اجتناب
اجتناب: به معنای دورى گزیدن است.اجتناب از عناوین کلّى است که در همه ی فقه، کاربرد دارد و در این جا، به اجمال، به مباحث آن اشاره مى‌شود.
بچه‌ای که خوب و بد را می‌فهمد اگر بگوید چیزی را آب کشیدم لازم نیست دوباره آن را آب بکشند و اگر بگوید چیزی که در دست اوست نجس است باید از آن اجتناب کنند.
عنوان مسئله:
بچه‌ای که خوب و بد را می‌فهمد اگر بگوید چیزی را آب کشیدم لازم نیست دوباره آن را آب بکشند و اگر بگوید چیزی که در دست اوست نجس است باید از آن اجتناب کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زمین سنگ فرش یا آجر فرش به بول و غیره نجس شده، آیا پس از آنکه آب شیلنگ را به آن وصل کردیم و عین نجاست از بین رفت، پاک می شود یا لازم است غساله آن را جمع کنیم؟
- هنگام دیدن یک عکس یا فیلم محرک یا دیدن یک صحنه محرک، آبی از انسان خارج می شود که از روی شهوت بوده و ممکن است هم بدن را سست کند. ولی جهنده نیست و رنگ آن مثل آب است. آیا در این مواقع غسل واجب و لازم است یا نه. و آیا انسان نجس می شود و نیاز به تطهیر است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر دست و صورت و لباس شخصی نجس باشد و یا بچه‌ای که همراه او میباشد نجس باشد آیا به صاحب خانه بگوید و آیا مسئول نیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی پس از تخلّی، آب قلیلی داشته باشد که لازم است با دست آن را بریزد، در صورت نجس بودن دستانش تکلیف چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر دست انسان تا آرنج نجس باشد و برای خوردن غذا دستش را با آب قلیل تا مچ آب بکشد، آیا تا مچ دست پاک می شود یا بخاطر اتصال به بالای دست که نجس است قابل پاک شدن نیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هنگام مسح سر، آب کف دست زیاد باشد، به طوری که موجب جریان آب شود، آیا لازم است آب کف دست را کم کنند؟
- [آیت الله بهجت] اگر هنگام مسح سر، آب کف دست زیاد باشد به گونه ای که موجب جریان آب شود، آیا لازم است آب کف دست را کم کنند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا چشم انسان با ریختن قطره نجس در آن، متنجّس می‌شود و آب کشیدن لازم دارد یا از باطن بدن محسوب می‌شود و با برطرف شدن قطره نجس، پاک می‌شود و آب کشیدن لازم ندارد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخص کافر یا فاسقی خبر از نجاست یا پاکی چیزی میدهد که در دست اوست و شخص مسلمان و عادلی بر خلاف او خبر میدهد، ما با آن چیز باید معامله پاکی کنیم یا نجاست؟
- [سایر] اگر آب کر روی دست نجس ریخته شود و ترشح کند آن ترشح چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] مقدار زیادی بادام را در آب کمتر از کُر خیس میکنیم تا آب به داخل آن نفوذ کند. سپس دست نجس ما با آب برخورد میکند و آب نجس می‌شود؛ ولی بلافاصله آب را خالی میکنیم. در این صورت فقط ظاهر بادامها نجس است یا باطن آنها هم نجس شده است و چگونه پاک می‌شود؟
- [سایر] 1. دستی که با کرم چرب شده و با ادرار نجس شود، آیا فقط با آب خالی پاک می‌شود؟ یا لازم است چربی دست را بر طرف کنیم؟ 2. اگر با آن دست که خیس و چرب است کلید برق را خاموش کنیم، آیا کلید برق هم نجس می‌شود؟ 3. آیا دیگران که بعداً با دست خیس برق را خاموش میکنند هم دستشان نجس می‌شود؟ 4. کلید برق چگونه پاک می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری که مانند ظرف و فرش در اختیار اوست نجس شود و بعد احتمال دهیم آن مسلمان چیزی را که نجس شده آب کشیده پاک است و اجتناب از آن لازم نیست.
- نجاست هر چیز از سه راه ثابت می‌شود: اوّل: خود انسان اطمینان کند چیزی نجس است، و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است لازم نیست از آن اجتناب نماید. بنابراین غذا خوردن در قهوهخانه و مهمانخانهها اشکال ندارد. دوّم: کسی که چیزی در اختیار اوست بگوید آن چیز نجس است، مثلاً همسر انسان یا نوکر بگوید ظرف یا چیز دیگری که در اختیار اوست نجس میباشد. سوّم: یک نفر ثقه بگوید چیزی نجس است.
- نجس کردن خط و ورق قرآن حرام است و اگر نجس شود باید فوراً آن را آب بکشند.
- کوزه گلی و مانند آن، که از گل نجس ساخته شده نجس است، ولی اجتناب از ذغالی که از چوبِ نجس درست شده و نظیر آن، لازم نیست.
- اگر جلد قرآن نجس شود در صورتی که بیاحترامی به قرآن باشد باید آن را آب بکشند.
- اگر جایی از بدن میّت نجس باشد، باید پیش از آنکه آنجا را غسل بدهند آب بکشند.
- اگر ساختمانی را با مصالح نجس بسازند یا اطاقی را با رنگ نجس رنگ کنند و بعد آب بکشند ظاهرش پاک می‌شود و همچنین اگر فلز نجسی را آب کنند و با آن چیزی بسازند بعد آن را آب بکشند، ظاهرش پاک می‌شود.
- آب قلیلی که برای برطرف کردن عین نجاست روی چیز نجس ریخته شود و از آن جدا گردد نجس است، ولی از آب قلیلی که بعد از برطرف شدن عین نجاست برای آب کشیدن چیز نجس روی آن میریزند و از آن جدا می‌شود و آن را غساله مینامند پاک است مگر در بول(یعنی چیزی که به واسطه بول نجس شده است) که غساله مرتبه دوّم پاک است ولی آب قلیلی که با آن مخرج بول و غائط را میشویند اگر ترشّح کند اجتناب از آن لازم نیست. آب کر:
- اگر موی سر و صورت را که زیاد است با آب قلیل آب بکشند لازم نیست فشار دهند تا غساله آن جدا شود. مسئله 150 - گوشت و دنبهای کهنجس شدهمثل چیزهای دیگر آب کشیده می‌شود.
- آب قلیلی که نجس شود اگر متّصل به آب عاصم شود پاک می‌شود و مخلوط شدن هم لازم نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] بچه ممیّزی که خوب و بد را می فهمد، اگر بگوید چیزی را آب کشیدم در صورت وثوق، آب کشیدن مجدد لازم نیست و اگر بگوید چیزی که در دست اوست نجس است در صورت وثوق باید از آن اجتناب کنند.
- [امام خمینی] بچه ممیزی که خوب و بد را می فهمد، اگر تکلیفش هم نزدیک است اگربگوید چیزی را آب کشیدم، دوباره باید آن را آب کشید. ولی اگر بگوید چیزی که در دست اوست نجس است، احتیاط آن است که از آن اجتناب کنند. اگر چه بعید نیست اعتبار قول صبی مراهق.
- [آیت الله نوری همدانی] بچة ممیزی که خوب و بد را می فهمد اگر چه تکلیفش هم نزدیک است ، اگر بگوید چیزی را آب کشیدم دوباره باید ان را آب کشید ، ولی اگر بگوید چیزی که در دست اوست نجس است ، احتیاط واجب آن است که از آن اجتناب کنند .
- [آیت الله بروجردی] اگر بچّه بگوید چیزی نجس است یا چیزی را آب کشیده، نباید حرف او را قبول کرد، ولی بچه‌ای که تکلیفش نزدیک است، اگر بگوید چیزی را آب کشیدم حرف او قبول می‌شود و اگر بگوید چیزی نجس است احتیاط مستحب آن است که از آن اجتناب کنند.
- [آیت الله بهجت] بچه ممیّزی که خوب و بد را می فهمد اگر چه زمان تکلیفش هم نزدیک باشد ، اگر بگوید چیزی را آب کشیدم ، باید دوباره آن را آب کشید مگر اینکه انسان بداند آن را درست آب کشیده است . ولی اگر بگوید چیزی که در اختیار اوست نجس است ، احتیاط واجب آن است که از آن اجتناب کنند .
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه صاحب خانه در بین غذا خوردن بفهمد غذا نجس است، بنابر احتیاط باید به میهمانها بگوید، ولی اگر یکی از میهمانها بفهمد لازم نیست به دیگران بگوید فقط خودش باید اجتناب کند، مگر این که با او معاشرت داشته باشند که برای جلوگیری از آلودگی خودش می تواند بعد از غذا خوردن به آنها بگوید، تا دست و دهان خود را آب بکشند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه صاحب خانه در بین غذا خوردن بفهمد غذا نجس است، بنابر احتیاط باید به میهمانها بگوید، ولی اگر یکی از میهمانها بفهمد لازم نیست به دیگران بگوید فقط خودش باید اجتناب کند، مگر این که با او معاشرت داشته باشند که برای جلوگیری از آلودگی خودش می تواند بعد از غذا خوردن به آنها بگوید، تا دست و دهان خود را آب بکشند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بچه بگوید چیزی نجس است یا چیزی را آب کشیده، قبول او مشکل است در صورتی که با خبر دادن او اطمینان حاصل نشود، ولی بچه‌ای که تکلیفش نزدیک است، اگر بگوید چیزی را آب کشیدم حرف او قبول می‌شود و همچنین است اگر بگوید چیزی نجس است.
- [آیت الله سیستانی] اگر بچّه بگوید چیزی نجس است ، یا چیزی را آب کشیده ، نباید حرف او را قبول کرد . ولی بچّهای که ممیّز است و پاکی و نجسی را بخوبی درک میکند اگر بگوید چیزی را آب کشیدم ، در صورتی که آن چیز در تصرّف او باشد یا گفتهاش مورد اطمینان باشد قبول می‌شود ، و همچنین اگر بگوید چیزی نجس است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر چیز نجسی را در آب قلیل آب بکشند، بنا بر احتیاط باید از آبی که بعد از بیرون آوردن، از آن میریزد اجتناب کرد و اگر در غیر آب قلیل آب بکشند آبی که از آن میریزد پاک است.