احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر عدالت دو نفر به طریقی که در شرع معین شده برای مرد ثابت شود و زن خودرا پیش انان طلاق دهد دیگری که عدالت انان نزدش ثابت نشده می تواند ان زن را بعد از تمام شدن عده اش برای خود یا برای دیگری عقد کند اگرچه احتیاط مستحب ان است که از ازدواج با او خودداری نماید و برای دیگری هم او را عقد نکند
عنوان مسئله:
اگر عدالت دو نفر به طریقی که در شرع معین شده برای مرد ثابت شود و زن خودرا پیش انان طلاق دهد دیگری که عدالت انان نزدش ثابت نشده می تواند ان زن را بعد از تمام شدن عده اش برای خود یا برای دیگری عقد کند اگرچه احتیاط مستحب ان است که از ازدواج با او خودداری نماید و برای دیگری هم او را عقد نکند
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که مرد زن را طلاق ندهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی وکالت در اجرای صیغه طلاق در زمان معینی داشته است و پس از گذشت زمان معین و تمام شدن عدّه، زن شوهر کرده است سپس معلوم شده، وکیل صیغه طلاق را جاری نکرده است، اکنون وظیفه چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح شرط کرد که زن حق طلاق داشته باشد؛ نه مرد؟ آیا این شرط سبب بطلان عقد نمیشود؟
- [آیت الله جوادی آملی] آیا میتوان در ضمن عقد نکاح، شرط کرد که زن حق طلاق داشته باشد؛ نه مرد؟ آیا این شرط موجب بطلان عقد نمیشود؟
- [آیت الله سبحانی] زنی در ایام عِدّه ی طلاق با مردی ازدواج کرد و هر دو جاهل به حکم یا موضوع بوده اند. آیا آن مرد می تواند پس از ایام عِده با این زن ازدواج کند؟
- [آیت الله سبحانی] زنی شوهرش مرده و مرد دیگر به گمان اینکه عدّه وفات همانند عدّه طلاق سه ماه است با او ازدواج می کند و بعداً متوجه می شوند که مسأله برخلاف آن بوده است ارتباط را قطع می کنند یا زن را طلاق می دهد اکنون بعد از سرآمدن عدّه وفات می خواهند زندگی مشترک را با عقد جدید از سر بگیرند تکلیف چیست؟
- [سایر] شوهری به تمام وظایف و حقوق زناشویی عمل میکند ولی زن از ادامه زندگی با او نفرت و کراهت دارد و میخواهد با بذل مهریه تقاضای طلاق کند؛ آیا با فرض امتناع مرد از طلاق، حاکم شرع میتواند طلاق بدهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا دین مقیاس عدالت است، یا عدالت مقیاس دین؟ به بیان دیگر، آیا دین به هر چه که عدالت باشد امر می کند، یا هر چه که دین به آن امر کند، عدالت است؟ و به بیان فنّی، آیا عدالت در سلسله علل احکام است، یا در سلسله معالیل آن؟ توضیح بیشتر این که: آیا انسانها، مصادیق بارز ظلم و عدالت را از طریق شریعت می شناسند، یا عدالت و ظلم برای همه روشن است، و توصیه های دین ارشاد به حکم عقل است؟ مستحضرید شیعه نیز مثل معتزله معتقد است که عدالت، مقیاس دین است، و اشاعره دین را مقیاس عدالت می دانند. حال سؤال این است که اگر شیعه عدالت را مقیاس دین می داند، چرا در استنتاجات فقهی به احکامی می رسد که هر عُرفی آن را مصداق بیّن ظلم می داند. بعضی از احکام نکاح چنین است; توجّه فرمایید: 1 اجماعی است که طلاق به دست مرد است، و مرد می تواند هرگاه که اراده کند زنش را طلاق بدهد، هر چند هیچ عذر موجّهی نداشته باشد! طلاق غیابی و بدون هیچ عذر موجّه، در هر عرفی ظلم محسوب می شود. 2 در بحث عیوب زوجین می گویند: (اگر مرد بعد از عقد بفهمد زنش کور یا شل است، خوره یا برص دارد، می تواند عقد را فسخ کند. ولی اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش یکی از این عیوب را دارد حق فسخ ندارد; باید بسوزد و بسازد!) 3 مرد هر وقت تمایل داشته باشد زن باید خود را در اختیار او قرار دهد; حتّی اگر وسط نماز باشد. ولی زن فقط سالی سه مرتبه حقّ آمیزش دارد، آن هم چنان کوتاه و مختصر که مجال بیان آن نیست! 4 اگر مرد در شب عروسی همسرش را ترک کند و مسافرت برود، و بعد از ده سال برگردد (در صورتی که نفقه داده باشد،) زن حق اعتراض ندارد! چگونه می توان با حفظ مبنای کلامی شیعه، این قبیل احکام را پذیرفت؟ آیا می گویید همه عقلا اشتباه می کنند که می گویند طلاقِ مبنی بر هوس و بدون عذر موجّه ظلم است؟ همه عقلا که برای زن نیز (در شرایط تدلیس مرد در موارد فوق) حق فسخ قائلند اشتباه می کنند؟
- [آیت الله بهجت] آیا طلاق به مجرّد ادّعای شوهر و این که بگوید: من او را مطلّقه نموده ام، ثابت می شود، به گونه ای که زن حقّ ازدواج داشته باشد و نفقه ساقط شود، یا این که باید با شهادت دو عادل باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا بیماری ایدز را در هر یک از زن و مرد، از عیوبی که بتوان عقد نکاح را بدون طلاق فسخ کرد می دانید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن خودرا به ترتیبی که در کتاب طلاق می اید طلاق رجعی دهد در بین عده نمی تواند خواهر اورا عقد نماید و همچنین بنابر احتیاط واجب در صورتی که در عده متعه باشد ولی در عده طلاق باین می تواند با خواهر او ازدواج نماید
- اگر با مادر یا خواهر پسری ازدواج نماید و بعد از ازدواج با ان پسر لواط کند انها بر او حرام نمی شوند هرچند احتیاط مستحب ان است که از زن خود به طلاق جدا شود خصوصا در صورتی که خواهر ان پسر باشد و احتیاط واجب ان است که اگر لواط کننده زن خودرا طلاق داده دوباره با او ازدواج نکند
- اگر مردی از عامه بدون حضور دو شاهد عادل زن خود را طلاق دهد و یا مقداری از بدن زن خود را مثلا یک انگشت زنش را طلاق دهد بر مذهب او این طلاق صحیح است ولی بر مذهب امامیه این طلاق باطل است بنابراین مرد شیعه به قاعده الزام می تواند با ان زن مطلقه پس از تمام شدن ایام عده ازدواج کند
- اگر با زنی که در عده طلاق رجعی است زنا کند ان زن بنابر احتیاط بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عده متعه یا طلاق باین یا عده وفات است زنا کند بعد می تواند اورا عقد نماید و معنی طلاق رجعی و طلاق باین وعده متعه و عده وفات در احکام طلاق خواهد امد
- یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دایم یا غیر دایم از طرف هر دو نفر وکیل شود و نیز مرد می تواند از طرف زن وکیل شود و اورا برای خود به طور دایم یا غیر دایم عقد کند ولی احتیاط مستحب ان است که عقد را دو نفر بخوانند خصوصا در صورتی که وکیل شود که برای خود عقد کند
- اگر با زن بی شوهری که در عده نیست زنا کند بعد می تواند ان زن را برای خود عقد نماید ولی احتیاط واجب ان است که از ازدواج با زنی که زنا دادن او علنی است خودداری کند مگر بعد از معلوم شدن توبه ان زن و احتیاط واجب ان است که صبر کند تا ان زن حیض ببیند بعد اورا عقد نماید و اگر دیگری بخواهد ان زن را عقد کند این احتیاط مستحب است
- طلاق باید به صیغه عربی صحیح و به کلمه طالق خوانده شود و دو مرد عادل ان را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد باید بگوید زوجتی فاطمه طالق یعنی زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند ان وکیل باید بگوید زوجه موکلی فاطمه طالق و در صورتی که زن معین باشد ذکر نام او لازم نیست
- صیغه طلاق خلع و مبارات باید به عربی صحیح خوانده شود ولی اگر زن برای ان که مال خودرا به شوهر ببخشد مثلا به فارسی بگوید برای طلاق فلان مال را به تو بخشیدم اشکال ندارد و اگر مرد نتوانست به صیغه عربی طلاق بدهد بنابر احتیاط واجب وکیل بگیرد و اگر نتوانست وکیل هم بگیرد به هر لفظی که مرادف صیغه عربی باشد طلاق خلع و مبارات بدهد صحیح است
- زن مسلمان نمی تواند به عقد کافر در اید و مرد مسلمان هم نمی تواند با زنهای کافره غیر اهل کتاب ازدواج کند ولی متعه کردن زنهای اهل کتاب یعنی یهود و نصاری مانعی ندارد و بنابر احتیاط مستحب ازدواج دایم با انها ننماید ولی نمی تواند با زن های اهل کتاب بدون رضایت زن مسلمان خود ازدواج دایم یا موقت نماید و بعضی از فرقه ها از قبیل خوارج و غلات و نواصب که خودرا مسلمان می دانند و در حکم کفارند مرد و زن مسلمان نمی توانند با انها به طور دایم یا موقت ازدواج نمایند
- عقد ازدواج چند شرط دارد اول ان که بنابر احتیاط واجب به عربی صحیح خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند می توانند به غیر عربی بخوانند ولی باید لفظی بگویند که معنی زوجت و قبلت را بفهماند هرچند احتیاط مستحب ان است که اگر ممکن باشد کسی را که می تواند به عربی صحیح بخواند وکیل کنند دوم مرد و زن یا وکیل انها که صیغه را می خوانند قصد انشاء داشته باشند یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را می خوانند زن به گفتن زوجتک نفسی قصدش این باشد که خودرا زن او قرار دهد و مرد به گفتن قبلت التزویج زن بودن اورا برای خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را می خوانند به گفتن زوجت و قبلت قصدشان این باشد که مرد و زنی که انان را وکیل کرده اند زن و شوهر شوند سوم کسی که صیغه را می خواند باید عاقل باشد و اما کسی که بالغ نیست ولی قادر بر انشاء عقد است در صورتی که بدون اذن و اجازه ولی برای خودش صیغه را بخواند باطل است و با اذن یا اجازه ولی مانعی ندارد و در صورتی که صیغه را به وکالت از غیر بخواند عقدش صحیح است چهارم اگر وکیل زن و شوهر یا ولی انها صیغه را می خوانند در موقع عقد زن و شوهر را معین کنند مثلا اسم انهارا ببرند یا به انها اشاره نمایند پس کسی که چند دختر دارد اگر به مردی بگوید زوجتک احدی بناتی یعنی زن تو نمودم یکی از دخترانم را و او بگوید قبلت یعنی قبول کردم چون در موقع عقد دختررا معین نکرده اند عقد باطل است پنجم زن و مرد به ازدواج راضی باشند ولی اگر زن ظاهرا با کراهت اذن دهد و معلوم باشد قلبا راضی است عقد صحیح است
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر از روی علاماتی که در شرع معین شده، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد، دیگری که عدالت آنان نزدش ثابت نشده میتواند آن زن را بعد از تمام شدن عدّهاش برای خود یا برای کس دیگر عقد کند، اگرچه احتیاط مستحب آن است که از ازدواج با او خودداری نماید و برای دیگری هم او را عقد نکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر از روی علاماتی که در شرع معیّن شده، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد، دیگری که میداند آنان عادل نیستند، نباید آن زن را برای خود یا کس دیگر عقد کند، ولی اگر در عدالت آن دو نفر شک داشته باشد میتواند آن زن را بعد از تمام شدن عدّهاش برای خود یا برای کس دیگر عقد کند، اگر چه احتیاط مستحبّ آن است که از ازدواج با او خودداری کند و برای دیگری هم او را عقد نکند.
- [آیت الله بروجردی] اگر از روی علاماتی که در شرع معین شده، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد، دیگری که آنان را عادل نمیداند میتواند آن زن را بعد از تمام شدن عدّهاش برای خود یا برای کس دیگر عقد کند، اگر چه احتیاط مستحب آن است که از ازدواج با او خود داری نماید و برای دیگری هم او را عقد نکند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از روی علاماتی که در شرع معین شده، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد، دیگری که آنان را عادل نمی داند بنابر احتیاط واجب نباید آن زن را برای خود یا برای کس دیگر عقد کند. ولی اگر شک در عدالت آنان داشته باشد می تواند آن زن را بعد از تمام شدن عدّه اش برای خود یا برای کس دیگر عقد کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن خود را به ترتیبی که در کتاب طلاق گفته میشود، طلاق رجعی دهد، در بین عدّه نمیتواند خواهر او را عقد نماید، بلکه در عدّه طلاق بائن هم که بعد بیان میشود، احتیاط مستحب آن است که از ازدواج با خواهر او خودداری نماید امّا در مدّت عدّه ازدواج موقّت اگرچه بائن است احتیاط واجب آن است که با خواهر او ازدواج نکند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر از روی علاماتی که در شرع معین شده، مرد دو نفر را عادل بداند، و زن خود را پیش آن دو طلاق بدهد، دیگری که شک در عدالت آن دو داشته باشد، میتواند آن زن را بعد از تمامشدن عدّهاش برای خود، یا برای کسی دیگر عقد کند، ولی برای کسی که آن دو را فاسق بداند اکتفا به آن طلاق اشکال دارد، و احتیاط واجب آن است که از ازدواج با او خودداری نماید و برای دیگری هم او را عقد نکند.
- [آیت الله سبحانی] اگر از روی علاماتی که در شرع معین شده، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد، دیگری که آنان را عادل نمی داند بنابر احتیاط واجب نباید آن زن را برای کس دیگر عقد کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از روی علاماتی که در شرع معیّن شده ، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد ، دیگری که آنان را عادل نمی داند بنابر احتیاط واجب نباید آن زن را برای خود یا برای کس دیگر عقد کند .
- [امام خمینی] اگر از روی علاماتی که در شرع معین شده، مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد، دیگری که آنان را عادل نمی داند بنابر احتیاط واجب، نباید آن زن را برای خود یا برای کس دیگر عقد کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر بر اساس حجت شرعی مرد دو نفر را عادل بداند و زن خود را پیش آنان طلاق دهد ، دیگری که در عدالت آنان شک دارد اگر احتمال بدهد که عدالت آنان نزد طلاق دهنده ثابت بوده است ، میتواند آن زن را بعد از تمام شدن عدّهاش برای خود یا دیگری عقد کند ، ولی اگر یقین به عدم عدالت آنان داشته باشد نمیتواند آن زن را عقد کند .