اشاعه فحشاء
نشر دادن زشتی اشاعۀ فحشاء گویند. از اشاعۀ فحشا به مناسبت در باب‌های صلات و حدود بحث شده است.
اگر در جایی، مثلاً بدحجابی و یا بی‌حجابی و مانند آن اشاعه فحشاء نباشد، گرچه آن عمل گناه و حرام است، ولی گناه اشاعه فحشا را ندارد.
عنوان مسئله:
اگر در جایی، مثلاً بدحجابی و یا بی‌حجابی و مانند آن اشاعه فحشاء نباشد، گرچه آن عمل گناه و حرام است، ولی گناه اشاعه فحشا را ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که به مسافرتی می‌رود که حرام نیست، ولی در سفر از لوازم حرام بهره میگیرد؛ مثلاً با وسیلة نقلیه دولتی و بدون اجازه مسئول می‌رود و یا با پول غصبی و حرام سفر میکند، در این صورت سفر او حکم سفر معصیت دارد و باید نماز خود را تمام بخواند و روزهاش را بگیرد یا خیر؟
- اگر متأهل به تصاویر مستهجن نگاه کند و خوف افتادن به حرام نباشد و بدآموزی نداشته باشد و در خلوت خودشان باشد، جائز است؟
- جواب : روز عید غدیر بهترین روزها است و عیدی افضل از این عید نداریم و شیعه باید روز غدیر را خیلی اهمیت بدهد، بلکه هفته غدیر داشته باشد. روز عید غدیر باید جشن ها و دید و بازدیدها عالی باشد. البته باید در ضمن آنها گناه نباشد که امیرالمومنین(سلاماللهعلیه) را ناراحت کند. بلکه باید مداحها مدح بخوانند و اهل منبر منقبت اهلبیت(علیهمالسلام) مخصوصاً امیر المومنین(سلاماللهعلیه) را بگویند. البته باید اغراق نباشد که بهانه دست دشمن داده شود.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از فردی فیلم، عکس یا مجلاّت مستهجن و مبتذل کشف شود و برای محکمه ثابت شود نگهداری و استفاده از آنها بمنظور رفع ضعف قوّه جنسی او در رابطه با همسرش بوده و هیچگونه اشاعه فحشا یا سوء استفاده دیگران را در بر نداشته باشد آیا صِرف نگهداری و استفاده از این موارد بمنظور فوق حرام و جرم موجب تعزیر میباشد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر شوهر، زن خود را به بدحجابی اجبار کند وظیفه زن چیست؟ و اگر زن تمکین کند گناه آن بر کدامیک از آن دو نوشته می شود؟
- [سایر] در قرآن آمده: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر»1 در حالی که برخی نماز می خوانند و گناه و فحشا هم انجام می دهند؟!
- [آیت الله علوی گرگانی] چنانچه از شخصی فیلم ، عکس و مجلاّت مبتذل کشف و برای محکمه ثابت شود که نگهداری و استفاده از آنها منحصرابه منظور رفع ضعف قوّه جنسی وی در ارتباط با همسرش بوده است و هیچگونه اشاعه فحشاء و سؤاستفاده دیگران را در بر نداشته است بفرمائید : آیا نگهداری و استفاده فوق الذکر ، جرم موجب تعزیر است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اقدام به انتشار و پخش تصاویر این عمل قبیح بعد از بازی و بزرگنمایی آن که منجر به تولید طنزهای خلاف اخلاق و رد و بدل شدن بلوتوث های مختلف میان عموم مردم جامعه در سطح گسترده و استفاده ابزاری رسانه های بیگانه شده است، مصداق اشاعه فحشا می باشد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] مشاهده می کنیم که بعضی از مطبوعات اخباری از قبیل دستگیری سارقین، کلاهبرداران، گروههای رشوه گیرنده در ادارات و افرادی که اقدام به انجام اعمال منافی عفت میکنند و همچنین گروههای فساد و ابتذال و کلوپهای شبانه را چاپ میکنند، آیا چاپ و نشر این قبیل اخبار، به نوعی اشاعه فحشا محسوب نمیشود؟
- [آیت الله اردبیلی] سوالم را با مثالی بیان میکنم فرض کنید که در یک مجلس برای یک زن نامحرمی وجود دارد و آن زن حجابش را رعایت نکرده است اگر مرد نامحرم به هیچ وجه به آن زن بیحجاب نگاه نکند آیا آن زن باز هم در مورد بی‌حجابی مرتکب گناه شده است یا خیر؟
- [سایر] آیا نگاه حرام جزء گناهان کبیره است؟
- [سایر] غیبت چند نوع است؟ آیا غیبتی داریم که معصیت نباشد؟
- [سایر] این موضوع که باب شده صحیح است:دوستی با نا محرم به قصد محبت کردن و عشق ورزی هم حرام است؟حتی از یکی از طلاب شنیدم که اگر گناه نباشد و فقط محبت باشد اشکال ندارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اشاعه فحشا دائر مدار قصد نیست، مثلاً خانم بدحجاب گرچه قصد اشاعه فحشا و بدحجابی را نداشته باشد، ولی همین مقدار که با عملش بدحجابی را در اجتماع رایج کند، علاوه بر گناه بد حجابی، گناه اشاعه فحشا را نیز انجام داده است. صفحه 388
- اگر کسی به گناه گنهکار یا به ترک واجب از کسی، راضی باشد، گرچه اعانت بر گناه صادق نیست، ولی شریک در گناه گنهکار است؛ مثلاً کسی که راضی باشد بر بی‌حجابی یا بدحجابی زنها، گرچه مرد باشد، در نامه عملش گناه بی‌حجابی یا بدحجابی که گناه بزرگی است ثبت میشود.
- اشاعه فحشا (یعنی پراکنده کردن فساد و زشتکاری) از گناهان کبیره در اسلام است و قرآن شریف برای کسی که دوست دارد گناهان آشکار شوند، عذاب دنیا و آخرت را وعده داده است، چه برسد که بخواهد عمل اشاعه فحشا را انجام دهد: (انَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةَ فِی الَّذینَ امَنُوا لَهُمْ عَذابٌ الیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْاخِرَة)[1] (به تحقیق کسانی که دوست میدارند که زشت کاری در میان آنان که ایمان آوردهاند، شیوع پیدا کند، برای آنان در دنیا و آخرت عذابی پر درد خواهد بود.) و آن اقسامی دارد: الف) عیبی را به دروغ نسبت دادن به کسی و آن را درمیان مردم شیوع دادن، و این قسم علاوه بر گناه اشاعه فحشا، گناه تهمت را نیز دارد، و افرادی که دامن به آن شایعه میزنند و آن را برای دیگران میگویند، اگر بدانند که تهمت است، گناهشان مثل کسی است که شایعه را اختراع نموده و اگر ندانند، حرام است و گناه اشاعه فحشا را دارد، علاوه بر اینکه آن شایعه تهمت است و گناه از آن را نیز دارد. ب) پخش کردن عیبی که در کسی هست در میان مردم، و این صورت علاوه بر گناه اشاعه فحشا، گناه غیبت را نیز دارد. ج) گناهی را علنی و در میان مردم انجام دادن، نظیر بیرون آمدن زن با وضع جلف یا بدحجاب و یا بیحجاب و نظیر پخش موسیقیهای شهوتانگیز و پخش غناها و آهنگهای محرّک و یا پخش گفتههای جلف و محرّک در میان مردم و نظیر پخش کتابهای عشقی و رمانهای محرّک و امثال اینها، و این صورت علاوه بر گناهی که مترتّب بر اصل کار است، گناه اشاعه فحشا را نیز دارد و در بسیاری از موارد، گناه دوّم بالاتر از گناه اوّل است.
- توبه اشاعه فحشا، فقط ندامت از گذشته و ترک آن کار زشت است، و چه بسیار خوب است که بهواسطه گفتار و اعمال شایسته و نظیر آن، جبران گذشته را بنماید.
- به سیّدی که معصیت کار است، اگر خمس دادن کمک به معصیت او باشد، نمیشود خمس داد و به سیّدی هم که آشکارا معصیت میکند، گرچه دادن خمس کمک به معصیت او نباشد. نباید خمس بدهند.
- اگر ماندن در بلاد کفر موجب وهن مملکت اسلامی شود حرام است، گرچه موجب مفسده دینی و اخلاقی نشود، بلکه اگر مملکت اسلامی احتیاج به او داشته باشد، ماندن در آنجا حرام است، گرچه موجب وهن برای مملکت اسلامی نباشد.
- نگاه مرد به بدن زن نامحرم، جز صورت و دو دست تا نرسیده به مچ، گرچه شهوتانگیز نباشد، حرام است، و نگاه به صورت و دستها تا نرسیده به مچ، اگر شهوتانگیز یا مفسده انگیز باشد، حرام است. و اگر هیچیک از این موارد نباشد، گرچه حرام نیست، ولی ترک آن مگر به اندازه ضرورت، بسیار شایسته است.
- برخورد زن با شوهر یا شوهر با زن، از افرادی که مردم توّقع بیشتری از آنها دارند، نظیر اهل علم، به طوری که عرفپسند نباشد، حرام است، گرچه شهوتانگیز و یا مفسده انگیز نباشد، بلکه گرچه خلاف مروّت نیز نباشد. صفحه 380 ح. حفظ عفّت فرج
- نشستن زن و مرد نامحرم بر سر یک سفره، اگر شهوتانگیز یا مفسدهزا و یا موجب نگاه حرام میشود حرام است، و اگر چنین نباشد، گرچه حرام نیست، ولی جدابودن از یکدیگر بسیار خوب است.
- نگاه زن به بدن مرد نامحرم، جز صورت و سر و گردن و دستها تا نرسیده به مچ، گرچه شهوتانگیز نباشد حرام است، و نگاه به صورت و سر و گردن و دستها، اگر شهوتانگیز یا مفسدهانگیز و یا جالب باشد، حرام است و در غیر این صورتها، گرچه حرام نیست، ولی ترک آن مگر به مقدار ضرورت بسیار شایسته است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] ازدواج موقّت از راههای مناسب جلوگیری از فحشا و انحرافات جنسی است و اولیاء دین به آن سفارش کردهاند. از حضرت امیرالمؤمنین علیهالسلام نقل شده است که: (اگر از ازدواج موقّت منع نشده بود، هیچ مؤمنی تن به زنا نمیداد و جز محروم از سعادت و نیکبختی، کسی زنا نمیکرد.)(1) بنابر این کسی که امکان ازدواج دائم را نداشته باشد و نتواند خود را از گناه بازدارد یا بترسد دچار فحشا گردد، باید با ازدواج موقّت خود را حفظ نماید.
- [آیت الله اردبیلی] فضله پرندگان حرام گوشت نجس نیست گرچه احتیاط آن است که از آن اجتناب شود.
- [امام خمینی] باید چیزی از مردار مانند گوشت و پوست آن که روح داشته، بنابر احتیاط واجب همراه نمازگزار نباشد، گرچه لباس او هم نباشد.
- [آیت الله اردبیلی] احضار ارواح چنانچه موجب اشاعه دروغ و فریب مردم یا برهم زدن نظم عمومی و مانند آن باشد، جایز نیست و خواب مصنوعی (هیپنوتیزم) در صورتی که اثر سویی بر آن مترتّب نباشد یا معالجه امراضی بر آن متوقّف باشد، دلیلی بر حرمت آن وجود ندارد، اما اگر از این ناحیه اثر سوء یا خطر جانی پدید آید، حرام بوده و در این صورت مسبِّب، ضامن است.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که به واسطه نداشتن زن به حرام میافتد، واجب است زن بگیرد گرچه وجوب اختیار ترک حرام به حال خود باقی است.
- [آیت الله اردبیلی] شرکت در مجالس گناه از هر قبیل و به هر شکل که باشد حرام است، مگر این که به نحوی بتواند اهل مجلس را نیز از گناه بازدارد یا واجب مسلّمتری را انجام دهد و یا مانع گناه بزرگتری شود و اگر انسان احتمال ندهد که مجلس گناه باشد و پس از شرکت متوجّه گناه بودن آن شود، چنانچه نتواند نهی از منکر نماید یا نهی او مؤثر نباشد، باید مجلس را ترک کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زینت کردن به طلا یا پوشیدن لباس طلاباف برای مرد حرام است چه آشکار باشد یا پنهان و نماز با آن باطل است. بنابراین اگر زیر پیراهن مرد طلاباف باشد یا زنجیر طلا در گردن آویخته باشد گرچه پیدا نباشد حرام و نماز را باطل می کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] رادیو و تلویزیون هم دارای منافع حلال و عقلایی بسیار و هم دارای منافع حرام است وجائز است انتفاع بردن از آنها به نحو حلال از قبیل اخبار و مواعظ و نشان دادن چیزهای حلال برای تعلیم وتربیت صحیح یا نشان دادن کالاها و عجایب خلقت از برّ وبحر، وامّا چیزهای حرام از قبیل پخش غنا و موسیقی و اشاعه منکرات و پخش قوانین خلاف اسلام و مدح خائن و ظالم و ترویج باطل و ارائه چیزهائی که اخلاق جامعه را فاسد و عقاید آنان را متزلزل میکند حرام و معصیت است و شنیدن و نگاه کردن آنها هم جائز نیست.
- [امام خمینی] رادیو و تلویزیون دارای منافع حلال عقلایی و منافع حرام است از نظر اسلام و جایز است انتفاع بردن از آنها به نحو حلال، از قبیل اخبار و مواعظ از رادیو و نشان دادن چیزهای حلال برای تعلیم و تربیت صحیح، یا نشان دادن کالاها و عجایب خلقت از بر و بحر از تلویزیون و اما چیزهای حرام از قبیل پخش غنا و موسیقی مطرب و اشاعه منکرات از قبیل پخش قوانین خلاف اسلام و مدح خائن و ظالم، و ترویج باطل، و ارائه چیزهایی که اخلاق جامعه را فاسد و عقاید آنها را متزلزل میکند، حرام و معصیت است.
- [آیت الله اردبیلی] نگاه کردن بدون قصد لذّت و بدون این که بترسد به گناه بیفتد، به صورت، دست و موی زنان روستایی که معمولاً موی خود را نمیپوشانند یا به صورت، دست و موی زنان بدحجابی که عمدا مراعات حجاب شرعی را نمیکنند، هرچند خلاف احتیاط است، ولی ظاهرا اشکال ندارد.