تشهد
تَشَهُد از اجزای نماز است که در رکعت دوم و رکعت آخر نماز پس از دو سجده خوانده میشود.
اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست به جا آورد، مثلاً پیش از آن که دو سجده کند تشهّد بخواند، باید رکن را به جا آورد و آنچه را اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند.
عنوان مسئله:
اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست به جا آورد، مثلاً پیش از آن که دو سجده کند تشهّد بخواند، باید رکن را به جا آورد و آنچه را اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نماز گزار حمد را فراموش کرد، سوره را خواند داخل رکن شد، بعد از نماز قضای حمد و سجده سهو لازم است یا خیر؟
- شخصی در عمره تمتّع در وقت طواف هشت ذراع تا دیوار حِجر اسماعیل فاصله داشته، طواف را به جا آورده و حال آن که در (مناسک) خوانده بود که: فاصله بیش از شش ذراع نباید باشد (83) و این را فراموش کرده بود، پس از تقصیر متذکّر شده، در روز هشتم ذیحجّه که باید عصر آن روز به منی برود با خود فکر نموده اگر بخواهد مُحرِم شود وقت باقی نیست که به جُحفه رود و مُحرِم شود و طواف را اعاده نماید، ناچار عصر آن روز برای انجام حج تمتّع مُحرِم شده و انجام وقوفین با طواف نموده، تکلیف این شخص چیست؟
- شخصی در خانه با کلفتش - که با او محرم نیست - میباشد، به نحوی که صدق خلوت میکند، موقع نماز میخواهد نماز بخواند، نماز او صحیح است یا خیر؟
- شخصی که مأمور دولتی است، از موطن اصلی خود به شش فرسخی منتقل شده، در بدو ورود، قصد اقامه عشره نموده و نماز را تمام خوانده، بعد از قصد اقامه، در هر جمعه برای دیدن عائله خویش به محل خود میرود و روز شنبه بر میگردد و مدّت هفت ماه و نیم از این مُقَدَّمه میگذرد، تکلیف او در باب نماز و روزه چیست؟
- میّتی را قبل از تکفین چادری بر او انداختن نماز بر او خواندند از باب جهل به مسأله، بعد از دفن معلوم شد که نماز بعد از تکفین باید بر آن خوانده شده باشد، آیا جایز است برای اعاده نماز نبش قبر نمایند؟
- شخصی به خیالش نماز نخوانده وضو گرفت به قصد همان نماز وجوباً، بعد معلوم شد نماز خوانده و نماز قضا هم بر ذمّه ندارد، آیا این وضو رافع حدث هست که هر چیزی که شرطش طهارت است با این وضو به جا آورد یانه؟ و هم چنین هرگاه شخص نماز قضا بر ذمّه دارد ولی قصد ندارد آن را بخواند و پیش از وقت نماز یومیّه میخواهد وضو بگیرد به قصد خواندن نماز قضا؟
- چندی قبل استفتاء شده بود که شخص مُحرِم به عمره تمتّع، در ماه ذیحجّه وارد مکّه شده و طواف را از روی جهل از داخل حِجر اسماعیل نموده و صفا و مروه هم رفته و در تقصیر ناخن گرفته و احرام را در آورده لباس پوشیده، بعد از یک روز مطّلع شده و احرام پوشیده طواف را تجدید نموده، در جواب مرقوم فرمودهاید: لازم است یک فدیه ذبح شود، بفرمایید بعد از صفا و مروه که ناخن گرفت بعد که ملتفت شد در طواف اشتباه کرده و از داخل حِجر اسماعیل طواف نموده، حال به جهت ناخن گرفتن روز اوّل هم فدیه دیگر لازم است یا نه؟ و مطلب دیگر: زنی جامه احرامش را چادر دوخته سفید بوده و اشتباهاً ازداخل حِجر اسماعیل طواف نموده آن چادر را بر داشته عبای مشکی پوشیده، آیا به جهت تغییر چادر به عبا حکم لباس دوخته مرد را دارد یا نه؟ باید فدیه نماید یا نه؟ مطلب دیگر: این فدیه را در ایّام ماه ذیحجّه باید ذبح نمود، یا در تمام سال همه وقت ممکن است. مطلب دیگر: شخص بعد از آن که از مکّه برگشته به وطن خود آمده برای او در آن جا فقیر دوازده امامی و شیعه ممکن نبوده، در وطن خود ذبح کرده و بین فقرا تقسیم نموده چه صورت دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] فردی سجده و تشهد را در نمازش فراموش میکند و بعد از اتمام نماز، به جای انجام قضای سجده یا تشهد فراموش شده، مشغول به نماز دیگری میشود. اگر در بین نماز یادش بیاید که سجده یا تشهد فراموش شده را انجام نداده، وظیفهاش چیست و نمازی که مشغول آن است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] مواقعی، بعد از نماز یا وسط نماز شک میکنم که تشهد گفتهام یا نه. از یک نفر شنیدهام که برای جبران سجده و تشهد فراموش شده، سجده سهو کافیست، ولی برادرم میگوید اگر یقین نداشته باشید که گفتهاید، باید نماز، دوباره خوانده شود. در این مورد تکلیف چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر در یک نماز، هم سجده سهو و هم قضای سجده یا تشهد فراموش شده بر عهده نمازگزار باشد، کدام یک را مقدّم کند؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که اشتباها در نماز احتیاط، علاوه بر حمد، سوره بخواند یا سهوا رکنی را کم و زیاد کند، چه وظیفهای دارد؟ و حکم نماز اصلی و نماز احتیاط او چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که اشتباها طواف را از رکن یمانی شروع و به همانجا ختم کرده و نماز طواف را خوانده و پس از ان متوجه شده حکمش چیست و چنانچه در اثنای طواف متوجه شد و طوافش را به حجر الاسود ختم کرد مقدار زیادی مضر به طوافش می باشد یا خیر
- [آیت الله فاضل لنکرانی] امام در رکعت دوّم نماز جمعه پس از قنوت، اشتباهاً به رکوع رفت، آیا نمازش از جهت زیاد کردن رکن باطل است؟ و اگر باطل است وظیفه مأمومین چیست؟
- [سایر] رکن در نماز به چه معنا است و چرا قیام متصل به رکوع رکن است؟
- [آیت الله بهجت] آیا زیاد کردن قیام غیر رکن و رکن مورد اشکال است یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] اگر تشهد را در نماز فراموش کنم آیا اول باید قضای آن را بجا بیاورم یا اینکه دو سجده سهو یا اینکه قضا اصلا واجب نیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در رکعت اوّل یک سجده و در رکعت دوم تشهد و در رکعت سوم رکوع را فراموش کند؛ وظیفه اش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر چیزی را که رکن نیست فراموش کند و رکن بعد از آن را به جا آورد، مثلاً حمد را فراموش کند و سوره را بخواند، چنانچه مشغول رکن بعد شده باشد، مثلاً در رکوع یادش بیاید که حمد را نخوانده، باید بگذرد و نماز او صحیح است و اگر مشغول رکن بعد نشده باشد، باید آنچه را فراموش کرده به جا آورد و بعد از آن چیزی را که اشتباهاً جلوتر خوانده دوباره بخواند.
- اگر رکنی از نماز را فراموش کند و رکن بعد از آن را به جا آورد مثلاً پیش از آن که رکوع کند دو سجده نماید نماز باطل است.
- اگر اشتباهاً سر بردارد و ببیند امام در سجده است، باید به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده این اتّفاق بیفتد برای زیاد شدن دو سجده که رکن است نماز باطل نمیشود.
- اگر به خیال این که اوّل سجده را فراموش کرده، اوّل قضای آن را به جا آورد و بعد از خواندن تشهّد یادش بیاید که اوّل تشهّد را فراموش کرده، احتیاط واجب آن است که دوباره سجده را قضا نماید و نیز اگر به خیال این که اوّل تشهّد را فراموش کرده، اوّل قضای آن را به جا آورد و بعد از سجده یادش بیاید که اوّل سجده را فراموش کرده، بنا بر احتیاط واجب باید دوباره تشهد را بخواند.
- اگر شک کند که رکنی را به جا آورده یا نه، چنانچه مشغول تشهّد است اگر شک کند که دو سجده را به جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر یادش بیاید که آن رکن را به جا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده، باید آن را به جا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است؛ مثلاً اگر پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید که دو سجده را به جا نیاورده، باید به جا آورد و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید، نمازش باطل است.
- اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجدهی سهو واجب میشود، یا یک سجده یا تشهّد را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز سجدهی سهو یا قضای سجده و تشهّد را به جا آورد.
- اگر یک سجده و تشهّد را فراموش کند، احتیاط واجب آن است که هر کدام را اوّل فراموش کرده اوّل قضا نماید و اگر نداند کدام اوّل فراموش شده، باید احتیاطاً یک سجده و تشهّد و بعد یک سجده دیگر به جا آورد، یا یک تشهّد و یک سجده و بعد یک تشهّد دیگر به جا آورد، تا یقین کند سجده و تشهّد را به ترتیبی که فراموش کرده قضا نموده است.
- هر یک از رکوعهای نماز آیات رکن است، که اگر عمداً یا اشتباهاً کم یا زیاد شود، نماز باطل است.
- کسی که زیاد شک میکند، اگر شک کند رکنی را به جا آورده یا نه و اعتنا نکند، بعد یادش بیاید که آن را به جا نیاورده، چنانچه مشغول رکن بعد نشده، باید آن را به جا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده، نمازش باطل است، مثلاً اگر شک کند رکوع کرده یا نه و اعتنا نکند، چنانچه پیش از سجده یادش بیاید که رکوع نکرده باید رکوع کند و اگر در سجده یادش بیاید، نمازش باطل است.
- اگر چیزی را که رکن نیست فراموش کند و رکن بعد از آن را به جا آورد مثلاً حمد را فراموش کند و مشغول رکوع شود نمازش صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست بجا آورد مثلاً پیش از آنکه دو سجده کند تشهّد بخواند باید رکن را بجا آورد و آنچه را اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند، و بنابر احتیاط مستحب برای هر زیاده دو سجده سهو بجا آورد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از ان است و رکن نیست به جا اورد مثلا پیش از ان که دو سجده کند تشهد بخواند باید رکن را به جا اورد و انچه را اشتباها پیش از ان خوانده دوباره بخواند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست به جا آورد، مثلاً پیش از آن که دو سجده کند تشهد بخواند، باید رکن را به جا آورد و آنچه را اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند.
- [امام خمینی] اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست بجاآورد مثلا پیش از آنکه دو سجده کند تشهد بخواند باید رکن را بجا آورد و آنچه را اشتباها پیش از آن خوانده دوباره بخواند.
- [آیت الله سبحانی] اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست به جا آورد، مثلاً پیش از آنکه دو سجده کند تشهّد بخواند، باید رکن را به جا آورد و آنچه را اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست به جا آورد؛ مثلا پیش از آنکه دو سجده کند تشهد بخواند؛ باید رکن را به جا آورد و آنچه را اشتباها پیش از آن خوانده دوباره بخواند.
- [آیت الله سیستانی] اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست بجا آورد ، مثلاً پیش از آنکه دو سجده کند ، تشهّد بخواند ، باید رکن را بجا آورد و آنچه اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند .
- [آیت الله خوئی] اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست بهجا آورد، مثلًا پیش از آن که دو سجده کند تشهد بخواند، باید رکن را بهجا آورد و آنچه را اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند.
- [آیت الله بهجت] اگر رکنی را فراموش کند و چیزی را که بعد از آن است و رکن نیست بهجا آورد، مثلاً پیش از آنکه دو سجده کند تشهّد بخواند، باید رکن را بهجا آورد و آنچه را اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر رکنی را فراموش کند وچیزی را که بعد از آن است ورکن نیست بجا آورد، مثلاً پیش از آن که دو سجده کند، تشهّد بخواند باید رکن را بجا آورد و آنچه را اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند.