نماز صبح
نماز صبح از نمازهای یومیه که دو رکعت است و بین طلوع فجر و طلوع آفتاب خوانده می‌شود.
نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سپیده‌ای رو به بالا حرکت می‌کند که آن را فجر اوّل گویند موقعی که آن سپیده پهن شد فجر دوم، و اوّل وقت نماز صبح است.
عنوان مسئله:
نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سپیده‌ای رو به بالا حرکت می‌کند که آن را فجر اوّل گویند موقعی که آن سپیده پهن شد فجر دوم، و اوّل وقت نماز صبح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که در آخر وقت، تصوّر می‌کند برای دو نماز وقت دارد و نماز ظهر خود را شروع می‌کند و وقتی نماز ظهر او تمام می‌شود اذان مغرب را میگویند، آیا نماز ظهر او صحیح است، یا باید با نماز عصر هر دو را قضا نماید؟
- اگر کسی حین نماز شب، مثلاً پس از خواندن هشت رکعت نماز شب، اذان صبح را بشنود:
- این جانب چندین مورد در ماه رمضان محتلم شدهام، آن هم قبل از سحری و قبل از اذان صبح و این مسأله را این طور یاد گرفته بودم که اگر کسی جنب شود، تا اذان ظهر وقت دارد غسل کند و فقط معصیت کرده است که تا اذان ظهر بر جنابت مانده و نیز مسأله تیمّم را نمیدانستم و ندانسته و بیاطّلاع نسبت به مسأله، به حالت جنابت وارد اذان صبح میگردیدم و بعد از اذان صبح و قبل از اذان ظهر غسل میکردم. اکنون خواهشمندم بفرمائید برای قضا و کفّاره این روزهها چه وظیفهای دارم؟
- اگر مکلّف در شب ماه رمضان قبل از اذان صبح بیدار شود و ببیند که محتلم شده است و دوباره پیش از اذان صبح به امید اینکه برای غسل کردن بیدار می‌شود، بخوابد و تا بعد از طلوع آفتاب در خواب بماند و غسل خود را تا اذان ظهر به تأخیر بیندازد و بعد از اذان ظهر غسل کرده و نماز ظهر و عصر را بخواند، روزه آن روز او چه حکمی دارد؟
- کسیکه بعد از نماز شک می‌کند نماز را در داخل وقت خوانده یا قبل از داخل شدن وقت، آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
- کسی که به هر دلیلی غسل واجب خود را تا اذان صبح به تأخیر بیندازد و در تنگی وقت با تیمم وارد روزه شود، حکم روزه آن روزش چه می‌شود؟
- با توجه به استحباب انجام نمازهای یومیه در وقت فضیلت و با توجه به عدم آگاهی و یا عدم توانمندی بسیاری از مؤمنین از روش به دست آوردن وقت فضیلت نماز عصر و عشاء، خواهشمند است فاصله تقریبی زمان فضیلت نماز عصر با اذان ظهر و همچنین فاصله تقریبی زمان فضیلت نماز عشاء با اذان مغرب را به ساعت و دقیقه بیان فرمایید.
- اگر کسی در ماه مبارک رمضان، پیش از اذان صبح، در خواب جنب شود (و یا نزدیکی انجام دهد)، اما به دلیل کمروئی و شرم از خانواده، غسل جنابت را تا پیش از اذان صبح انجام ندهد، آیا می تواند با تیمم روزه بگیرد، نماز صبح بخواند و چند ساعت بعد (بعد از طلوع آفتاب) غسل کند؟ آیا این روزه صحیح است؟ آیا مرتکب گناه می شود؟
- شخصی وارد نماز می‌شود؛ ولی در بین نماز اطمینان پیدا می‌کند که هنگام شروع نماز وقت نماز نبوده است، در این صورت چه وظیفهای دارد؟
- شخصی با یقین به اینکه وقت نماز شده است، وارد نماز می‌شود؛ ولی در بین نماز شک می‌کند که وقت نماز شده یا نه، در این جا چه وظیفهای دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] گاهی اتفاق می افتد که فرصت انجام تمام نماز شب قبل از طلوع فجر نیست. آیا خواندن چند رکعت از نماز شب پس از اذان صبح اشکال دارد و به صحت نماز شب ضرر می زند؟
- [آیت الله سبحانی] آیا در شبهای مهتابی می توان نماز صبح را به محض رسیدن وقت اذان خواند؟
- [آیت الله نوری همدانی] روزه داری که وظیفهاش تیمّم است چون وقت تنگ است، امّا مسامحه می‌کند به خیال اینکه اگر مسواک کند به تیمّم هم میرسد در حال مسواک زدن، اذان صبح هم میگویند، این سهل انگاری حکم عمد پیدا می‌کند یا خیر؟
- [امام خمینی] شبهایی که مهتاب تا صبح هست اگر کسی یقین کند که فجر صادق طالع شده میتواند نماز صبح را بخواند یا باید صبر کند تا سفیدهصبح بالحس آشکار شود. و وظیفه او در امساک روزه ماه رمضان چگونه است، و در صورتی که وقت نماز از اول آشکار شدن سفیده باشد در شبهای ابر یا در شهرستانهایی که روشنایی برق به حدی زیاد است که باید خیلی صبر کرد تا سفیده آشکار شود اگر به اندازه ده دقیقه از اول فجر متیقن صبر کند بعد از ده دقیقه وقت نماز صبح هست یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر قبل از اذان صبح شروع به غسل کنم ولی در اثنای غسل، وقت اذان صبح فرا برسد، (مثلاً در حال شستن سر و گردن یا نیمه راست هستم که اذان شروع شود) آیا روزه ام صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] در ایام ماه مبارک رمضان در تمامی مساجد نماز جماعت برگزار می‌شود، در اول وقت بعد از اذان صبح، از شبهای دوازدهم لغایت بیست و سوم ماه مبارک رمضان اگر نمازگزار، نماز را بلافاصله بعد از اذان صبح بخواند، نماز او اشکال دارد یا باید حدود ده دقیقه صبر نماید؟
- [آیت الله بهجت] اگر انسان نماز صبح را در جایی خواند و با هواپیما به محلّی مسافرت کرد که هنوز در آن جا فجر طلوع نکرده؛ آیا پس از طلوع فجر باید نمازش را اعاده کند؟
- [آیت الله خامنه ای] من در روز سفر نماز صبح را در فرودگاه کراچی خواندم و سپس در همان روز قبل از فجر، در قاهره فرود آمدم. آیا باید دوباره نماز صبح را در فرودگاه قاهره بخوانم.
- [آیت الله جوادی آملی] قضاء نماز را در چه موقعی میتوان خواند؟ یعنی قضای نماز صبح را می‌شود ظهر خواند؟
- [آیت الله جوادی آملی] قضاء نماز را در چه موقعی میتوان خواند؟ یعنی قضای نماز صبح را می‌شود ظهر خواند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده می‌شود و وقت فضیلت آن بعد از طلوع فجر است تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود (تقریباً یک ساعت بعد از طلوع فجر).
- وقت نماز ظهر و عصر بعد از زوال تا مغرب )تقریباً یک ربع بعد از غروب آفتاب( ولی وقت فضیلت آنها از اوّل زوال است تا موقعی که سایه شاخص به اندازه دو هفتم آن شود )تقریباً یک ساعت و نیم بعد از ظهر( و وقت فضیلت عصر ادامه دارد تا موقعی که سایه شاخص به چهار هفتم آن برسد (تقریباً سه ساعت بعد از ظهر) و وقت نماز مغرب و عشا بعد از مغرب است تا اوّل اذان صبح ولی وقت فضیلت آنها از مغرب است تا وقتی که سرخی طرف مغرب از بین برود (یک ساعت و نیم بعد از غروب آفتاب) و وقت فضیلت عشا ادامه دارد تا ثلث شب (تقریباً ساعت نه و نیم) و وقت نماز صبح از اوّل طلوع فجر است تا طلوع آفتاب و وقت فضیلت آن از طلوع فجر است تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود (تقریباً یک ساعت بعد از طلوع فجر).
- آخر وقت نماز مغرب و عشا طلوع فجر است ولی اگر نماز مغرب یا عشا را تا نصف شب نخواند بهتر آن است که تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیّت ادا یا قضا کند به جا آورد و باید شب را برای نماز مغرب و عشا و نماز شب و مانند اینها از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کرد، بنابراین تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی نصف شب است.
- وقت فضیلت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح و هر چه نزدیک به اذان صبح خوانده شود فضیلتش بیشتر است.
- وقت نیّت روزه مستحبّی از قبل از اذان صبح است تا موقعی که به اندازه نیّت کردن به مغرب وقت مانده باشد که اگر تا این وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد و نیّت روزه مستحبّی کند روزه او صحیح است.
- اگر در ماه رمضان، پیش از ظهر کافر مسلمان شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد باید نیّت روزه کند و روزه او صحیح است و قضا هم ندارد.
- مستحب است موقعی که وقت داخل می‌شود، برای اعلام وقت، اذان گفته شود و در این اذان چند چیز مستحب است: 1- همه اذان بگویند، ولی با این اذان، اذان نماز ساقط نمیشود. 2- کسی که اذان میگوید وقتشناس و ثِقه باشد. 3- کسی که اذان میگوید رو به قبله باشد. 4- با وضو یا غسل باشد. 5- دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نماید و بکشد. 6- بین جملههای آن کمی فاصله دهد. 7- در بین اذان حرف نزند.
- مستحاضه کثیره یا متوسّطه اگر پیش از داخل شدن وقت نماز برای نماز غسل کند، چنانچه فاصله زیاد باشد، غسل او باطل است ولی اگر قبل از اذان صبح برای نماز شب غسل کند لازم نیست برای نماز صبح دوباره غسل و وضو را به جا آورد.
- موقعی انسان میتواند مشغول نماز شود که اطمینان کند وقت داخل شده است یا یک نفر ثقه به داخل شدن وقت خبر دهد. بنابراین اذان انسان وقت شناس و مورد اطمینان کافی است چنانکه به گفته منجّم ثقه هم میتوان اکتفا نمود.
- نیّت یعنی توجّه به عمل برای اطاعت فرمان خدا، و لازم نیست انسان نیّت را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذارند، بلکه همین قدر که برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد کافی است و برای آنکه یقین کند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح و مقداری هم بعد از مغرب از انجام کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیدهای رو به بالا حرکت می‌کند که آن را فجر اول یا فجر کاذب گویند، موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم یا فجر صادق و اول وقت نماز صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعیست که آفتاب بیرون میآید.
- [آیت الله سیستانی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق ، سفیدهای رو به بالا حرکت می‌کند که آن را فجر اول گویند . موقعی که آن سفیده پهن شد فجر دوم ، و اول وقت نماز صبح است . و آخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون میآید .
- [آیت الله علوی گرگانی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیدهای رو به بالا حرکت می‌کند که آن را فجر اوّل گویند، موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم واوّل وقت نماز صبح است وآخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون میآید.
- [آیت الله بهجت] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق نور سفیدی رو به بالا حرکت می‌کند که آن را فجر اول گویند؛ موقعی که آن سفیدی پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است؛ و آخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون میآید.
- [امام خمینی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به بالا حرکت می کند، که آن را فجر اول گویند. موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است. و آخر وقت نماز صبح، موقعی است که آفتاب بیرون می آید.
- [آیت الله وحید خراسانی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به بالا حرکت می کند که ان را فجر اول گویند و موقعی که ان سفیده پهن شد فجر دوم و اول وقت نماز صبح است و اخر وقت نماز صبح موقعی است که افتاب طلوع می کند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیده ای رو به بالا حرکت می کند که آن را فجر اول گویند، موقعی که آن سفیده پهن شد فجر دوم، و اول وقت نماز صبح است، و آخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون می آید.
- [آیت الله بروجردی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیدهای رو به بالا حرکت می‌کند که آن را فجر اوّل گویند، وقتی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم یا فجر صادق و اوّلِ وقت نماز صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعیست که آفتاب بیرون میآید.
- [آیت الله نوری همدانی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق ، سفیده ای رو به بالا حرکت می کند که آن رافجر اول گویند، موقعی که آن سفیده پهن شد ، فجر دوم و اول و قت نماز صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون می آید . احکام وقت نماز
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نزدیک اذان صبح از طرف مشرق، سفیده ای رو به بالا حرکت می کند که آن را فجر اوّل گویند وقتی که آن سفیده در طرف مشرق و افق پهن و گسترده می شود آن را فجر دوّم گویند که اوّل وقت نماز صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون می آید. _________ 1 بنابراین تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعدازظهر شرعی آخر وقت نماز مغرب و عشا است. _________