ضامن
آن که ضمانت کسی را در اموال کند ضامن (ضمین) [۱] نامیده می شود، همین ضمانت اگر در امور بدنی باشد از آن تعبیر به کفیل و کفالت می‌شود.
اگر کسی‌دیگری را از منزل بیرون‌ببرد و آن شخص‌برنگردد ضامن است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- موی سگ اگر در لباس و فضای منزل باشد، آن لباس و فضا نجس می‌شود؟
- نماز خواندن در اوّل وقت و در منزل بهتر است یا با کمی تأخیر و به صورت فرادا در مسجد؟
- اگر کسی با فروش منزل گران قیمتی که دارد و تبدیل به منزل ارزان تر، برای حج واجب مستطیع شود، آیا واجب است خانه را تبدیل کند؟ در صورتی که این تعویض مشقت داشته باشد و یا در شأن او نباشد چه باید بکند؟
- برای زکات فطره میهمان، آیا فرقی بین غذا خوردن در منزل او یا در جای دیگری مثل سالن، هتل و رستوران هست یا خیر؟
- در منزل کسی که بچّه کوچک دارد با پای خیس راه رفتم، آیا باید از نجاست و طهارت منزلش سوال نمایم؟
- آیا معتکف می‌تواند برای خرید جنسی برای خانه از مسجد خارج شود، آن جنس را تهیه کند و به منزل ببرد و برگردد؟
- همسر اینجانب وضع مالی خوبی ندارد و به شدت بدهکار است. از آنجا که ما با خانواده همسرم زندگی می کنیم و منزل و اثاثیه مستقل نداریم، از ابتدا هر چه پول به دستم می رسید به امید اینکه روزی مستقل شویم، وسایل منزل البته وسایل کوچک خریدای کرده ام تا بتوانم در آینده از آن استفاده کنم و تا به حال از آن استفاده نکرده ام. آیا به این وسایل خمس تعلّق می گیرد؟
- اگر کسی غذای غصبی را به میهمان بدهد؛ در صورت جهل میهمان به غصبی بودن غذا، آیا غاصب ضامن است یا میهمان، و آیا این غذا اثر وضعی منفی بر میهمان خواهد داشت؟
- کسی که پیراهن و شلوار او نجس است، ولی شورت او پاک است، امّا به علّت اینکه در بیرون منزل است مانند پارک، حسینیه و... که نمی‌تواند لباس خود را در آورد، برای خواندن نماز چه باید بکند؟
- طبق سفارش بزرگان دین و سنت حسنه، صله رحم و به دیدار بزرگان رفتن باید باشد، اگر در یکی از دیدارها با یکی از خانواده‌های نزدیک که نرفتن به منزل آنها بی‌احترامی محسوب می‌شود، در خانه آنها زنی باشد که بدون حجاب یعنی بدون روسری در مجلس حاضر باشد، رفتن به خانه این شخص چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اشخاصی، عکس های تبلیغاتی خود را به دیوار منازل مردم می چسبانند. در صورت عدم رضایت صاحب خانه، اگر خسارت به دیوار منزل وارد شود، آیا آن اشخاص ضامن می باشند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی وقتی که به مسافرت رفته، کلید منزلش را به کسی می دهد تا از منزلش حفاظت کند و در مدت مسافرت آن منزل مورد سرقت واقع می شود، آیا این شخص ضامن است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] پسر بچّهای به امر پدر خود گاوی را برای چراندن از منزل خارج میکند، در بین راه گاو مذکور گوساله شخصی را شاخ میزند و گوساله میمیرد آیا صاحب گاو ضامن است یا خود پسر بچّه؟
- [آیت الله سبحانی] منزل خود را اجاره داده و در منزل استیجاری سکونت دارم آیا خمس آن منزل لازم است؟
- [آیت الله سبحانی] منزل خود را اجاره داده و در منزل استیجاری سکونت دارم آیا خمس آن منزل لازم است؟
- [آیت الله خوئی] منزل مسکونی را فروخت و سر سال رسید و به منزل جدید هم احتیاج دارد، آیا وجه منزل خمس دارد یا خیر؟ و اگر احتیاج ندارد به منزل جدید خمس دارد یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] آبراهی پشت منزل ما قرار داشت که آن را ملحق به منزل کردم آیا ملحق کردن آن به منزل و نمازهایی که در آن خوانده ام صحیح است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] فردی منزل مسکونی خود را به اجاره میدهد و منزل وسیعتری تهیه میکند، آیا خمس منزل اول یا دوم واجب است؟
- [آیت الله اردبیلی] چنانچه شخصی منزل مسکونی مورد نیازش را اجاره دهد و با پول آن منزل دیگری اجاره کند، آیا منزل نخست مشمول خمس است؟
- [آیت الله نوری همدانی] با سلام مستخدم یا کلفتی که در منزل کسی کار می کند و بعضی از روزها را در منزل خود و بعضی روزها در منزل صاحب کار غذا می خورد، فطریه او اگر شب عید فطر در منزل خودش باشد بر عهده خودش است یا صاحب کار؟ اگر در منزل صاحب کار باشد چطور؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر طلبکار طلب خود را به ضامن ببخشد، ضامن نمی‌تواند از بدهکار چیزی بگیرد.
- اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد، چنانچه تلف شود ضامن نیست.
- اگر کسی با اجازه بدهکار ضامن شود که بدهی او را بدهد، می‌تواند مقداری را که ضامن شده از او مطالبه نماید، امّا اگر بدون اجازه بدهکار ضامن شود نمی‌تواند چیزی از او بگیرد.
- اگر حیوان به جان یا مال یا زراعت کسی خسارت وارد کند، چنانچه صاحب حیوان در نگهداری آن کوتاهی کرده باشد ضامن خسارت است و الّا ضامن نیست.
- ضمانت بر سه قسم است و هر سه قسم هم صحیح است: 1 - شخصی ضامن دیگری می‌شود که بدهی او را بدهد، در این قسم ضمانت بدهی بدهکار به ذمّه ضامن منتقل می‌شود و بدهکار بری الذّمّه می‌شود. 2 - شخصی ضامن دیگری می‌شود که اگر در دادن بدهی کوتاهی کرد یا نتوانست آن را بپردازد، طلبکار طلب خود را از ضامن بگیرد. 3 - شخصی ضامن کسی شود که اگر خرابی به بار آورد یا مرتکب خیانتی شود، خسارت آن را بپردازد، مثلاً بگوید این کارگر را استخدام کن و اگر دزدید یا خسارت دیگری رسانید من ضامن هستم.
- اگر دکتر دقّت و احتیاط لازم را بکند، چنانچه ضرری به مریض برسد و یا بمیرد، ضامن نیست، و چون مراجعه به دکتر اجازه و رفع ضمان است، لازم نیست دکتر به مریض یا ولیّ او بگوید اگر ضرری به مریض برسد ضامن نباشد، گرچه این اجازه و رفع ضمان کار خوبی است، ولی اگر اشتباه کند ضامن است.
- هرگاه انسان در موقع ضامن شدن بتواند طلب طلبکار را بدهد گرچه بعد فقیر شود، طلبکار نمی‌تواند ضامن بودن او را به هم بزند و طلب خود را از بدهکار اوّل مطالبه نماید، و همچنین است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهد ولی طلبکار بداند و به ضامن شدن او راضی شود.
- زراعت و زمین، امانت در دست زارع است و اگر تلف شود ضامن نیست، ولی اگر کوتاهی در حفظ زمین یا زراعت داشته باشد و یا به شرایطی که گفته شد عمل نکرده باشد، ضامن است.
- درختها در دست کسی که آنها را آبیاری و تربیت میکند امانت است و اگر تلف شود ضامن نیست، ولی اگر در تربیت و آبیاری آنها کوتاهی کند و یا به شرایطی که گفته شد عمل نکرده باشد ضامن است.
- اگر کسی بچّهای را ختنه کند و ضرری به آن بچّه برسد یا بمیرد، چنانچه بیشتر از معمول بریده باشد، ضامن است، و اگر بیشتر از معمول نبریده باشد ضامن نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ضامن و طلبکار می توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.
- [آیت الله بروجردی] ضامن و طلبه کار میتوانند شرط کنند که هر وقت بخواهند، ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.
- [امام خمینی] ضامن و طلبکار میتوانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] ضامن و طلبکار میتوانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ضامن و طلبکار می توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.
- [آیت الله وحید خراسانی] ضامن و طلبکار بنابر احتیاط واجب نمی توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را بهم بزنند
- [آیت الله خوئی] ضامن و طلبکار- بنابر احتیاط- نمیتوانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان در موقعی که ضامن می‌شود نتواند طلب طلبکار را بدهد و طلبکار چگونگی را نمیدانسته یا بر فرض آگاه شدن هم به ضامن شدن او رضایت میداد، ضامن شدن صحیح است و طلبکار نمی‌تواند آن را به هم بزند، ولی اگر طلبکار بر فرض آگاهی از ناتوانی ضامن، به ضامن شدن او رضایت نمیداد، ضامن شدن او باطل است، مگر طلبکار بعداً آن را اجازه کند که ضامن شدن وی صحیح خواهد بود و نیازی به قرارداد جدید نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر ضامن و طلبکار شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودنِ ضامن را به هم بزنند، به هم خوردن آن محلّ اشکال است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] ضامن و طلبکار بنا بر احتیاط واجب نمیتوانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.