فرمان
امر (انشا) به واداشتن کسی به انجام کاری از طریق دستور اطلاق می‌شود.
نیّت یعنی توجّه به عمل برای انجام فرمان خداوند عالم، و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا به زبان بگوید و همین مقدار که توجّه داشته باشد که نماز می‌خواند برای خدا، کفایت می‌کند.
عنوان مسئله:
نیّت یعنی توجّه به عمل برای انجام فرمان خداوند عالم، و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا به زبان بگوید و همین مقدار که توجّه داشته باشد که نماز می‌خواند برای خدا، کفایت می‌کند.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا در نیت احرام و سایر اعمال حج، قصد انجام عمل کافی است و یا گذراندن از قلب، یا به زبان آوردن آن لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] بعضی از روحانیها میگویند که برای نیّت در وضو و نماز، نه لازم است نیّت را به زبان بیاوریم و نه لازم است که آن را از ذهن و قلب خود بگذرانیم. لطفا این مطلب را توضیح دهید و بگویید نیّت کردن چه طور حاصل می‌شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا بعد از نماز جمعه و عصر، خواندن مجدّد نماز ظهر و عصر و یا عصر تنها لازم است، در چه صورت عمل به استحباب کفایت می‌کند؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا بعد از نماز جمعه و عصر، خواندن مجدّد نماز ظهر و عصر و یا تنها عصر لازم است؟ در چه صورت عمل به استحباب کفایت می‌کند؟
- [سایر] کسی به قصد سه روز مسافرت رفته و نمازها را شکسته می‌خواند، اما مجبور می‌شود سفرش را ادامه دهد. به طور اجمالی حساب می‌کند که سفرش ده روز طول میکشد و نیت ده روز کرده و نماز را کامل می‌خواند، ولی هنوز ده روزش تمام نشده سفرش تمام می‌شود. حکم این نمازها چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] با توجّه به اینکه طلاق باید به صیغه طلاق در حضور لااقل دو مرد عادل که طلاق را بشنوند واقع گردد بفرمائید : الف - آیا استماع صیغه طلاق لازم است و یا سماع آن هم کفایت می‌کند؟ ب - در صورت لزوم استماع، آیا لازم است شهود به قصد استماع صیغه طلاق در مجلس حاضر شده باشند یا قصد حضور برای استماع لازم نیست؟ ج - آیا شنیدن باید بالمشافهه و بلاواسطه و با حضور در مجلس اجرای صیغه باشد یا بصورت با واسطه مانند شنیدن از طریق بلندگو یا تلفن و یا دیدن و شنیدن از طریق پخش فیلم به صورت زنده و هم زمان که یقین به اجرای صیغه طلاق حاصل شود کفایت می‌کند؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی که عمل به تقیه می کند و با اهل سنت نماز جماعت می‌خواند: الف- آیا با توجه به اینکه امام جماعت سنی بعد از فاتحه سوره ناقص می‌خواند خواندن قرائت بر او واجب است؟ و یا اینکه قرائت امام جماعت سنی کفایت می کند؟ ب- بیشتر ائمه جماعت اهل سنت بسمله را نمی خوانند بنابراین آیا بر مأموم شیعه تلفظ آن واجب است؟ ج- آیا خواندن قنوت بدون بلند کردن دستها و بیصدا در رکعت دوم نماز جماعت با اهل سنت جایز است؟
- [آیت الله نوری همدانی] مسلوس یا مبطون که باید برای نماز و طواف هرکدام یک وضو بگیرد آیا قبل از وضو وارسی و تعویض کهنه و شستن عورتین (با اینکه مخصوصاً در ایام حجّ تمتع مشقت دارد) لازم است یا خیر و همان وضو کفایت می‌کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] مسلوس یا مبطون که باید برای نماز و طواف هرکدام یک وضو بگیرد آیا قبل از وضو وارسی و تعویض کهنه و شستن عورتین (با اینکه مخصوصاً در ایام حجّ تمتع مشقت دارد) لازم است یا خیر و همان وضو کفایت می‌کند؟
- [سایر] با توجه به روابط نزدیک بین آشنایان در خانواده های ایرانی، اگر یکی از اقوام نزدیک (مثلا دایی) اعمال مغایر دین انجام دهد (شراب بخورد(البته نه در جمع) ، با نماز خواندن دخترش مخالفت کند، بعضا شعائر دینی را مسخره کند و ...) من با 18 سال سن چگونه می توانم فرمان خداوند مبنی بر ترک روابط با او را انجام دهم (آیات 23 و 24 سوره توبه) ؟ آیا چنین کسی نجس است؟ لطفا واقعی و عملی پاسخ دهید. با تشکر
مسائل مرتبط از این مرجع
- نیّت یعنی توجّه به عمل برای اطاعت فرمان خدا، و لازم نیست انسان نیّت را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذارند، بلکه همین قدر که برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد کافی است و برای آنکه یقین کند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح و مقداری هم بعد از مغرب از انجام کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نماید.
- کسی که لال است یا زبان او مرضی دارد که نمیتواند نماز را درست بگوید باید به هر طور که میتواند بگوید و اگر هیچ نمیتواند بگوید باید در قلب خود بگذراند.
- امام لازم نیست نیّت جماعت کند ولی مأموم باید نیّت جماعت کند امّا دانستن اسم امام جماعت لازم نیست، مثلاً اگر نیّت کند اقتدا میکنم به امام حاضر کفایت می‌کند.
- در حجّ نیابتی لازم نیست از بلد نایب بگیرند و همین مقدار که از میقات کسی را نایب کنند کفایت می‌کند چنانکه اگر کسی را از بلد نایب کنند لازم نیست از شهر منوب عنه حرکت کند.
- کسی که در تنگی وقت نماز باید تیمّم کند اگر وضو بگیرد صحیح است چهبرای آن نماز وضو بگیرد یا برای کار دیگر، گرچه معصیت کرده است. شرط هشتم: به قصد قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم وضو بگیرد و اگر برای خنک شدن یا به قصد دیگری وضو بگیرد باطل است.
- لازم نیست نیّت وضو را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذراند ولی باید در تمام وضو متوجّه باشد که وضو میگیرد، به طوری که اگر از او بپرسند چه میکنی بگوید وضو میگیرم. شرط نهم: وضو را به ترتیبی که گفته شد به جا آورد یعنی اوّل صورت و بعد دست راست و بعد دست چپ را بشوید و بعد از آن سر و بعد پاها را مسح نماید، و باید پای راست را پیش از پای چپ مسح کند، و اگر به این ترتیب وضو نگیرد باطل است. شرط دهم: کارهای وضو را پشت سر هم انجام دهد.
- نمازهای نافله را می‌شود نشسته خواند، بلکه میتواند در حال خوابیدن یا راه رفتن و سواری بخواند ولی اگر نشسته بخواند مستحب است دو برابر بخواند، مثلاً کسی که نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته می‌خواند مستحب است شانزده رکعت بخواند و اگر در حال راه رفتن و سواره خواند لازم نیست رو به قبله باشد چنانکه لازم نیست رکوع و سجده داشته باشد و گفتن ذکر رکوع و سجده کفایت می‌کند.
- تمام شرطهایی که برای صحیح بودن وضو گفته شد، مثل پاک بودن آب و مضاف نبودن آن در صحیح بودن غسل هم شرط است ولی در غسل لازم نیست بدن را از بالا به پایین بشوید و نیز در غسل ترتیبی لازم نیست بعد از شستن هر قسمت فوراً قسمت دیگر را بشوید، و نیز لازم نیست آب جریان داشته باشد بلکه همین مقدار که بدن خوب تر شود گرچه جریان نداشته باشد کفایت می‌کند.
- اگر ظالم بتواند آنچه را که به مظلوم مدیون است، به او برساند، کفایت می‌کند، گرچه او متوجّه نشود، و لازم نیست که از او حلالیت بخواهد یا او را متوجّه کند، و اگر نتواند بدون توجّه به او برساند، باید او را متوجّه کند، مگر اینکه مفسدهای در کار باشد، که در این صورت میتواند با حاکم شرع در میان بگذارد و از طرف او ردّ مظالم بدهد. صفحه 409
- پیش از داخل شدن در حرم مکّه، شهر مکّه، مسجد الحرام، کعبه، حرم مدینه، شهر مدینه، مسجد پیغمبرصلی الله علیه وآله وسلم و حرم امامانعلیهم السلام، مستحب است انسان غسل کند، و اگر در یک روز چند مرتبه مشرف شود یک غسل کافی است، و کسی که میخواهد در یک روز داخل حرم مکّه و مسجدالحرام و کعبه شود، اگر به نیّت همه یک غسل کند کافی است. و نیز اگر در یک روز بخواهد داخل حرم مدینه و شهر مدینه و مسجد پیغمبرصلی الله علیه وآله وسلم شود، یک غسل برای همه کفایت می‌کند و برای زیارت پیغمبر و امامان از دور یا نزدیک و برای حاجت خواستن از خداوند عالم و همچنین برای توبه و نشاط به جهت عبادت و برای سفر رفتن خصوصاً سفر زیارت حضرت سیّد الشهداءعلیه السلام مستحب است انسان غسل کند و اگر یکی از غسلهایی را که در این مسئله گفته شد به جا آورد و بعد کاری کند که وضو را باطل مینماید مثلاً بخوابد، غسل او تا یک شبانه روز باطل نمیشود ولی برای نماز و مانند آن باید وضو بگیرد. _______ 1) شهادت میدهم بر اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست، و بر اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده خداوند و پیامبر اوست. خداوندا درود فرست بر محمد و آل محمد و مرا از توبه کنندگان و پاکان قرار ده.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] انسان باید نماز را به نیت قربت؛ یعنی برای انجام دادن فرمان خداوند عالم به جا آورد و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلا به زبان بگوید: چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربه الی اللّه.
- [آیت الله بروجردی] انسان باید نماز را به نیت قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید:که چهار رکعت نماز ظهر میخوانم قُربَة اِلی الله.
- [آیت الله نوری همدانی] انسان باید نماز را به نیت قربت ، یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم بجا آورد و لازم نیست نیت ا از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر می خوانم ، قربهً الی الله
- [آیت الله خوئی] انسان باید نماز را به نیت قربت یعنی برای انجام دادن فرمان خداوند عالم بهجا آورد، و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند، یا مثلًا به زبان بگوید چهار رکعت نماز ظهر میخوانم قربه الی الله.
- [امام خمینی] انسان باید نماز را به نیت قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلا به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربه الی الله.
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان باید نماز را به نیّت قربت، یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم بجا آورد ولازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید که چهار رکعت نماز میخوانم قربْ الی ا& بلکه همین که قصد داشته باشد که برای خدا بخواند کفایت می‌کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . انسان باید نماز را به نیت قربت، یعنی، برای انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربةً إلی الله بلکه در نماز احتیاط، احتیاط لازم نگفتن به زبان است.
- [آیت الله بهجت] انسان باید نماز را به نیّت قُربت، یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم بهجا آورد و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید که (چهار رکعت نماز ظهر میخوانم قُربةًالیاللّه)، بلکه همینقدر که انگیز? انسان از این کار، نماز خواندن برای خدا باشد در تحقّق نیّت کافی است. ولی بهتر و افضل این است که نیّت نماز را از قلب خود بگذراند، مگر اینکه نزدیک به حدّ وسوسه برسد.
- [آیت الله اردبیلی] انسان باید نماز را به نیّت قربت، یعنی برای انجام فرمان خداوند بجا آورد و لازم نیست نیّت را از قلب خود بگذراند یا مثلاً به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر میخوانم قربةً إلی اللّه.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان باید نماز را به نیت قربت؛ یعنی فقط برای خداوند عالم به جا آورد و لازم نیست نیت را از قلب بگذراند، یا به زبان مثلاً بگوید که چهار رکعت نماز ظهر میخوانم قربةً الی اللَّه.