عده طلاق
عِدّه مدت زمان معینی است که زن پس از جدایی از شوهر و یا کسی که به اشتباه با وی آمیزش کرده، باید صبر کرده و تا پایان آن مدت ازدواج نکند.
اگر زن در بین عدّه طلاق خلع، یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر می تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
عنوان مسئله:
اگر زن در بین عدّه طلاق خلع، یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر می تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- همین زن، در زمان عدّه طلاق، رجوع به یک هزار تومان که بنا شده بود بدهد و نداده، کرده است و شوهر هم رجوع کرده، آیا این رجوع صحیح است یا نه؟ حکم شرعی را بیان فرمایید.
- الف) آیا تملیک زوجه به زوج در طلاق خلع از لحاظ فقهی تحت عناوین هبه و امثال آن است؟ ب) اگر زوجه در طلاق خلع و در زمان عده به مبذول خود رجوع کرد آیا به محض رجوع، مهریه به ملکیت زوجه برمی گردد; یا برگشت آن به ملکیت زوجه مستلزم رجوع زوج است در طلاق؟
- آیا زن و شوهر می توانند در هبه خود رجوع کنند یا حکم ارحام را دارند؟
- دختری که شوهر کرده و قبل از دخول، طلاق خلع گرفته است، اگر بخواهد به عقد موقّت پسری درآید، آیا صحیح است که پسر شخصاً با موافقت دختر صیغه عقد را بدون اجازه پدر جاری کند؟
- آیا هبه زن به شوهر و بالعکس، حکم هبه به اجنبی را دارد، که بتوانند رجوع کنند؟
- آیا زن در ایام عده طلاق، لازم است در خانه شوهر بماند؟
- اینجانب از شوهر خود طلاق خلعی گرفته بودم. در زمان عدّه رجوع انجام گرفته و با توافق هم مهریّه جدیدی معیّن شد. آیا از نظر شرعی ایرادی بر مهریه جدید است یا خیر؟
- مردی زنی را به عقد موقت خود درمی آورد. بعد از یک سال متوجه می شوند که زن در هنگام عقد در عده وفات شوهر خود بوده است. لذا عقدشان باطل بوده است، فعلا بعد از چند ماه می خواهند با هم ازدواج دائم کنند، آیا جایز است؟
- اگر بعد از ازدواج معلوم شود که شوهر بدون خصیتین بوده است، آیا زن حق فسخ عقد را دارد؟
- زنِ مردی که نطفه ندارد از او طلاق می گیرد و به عقد دیگری درمی آید اگر نطفه این مرد و زن را مخلوط و بعداً به عقد شوهر اوّل درآید و نطفه در رحمش تزریق گردد، چه صورتی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شخصی با زنی که در عده وفات و عدّه طلاق خلع و یا عدّه طلاق مبارات است ازدواج کند و آگاه از مسئله نبوده آیا عقد او باطل است یا خیر؟ و آیا آن زن حرام مؤبد میشود؟
- [آیت الله بروجردی] مجامعت با زن مطلّقه به طلاق خُلع و مبارات، یا در عدّه وفات نشرحرمت ابدی میکند یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] طلاق دختر غیر مدخوله که شوهر او با گرفتن نصف مهریه میخواهد طلاق بدهد، آیا میتوان به صیغه طلاق خُلع مطلّقه نمود یا خیر؟ و اگر اجرای صیغه خُلع واقع شد و زن میدانست طلاق غیر مدخوله بائن قطعیست و شوهر نمیتواند به زن رجوع نماید، خواست خدعه کند و به آن چه بذل نموده رجوع کند، چه صورت دارد؟ و از طرفی طلاق غیر مدخوله عدّه ندارد و طلاق خُلع مستلزم عدّه است که اگر بخواهد در عدّه رجوع به بذل کند بتواند، آیا در چنین فرضی اجرای صیغه طلاق باید به چه نحو باشد؟
- [آیت الله بروجردی] در طلاق خُلع زن در زمان عدّه رجوع به مبذول نمود لکن مرد رجوع ننموده، آیا ذمّه مرد مشغول میگردد به مبذول؟ و به صِرف رجوع زن بدون رجوع مرد علقه زوجیّت بین آنها بر میگردد یا خیر؟
- [سایر] چه تضمینی وجود دارد در طلاق خلع و مبارات مرد برای فرار از مهریه، زن را در مضیقه و فشار قرار ندهد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در ایام عده، شوهر به زن دخول کند، لکن قصد رجوع نداشته باشد، آیا این عمل، رجوع دانسته می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی طلاق خلع گرفته ولی چون مکان جدا زندگی کردن او حدود سه ماه دیگر آماده می شود به پیشنهاد مرد برای اینکه این مدت را محرم باشند، یک روز بعد از طلاق خلع ، عقد موقتی به مدت 80 روز انجام می شود و آنها تصور می کردند که این مدت عقد موقت به عنوان عده طلاق خلع محسوب می شود و بعد از اتمام عقد موقت فقط زن باید عده عقد موقت را نگه دارد، لیکن بعد از یک روز که البته نزدیکی هم صورت گرفته به آنها گفته می شود که عده طلاق خلع بعد از تمام شدن مدت عقد موقت شروع می شود حال سؤال این است: آیا با توجه به جهل در مورد عده طلاق خلع، عقد موقت صحیح است؟ و اگر جواب مثبت است آیا عده طلاق خلع بعد از اتمام مدت عقد موقت شروع می شود؟ آیا جاهل بودن به حکم تغییری در این زمان دارد ؟
- [آیت الله سیستانی] اگر طلاق را با تهدید انشاء کنند آیا صحیح واقع می وشد یا خیر ؟ و اگر زن با مهر خود مبلغی را بعنوان خلع به شوهر خود ببخشد و سپس فقط به مهر خود رجوع کند و شوهر بگوید اگر به مهر خود رجوع کنی من هم رجوع می کنم آیا این رجوع صحیح است یا خیر ؟
- [آیت الله خامنه ای] در حال حاضر بعضی دادگاه ها به صرف دادن مبلغی از طرف زن به شوهر، طلاق را خلع محسوب می کنند در حالی که زن کراهتی زیادی (که در طلاق خلع معتبر است) نداشته و یا با ادامه زندگی به معصیت دچار نمی شود ولی با وجود این، خواهان طلاق است آیا از جهت شرعی می توان گفت چنین طلاقی طلاق خلعی است و اگر مرد در عده به زن رجوع کند با توجه به اینکه زن نسبت به آن مبلغ رجوع نکرده، آیا رجوع مرد صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی با زنی عقد موقّت بسته است، آیا بعد از اتمام مدّت یا بخشش مدّت مقرّر، مرد میتواند با این زن عقد مجدّد ببندد در حالیکه زن در عدّه میباشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- صیغه طلاق خلع و مبارات باید به عربی صحیح خوانده شود، ولی اگر زن برای آن که مال خود را به شوهر ببخشد مثلا به فارسی بگوید برای طلاق فلان مال را به تو بخشیدم اشکال ندارد.
- اگر زنی را دو بار طلاق دهد و به او رجوع کند. یا دوبار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق و گذشتن عدّه عقدش کند، یا بعد از یک طلاق رجوع و بعد از طلاق دیگر و گذشتن عدّه عقد کند. بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است، ولی اگر بعد از طلاق سوم به دیگری شوهر کند، با چهار شرط به شوهر اول حلال می شود، یعنی می تواند آن زن را دوباره عقد نماید: اول: آن که عقد شوهر دوم دائم باشد، و اگر مثلا یک ماهه یا یک ساله او را صیغه کند، بعد از آن که از او جدا شد، شوهر اول نمی تواند او را عقد کند. دوم: بنابر احتیاط شوهر دوم بالغ باشد و باید با او نزدیکی و دخول کند. و بنابر احتیاط واجب باید انزال شود و نزدیکی از جلوی زن باشد. سوّم: شوهر دوم طلاقش دهد یا بمیرد. چهارم: عده طلاق یا عده وفات شوهر دوم تمام شود. طلاق خُلْع
- در صیغه طلاق مبارات نیز مثل خلع باید اول زن مهریه خودش را به شوهر ببخشد تا شوهر او را طلاق دهد و حتی می تواند به فارسی بگوید: (مهریه خودم را به تو بخشیدم تا مرا طلاق دهی). اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند چنانچه مثلا اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِق یعنی مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او پس او رها است و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَةَ مُوَکِّلی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِقٌ و در هر دو صورت اگر به جای کلمه (عَلی مَهْرِها) (بِمَهْرها) بگوید اشکال ندارد.
- مالی را که شوهر برای طلاق مبارات می گیرد، باید بیشتر از مهر نباشد بلکه احتیاط واجب آنستکه کمتر باشد ولی در طلاق خلع اگر بیشتر باشد اشکال ندارد. احکام متفرقه طلاق
- زنی که یقین دارد شوهرش در سفر مرده اگر بعد از عدّه وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد، شوهر کند و شوهر اول از سفر برگردد باید از شوهر دوّم جدا شود و به شوهر اول حلال است ولی اگر شوهر دوم با او نزدیکی کرده باشد، زن باید عده وطی به شبهه نگهدارد و شوهر دوم باید مهر المثل او را بدهد ولی نفقه زمان عدّه ندارد و بنابر احتیاط به شوهر دوّم نیز حرام ابدی می شود و در مدت عده وطی به شبهه شوهر اول نمی تواند با او همبستر شود.
- طلاق از جهت این که زوج حق رجوع داشته باشد یا خیر به دو قسم تقسیم می شود: 1 طلاق رجعی: که در این نوع طلاق زوج قبل از پایان عده حق دارد رجوع کند و طلاق را به هم بزند و به زندگی با زن خود ادامه دهد. 2 طلاق بائن: که در این نوع طلاق مرد حق رجوع ندارد. در شش مورد طلاق بائن می باشد: اول: طلاق زنی که نُه سالش تمام نشده باشد. دوم: طلاق زنی که یائسه باشد یعنی اگر سیده است بیشتر از شصت سال و اگر سیده نیست بیشتر از پنجاه سال قمری داشته باشد. سوم: طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد. که در این سه مورد زن اصلاً عده ندارد تا مرد بتواند در آن رجوع کند. چهارم: طلاق سوم زنی که او را سه دفعه طلاق داده اند. پنجم: طلاق خلع ششم: طلاق مبارات که در این سه مورد هر چند زن عده دارد اما مرد حق رجوع ندارد. و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد.
- اگر زن و شوهر یکدیگر را نخواهند و زن مهر خود یا مال دیگری را به مرد ببخشد که او را طلاق دهد آن طلاق را مبارات گویند.
- اگر زنی را که در عدّه دیگری است برای خود عقد کند، چنانچه مرد و زن یا یکی از آنان بدانند که عدّه زن تمام نشده و بدانند عقد کردن زن در عدّه حرام است آن زن بر او حرام می شود، اگر چه مرد بعد از عقد با آن زن نزدیکی نکرده باشد.
- برای رجوع کردن لازم نیست مرد شاهد بگیرد، یا به زن خبر دهد، بلکه اگر بدون این که کسی بفهمد، بگوید به زنم رجوع کردم صحیح است. ولی مستحب است برای رجوع کردن شاهد بگیرند امّا اگر بعد از تمام شدن عدّه مرد بگوید که در عدّه رجوع نموده ام لازم است اثبات کند.
- در طلاق رجعی مرد به دو قِسم می تواند به زن خود رجوع کند: اول: حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دو باره زن خود قرار داده است. دوّم: کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است. بنابر این با هر لفظ و عبارت یا عملی که بفهماند او را مجدداً زن خود قرار داده است رجوع محقّق می شود و ظاهر این است که به نزدیکی کردن رجوع محقق خواهد شد اگر چه قصد رجوع نداشته باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زن در بین عده طلاق خلع یا مبارات؛ از بخشش خود برگردد؛ شوهر می تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- [آیت الله خوئی] اگر زن در بین عدّة طلاق خلع یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر میتواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- [آیت الله بهجت] اگر زن در بین عدّه طلاق خلع یا مبارات، از بخشش خود برگردد، شوهر میتواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن در بین مدّت عدّه طلاق خُلع یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر میتواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر زن در بین عدّه طلاق خلع یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر میتواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر زن در بین عده طلاق خلع، یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر می تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن در بین عدّه طلاق خلع یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر میتواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر زن در بین عدّه طلاق خلع یا مبارات ، از بخشش خود برگردد ، شوهر میتواند رجوع کند و بدون عقد دوباره ازدواج را بر قرار سازد .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن در بین عدّه طلاق خلع، یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر میتواند رجوع کند وبدون عقد دوباره او را زن خود قراردهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زن در بین عده طلاق خلع یا مبارات از بخشش خود برگردد شوهر می تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را به زوجیت خود برگرداند