوشه ها خریداری کرد، خواه شرط کند باقی بماند تا برسد، یا فقط از علف آن استفاده کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر خوشه گندم را بعد از آنکه دانه بسته ، به گندمی که از خودش حاصل میآید ، یا از خوشه دیگری بفروشند ، معامله صحیح نیست . نقد و نسیه
- [آیت الله اردبیلی] اگر خوشه گندم و جو را بعد از آن که دانه بسته، به چیز دیگری غیر از گندم و جو بفروشند، اشکال ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر خوشه گندم و جو را بعد از آن که دانه بسته، به چیز دیگری غیر گندم و جو بفروشند اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر خوشه گندم و جو را بعد از آن که دانه بسته و از آفت رسته، به چیز دیگری غیر گندم و جو بفروشند اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر خوشة گندم و جو را بعد از آنکه دانه بسته ، به چیز دیگری غیر از گندم و جو بفروشد اشکال ندارد . نقد و نسیه
- [آیت الله سبحانی] اگر خوشه گندم و جو را بعد از آنکه دانه بسته، به چیز دیگری غیر گندم و جو بفروشند اشکال ندارد. نقد و نسیه
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر خوشه گندم و جو را بعد از آن که دانه بسته، به چیز دیگری غیر گندم و جو بفروشد اشکال ندارد.
- [امام خمینی] اگر خوشه گندم و جو را بعد از آن که دانه بسته به چیز دیگری غیر گندم و جو بفروشند اشکال ندارد.