نبش قبر
شكافتن قبر بطوری كه جسد ميّت يا بقايای آن آشكار شود.
نبش قبر امامزاده‌ها و شهدا و علما و صلحا اگر چه سال‌ها بر آن گذشته باشد حرام است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چنان چه میّتی را بی‌حنوط دفن نموده باشند، نبش قبر برای حنوط آن واجب است؟
- هرگاه میّتی را در مسجدی از روی جهل دفن نمایند، آیا نبش قبر واجب است یا خیر؟
- با فرض تمکّن از حنوط چنان چه جهلاً یا نسیاناً بدون حنوط دفن نمودند، آیا واجب است نبش قبر جهت حنوط؟
- حنوط کردن میّت واجب است یا مستحب و در صورت وجوب هرگاه فراموش شود، بعد از دفن نبش قبر برای آن واجب است یا خیر؟
- شخص قبرکن در حال قبر کندن پولی از کیسه‌اش توی قبر ریخت، ملتفت شد فراموش کرد بردارد، یا آن که بعد از دفن میّت معلوم شد که پول از کیسه‌اش توی قبر ریخته، ورثه هم حاضر نیستند جبران کنند، می‌تواند برای برداشتن پول خود نبش قبر بنماید؟
- میّتی را در حال کفن و دفن ممکن نشد حنوط کنند یعنی کافور یافت نشد، بی‌حنوط دفن نمودند، بعد از دفن یافت شد، آیا واجب است نبش قبر او برای حنوط یا خیر؟
- اغسال میّت را هرگاه به خلاف ترتیب، داده دفن کردند، آیا باید نبش کرد برای غسل مجدّد یا نه؟ و آیا باب حرمت نبش و وجوب غسل باب تعارض است، یا باب تزاحم؟ زیرا ملاک وجوب و حرمت محرز و موجود است و آیا وجوب غسل و ترتیب آن از باب تعدّد مطلوب نیست به قرینه تبدیل به آب قراح در مورد فقد کافور و سدر؟ و بر فرض تعدّد مطلوب، آیا اهمّیّت مطلوب کامل و کمال آن رجحان بر ملاک حرمت دارد یا نه؟
- میّتی را قبل از تکفین چادری بر او انداختن نماز بر او خواندند از باب جهل به مسأله، بعد از دفن معلوم شد که نماز بعد از تکفین باید بر آن خوانده شده باشد، آیا جایز است برای اعاده نماز نبش قبر نمایند؟
- متداول است بین عوام الناس که به ضرایح و صندوق روی قبر ائمّه و امامزادگان عَلَیْهمُالسَّلَام و علما - به عنوان دخیل - کهنه و ریسمان می‌بندند و اگر آنها را به حال خود بگذارند صورت ناپسندیده در آن صندوق‌ها پیدا می‌شود، چنان چه خدّام آستانه‌ها آن کهنه و نخ‌ها را قطع نمایند جایز است یا خیر؟
- متداول است بین عوام الناس که به ضرایح و صندوق روی قبر ائمّه و امامزادگان عَلَیْهمُالسَّلَام و علما - به عنوان دخیل - کهنه و ریسمان می‌بندند و اگر آنها را به حال خود بگذارند صورت ناپسندیده در آن صندوق‌ها پیدا می‌شود، چنان چه خدّام آستانه‌ها آن کهنه و نخ‌ها را قطع نمایند جایز است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در مورد مزار شهید نیز می توان پس از گذشت 30 سال نبش قبر نمود و بدن میت دیگری را داخل قبر آن شهید دفن کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در مورد مزار شهید نیز می توان پس از گذشت 30 سال نبش قبر نمود و بدن میت دیگری را داخل قبر آن شهید دفن کرد؟
- [آیت الله بهجت] ملاک در حرمت نبش قبر چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] نبش قبر تا چند وقت، پس از دفن حرام است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] منظور از نبش قبر کردن چیست؟ آیا هر کندن قبری می شود نبش قبر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نبش قبر کافر چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] شهیدی که نام و نشانی او معلوم نیست، با تعدادی از اطفال در یک قبر دفن شده است. بعد از مدتی شواهدی به دست آمد حاکی از این که آن شهید اهل شهری که در آن دفن شده، نیست. آیا نبش قبر او جهت حمل جسد شهید به شهر خودش جایز است؟
- [سایر] مقام علما بالاتر است یا شهدا؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چه مواردی نبش قبر مسلمان جایز می باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] نبش قبر و انتقال اجساد چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نبش قبر مسلمان (یعنی شکافتن قبر او) اگر چه طفل یا دیوانه باشد حرام است، ولی اگر بدنش از بین رفته و خاک شده باشد اشکال ندارد.
- سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام میباشد و بعضی از مردم عوام که مقابل قبر امامان عَلَیْهمُالسَّلَام پیشانی را به زمین میگذارند، اگر برای شکر خداوند متعال باشد اشکال ندارد و گرنه حرام است.
- نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است:حمام، زمین نمکزار، مقابل انسان، مقابل دری که باز است، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور میکنند زحمت نباشد و چنانچه زحمت باشد حرام و نماز باطل است، مقابل آتش و چراغ، در آشپزخانه و هر جا که کورة آتش باشد، مقابل چاه و چالهای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمهی چیزی که روح دارد، مگر آن که روی آن پرده بکشند، در اتاقی که جُنُب در آن باشد، در جایی که عکس باشد اگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان.
- شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست:اوّل:آن که میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آن جا بماند.دوم:آن که کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند و همچنین است اگر چیزی از مال خودِ میت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند، ولی اگر وصیت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند، برای بیرون آوردن اینها نمیتوانند قبر را بشکافند.سوم:آن که میت بیغسل یا بیکفن دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده، یا به غیر دستور شرع کفن شده، یا در قبر او را رو به قبله نگذاشتهاند.چهارم:آن که برای ثابت شدن حقی بخواهند بدن میت را ببینند.پنجم:آن که میت را در جایی که بیاحترامی به اوست مثل قبرستان کفار یا جایی که کثافت و خاکروبه میریزند دفن کرده باشند.ششم:آن که برای یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است قبر را بشکافند، مثلاً بخواهند بچّهی زنده را از شکم زن حاملهای که دفنش کردهاند بیرون آورند.هفتم:آن که بترسند درندهای بدن میت را پاره کند، یا سیل او را ببرد، یا دشمن بیرون آورد.هشتم:آن که قسمتی از بدن میت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند، ولی احتیاط مستحب آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میت دیده نشود.
- در چهار جا تخلّی حرام است:اوّل:در کوچههای بن بست، در صورتی که صاحبانش اجازه نداده باشند.دوم:در ملک کسی که اجازهی تخلّی نداده باشد.سوم:در جایی که برای عدّهی مخصوصی وقف شده است، مثل بعضی از مدرسهها.چهارم:روی قبر مؤمنین در صورتی که بیاحترامی به آنان باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] نبش قبر امامزاده‌ها و شهدا و علما و صلحا گرچه سال‌ها بر آن گذشته باشد در صورتی که زیارتگاه باشد یا نبش قبر آنان موجب هتک حرمت شود، حرام است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نبش قبری که باعث هتک حرمت فرد مسلمان میگردد؛ مانند امامزاده‌ها و شهدا و علما و صلحا، اگر چه سال‌ها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نبش قبر امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا اگر چه سال ها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نبش قبر امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا اگرچه سال‌ها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله سبحانی] نبش قبر امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا اگرچه سال ها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نبش قبر امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا اگرچه سال‌ها بر آن گذشته باشد حرام است.
- [امام خمینی] نبش قبر امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا اگر چه سال‌ها بر آن گذشته باشد، در صورتی که زیارتگاه باشد، حرام است. بلکه اگر زیارتگاه هم نباشد،بنابر احتیاط واجب نباید آن را نبش کرد.
- [آیت الله اردبیلی] نبش قبر امام زادهها، شهدا، علماء و صُلَحا، اگرچه سال‌ها بر آن گذشته باشد، حرام است مخصوصا اگر زیارتگاه باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر یقین داشته باشد بدن بکلی از بین رفته و خاک شده است شکافتن قبر اشکالی ندارد، مگر در قبور امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا که اگر سال‌ها بر آن بگذرد نیز نبش قبر آنها جایز نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] نبش قبر امامزاده‌ها وشهدا وعلما وصلحا اگرچه سال‌ها بر آنها گذشته باشد، حرام است.