وصیت
وصیت به معنای توصیه و سفارش فردی با فرد دیگر است.
اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته‌ی او عمل نمایند.
عنوان مسئله:
اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته‌ی او عمل نمایند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی وصیّت نموده که ربع اموال او را به مصارف خیریّه برای او برسانند و وصی می‌داند که حج یقینی بر ذمّه اوست، ولی خمس و زکات و مظالم را احتمال می‌دهد که بر ذمّه او باشد، آیا حج باید از اصل مال او داده شود، یا از ربعی که وصیّت نموده؟
- زیدی وصیت نامه تنظیم و امضا می‌کند و برادر خود را وصی خود قرار می‌دهد که مطابق موازین شرع مقدّس اسلام ثُلث کل ما تَرَک خود را برای مصارف امور خیریه قرار می‌دهد که وصی بر طبق وصیت نامه رفتار نماید، چندی پس از تنظیم وصیت نامه موصی فوت می‌کند، از طرف ورّاث موصی ثُلث ما تَرَک مجزّا و به تصرّف وصی داده نمی‌شود که وصی عمل به وصایت نماید و بدین منوال از زمان فوت موصی تا این هنگام قریب شش سال گذشته است و در عرض این مدّت ثُلث که در تصرّف ورّاث موصی بوده می‌باشد، منافعی حاصل کرده که ورثه جمع آوری و ضبط کرده‌اند. در حال حاضر، یا بعد از این در صورتی که از طرف ورثه ثُلث مورد وصایت از ما تَرَک موصی مجزّا و به تصرّف وصی داده شود، آیا منافع مدّتِ شش سال یا بیشتر که از ثُلث عاید شده و در تصرّف ورثه می‌باشد متَعَلُّق به ثُلث خواهد بود که ورثه آن منافع را به اضافه ثُلث به وصی تسلیم و تحویل نمایند یا خیر؟
- شخصی مستطیع بوده و به ادای وظیفه حج موفّق نگشته و وصیّت به حج بلدی نموده و مال مخصوصی هم برای نیابت تعیین کرده و کسی که آن مال در دست اوست - از ورثه - در دادن آن مال و استنابه خود داری کند، آیا پیش ازاستنابه ورثه می‌توانند ترکه او را تقسیم نمایند؟
- زیدی ثُلث مال خود را چند قطعه زمین معین کرده که تا بیست سال بعد از وفات او منافع آن طبق وصیت برای او به مصارف معینه صرف شود و بعد از بیست سال بین ورثه کما فرض اللَّه تقسیم گردد، ورثه موصی در بین این بیست سال یکی بدون وارث و یکی با وارث وفات نموده، آیا مورد ثُلث بین ورثه موصیِ مذکور تقسیم خواهد شد، یا آن که ورثه موصی له به جای او خواهد بود؟
- مرحوم آقا سیّد احمد طباطبایی اصفهانی ساکن شهر رنگون که در حدود چهل سال قبل در همان شهر مرحوم شده وصیّتی نموده و در ضمن وصیّت خانه معیّنی را ثُلث خود قرارداده که اصل خانه بماند و نصف منافع و مال الاجاره آن را در بانک رنگون بگذارند و به تدریج در همان شهر رنگون املاک بخرند برای ثلث و نصف دیگر را به مصارف معیّنه در اصفهان برسانند از قبیل: روضه خوانی و اِعانت سادات فقیر طباطباییِ ارحام او و غیره که در وصیّت نامه مذکور است و این خانه معیّن هم زیادتر از ثلث اصل ترکه نیست، وارث منحصر آن مرحوم یک خواهر بوده است در اصفهان که تمام حقوق خود را مصالحه نموده به پسر بزرگ خود مرحوم حاج سیّد ابوالحسن طباطبایی اصفهانی به مبلغ سی هزار روپیه، بعداً مرحوم حاج سیّد ابوالحسن در ادارات مربوطه رنگون اثبات انحصار وراثت و مصالحه مرقومه را نموده و تمام اموال را تصرّف می‌نماید بدون این که اظهار وصیّت نامه را بنماید. و پس از تصرّف، خانه ثلث را فروخته است به مبلغ سی و هفت هزار روپیه و قبل از موت وصیّتی نموده و حقیر و دو نفر دیگر را وصی قرار داده است که یکی مرحوم حاج میرزا محمّد رنگونی کابلی داماد مرحوم حاجی نوری قدس سره و دیگری آقای آقا میرزا محمود اصفهانی که فعلاً در رنگون می‌باشند و در ضمن عبارت وصیّت نامه نوشته: خانه نمره فلان، خانه‌ایست که ملک خود مرحوم حاج سیّد ابوالحسن بوده و از ترکه مرحوم آقای سیّد احمد نیست، ثُلث خودم و مرحوم خالویم مرحوم آقا سیّد احمد و مرحوم والده‌ام می‌باشد و قبل از موت همین خانه را نیز فروخته است. آیا فعلاً تکلیف ما که وصی هستیم راجع به خانه ثُلث مرحوم آقا سیّد احمد که مرحوم حاج سیّد ابوالحسن فروخته است چیست؟ استرداد اصل خانه هم ممکن نیست، آیا باید معادل قیمتی که فروخته است از ترکه او برای ثُلث بر داریم یا مکلّف نیستیم؟ و در صورتی که مکلّف باشیم، آیا باید خانه یا ملک دیگر خرید که اصل آن بماند و منافع آن به همان مصارف برسد، یا می‌توان معادل قیمت را به مصارف معیّنه در وصیّت نامه رساند که از جمله سادات فقیر طباطبایی هستند؟ و بر فرض لزوم خرید خانه یا ملک دیگر، آیا لازم است که در رنگون خریده شود چون که خانه اصلی در رنگون بوده و نصف منافع را نیز تصریح کرده است که در رنگون خانه یا ملک دیگر بخرند، یا ممکن است در اصفهان خانه دیگر برای ثُلث خرید؟ نظر به این که مصارف منافع در اصفهان معیّن شده است، با در نظر گرفتن این که استفاده از ملک رنگون برای اشخاصی که در اصفهان باشند بی‌اشکال نیست شاید هم با پیش آمد‌های اوضاع کنونی غیر مقدور و متعذّر شود. و آیا ورثه مرحوم حاج سیّد ابوالحسن حق ممانعت دارند یا نه؟ شخصی را که مرحوم حاج سیّد احمد وصی خود قرار داده بوده است نیز مرحوم شده است همان وقت هم چون اصفهان بوده نتوانسته است مداخله در امر وصیّت نماید، متمنّیست آن چه فعلاً وظیفه حقیر و وصی دیگر است تفصیلاً معیّن و مرقوم فرمایید.
- شخصی وصیّت کرده که وصی او رَقَباتی از اموال او را در مدّت سی و شش سال حبس کند و منافع آن را به مصرف امور خیریّه برساند و بعد از انقضای مدّتِ حبس، اصل ملک را ورثه کما فرض اللَّه تقسیم نمایند، ورثه حین الموت موصی چهار نفر اولاد بودند، سه نفر از آنها پیش از انقضای موعد حبس فوت کرده‌اند، آیا ورّاث سه نفر مزبور بعد از انقضای موعد حبس مطابق سهم الارث مورّث خودشان از اصل ملک سهیم خواهند بود، یا آن که ملک حبس شده بعد از حبس راجع به یک نفر ولدیست که بعد از انقضای حبس زنده است؟
- زیدی وصیّت می‌کند که وصی او بعد از وفات او رسیدگی کامل به اموال او بنماید، چنان چه واجب الحج بوده حج بلدی و اِلّا میقاتی برای او استیجار نماید. وصی بعد از او رسیدگی در اموال او نموده کلّیه اموال موصِی به استثنای خانه و لوازم خانه از گاو و گوسفند و محصول زراعی او مبلغ هشت هزار و هفتصدتومان قیمت آنها می‌شود، با اوضاع حاضره و مخارج این سال‌ها حج بلدی و یا میقاتی از اصل مال باید داده شود، یا از ثلث؟
- آیا ممکن است کسی مالی را حبس کند که تا مدّتی معیّن از عواید آن بعد از فوت حابس به مصرف امور شخص خودِ حابس برسد از قبیل استیجار حج و صوم و صلات جهت حابس و مصارف دیگر که مرتبط به خود حابس باشد؟ مثل آن که ثلث مال را موصی برای صرف در امورش مورد وصیّت قرار می‌دهد، یا آن که صحیح نیست و در حبس مانند وقف مؤبّد به تنجیز و اخراج از نفس لازم است و نمی‌توان عواید محبوسه را به مصرف شخص حابس رساند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] زنی وصیت کرده بابت ثلث، طلای زینت او را به مصرفی برسانند، ترقی قیمت طلا، خمس دارد یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] ایا ثلث مال را مطابق قیمت زمان فوت باید محاسبه کرد یا به قیمت روز ایا ثلث مال را وصی باید طبق وصیت خرج کند یا ورثه هر یک مقداری از ان را میتواندطبق وصیت خرج کنند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی وصیّت می‌کند که پس از مرگ من به اولاد اناث مطابق ذکور ارث بدهید آیا این وصیّت که از ثلث داده شود صحیح است یا باطل؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی به گمان اینکه قطعه زمینی ثلث مال او است نسبت به آن وصیت کرده است. مثلا گفته است این زمین را که ثلث مال من است در فلان راه مصرف کنید. بعد معلوم شد که ثلث مال او چند برابر قیمت زمین است، آیا فقط همان زمین متعلق وصیت می باشد یا ثلث مال او؟
- [آیت الله بهجت] چنان چه فردی در یک وصیّت نامه برای ثلث اموال خود مصرفی را معیّن کرده و در وصیّت نامه ی دیگر ضدّ آن را مشخص کرده است، تکلیف چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی وصیّت کرده که ثلث مالش را خرج کتابخانه‌ای در کربلا نمایند، حال که دسترسی ممکن نیست، آیا جایز است آن را خرج کتابخانه‌ای در ایران نمایند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی می‌گوید بعد از مردنم ارث دخترم را مطابق پسرم بدهید آیا این وصیّت به نحوی که از ثلث برداشته شود صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] انسان در چه صورت میتواند بر بیشتر از ثلث مال خود وصیّت کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی وصیت کرده که ثلث اموال او را بمصرف خاصی برسانند و ملکی را برای این منظور معین کرده و پس از مدتی از دنیا رفته است. اکنون ملکی را که معین کرده اگر نسبت به موقع وصیت سنجیده شود نصف ترکه بوده، و اگر نسبت به حین فوت حساب شود ثلث ترکه می باشد. مستدعی است بفرمایید وظیفه چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر وارثین میّتی اوصیای او را قبول نداشه باشند با این که وصیّت شرعا ثابت باشد ، آیا هر کدام می توانند ثلث از سهم الارث خود را طبق وصیّتِ وصیت کننده خرج نمایند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنانچه وصیت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل کنند و اگر وصیت نکرده باشد آنچه می‌ماند مال ورثه است.
- اگر کسی وصیت کرده باشد که مقدار مستحب کفن را که در دو مسأله قبل گفته شد از ثلث مال او بردارند، یا وصیت کرده باشد ثلث مال را به مصرف خود او برسانند، ولی مصرف آن را معین نکرده باشد، یا فقط مصرف مقداری از آن را معین کرده باشد، می‌توانند مقدار مستحب کفن را از ثلث مال او بردارند.
- اگر کسی بگوید من وصی میتم که مال او را به مصرفی برسانم، یا میت مرا قَیِّم بچه‌های خود قرار داده، در صورتی باید حرف او را قبول کرد که دو مرد عادل گفته‌ی او را تصدیق نمایند.
- هر گاه بین کسانی که مال را برای آنان وقف کرده‌اند، به طوری اختلاف پیدا شود که اگر مال وقف را نفروشند، گمان آن برود که مال یا جانی تلف شود، می‌توانند آن مال را بفروشند و به مصرفی که به مقصود وقف کننده نزدیک‌تر است برسانند.
- کسی که از روی عمد مثلاً زخمی به خود زده یا سمّی‌خورده است که به واسطه‌ی آن، یقین یا گمان به مردن او پیدا می‌شود، اگر وصیت کند که مقداری از مال او را به مصرفی برسانند، صحیح نیست.
- اگر مصرفی را که میت معین کرده از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند، یا کاری کنند که معلوم شود عملی شدن وصیت را اجازه داده‌اند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست و اگر مدتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند صحیح است.
- اگر وصیت کند که بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه‌ی او اجیر بگیرند و کار مستحبی هم انجام دهند، چنانچه وصیت نکرده باشد که اینها را از ثلث بدهند، باید بدهی او را از اصل مال بدهند و اگر چیزی زیاد آمد ثلث آن را به مصرف نماز و روزه و کارهای مستحبی که معین کرده برسانند و در صورتی که ثلث کافی نباشد، پس اگر ورثه اجازه بدهند، باید وصیت او عملی شود و اگر اجازه ندهند باید نماز و روزه را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد به مصرف کار مستحبی که معین کرده برسانند.
- اگر مصرفی را که میت معین کرده از ثلث مال او بیشتر باشد و پیش از مردن او ورثه اجازه بدهند که وصیت او عملی شود، بعد از مردن او نمی‌توانند از اجازه‌ی خود برگردند.
- اگر اجیر پیش از تمام کردن نمازهای میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی که اجیر بوده دیگری را اجیر نمایند و اگر چیزی زیاد آمد، در صورتی که وصیت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند، برای تمام نمازهای او اجیر بگیرند و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
- نماز خواندن در ملکی که منفعت آن مال دیگری است، بدون اجازه‌ی کسی که منفعت ملک مال او می‌باشد باطل است؛ مثلاً در خانه‌ی اجاره‌ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه‌ی کسی که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند، نمازش باطل است و همچنین است اگر در ملکی که دیگری در آن حقی دارد نماز بخواند؛ مثلاً اگر میت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند تا وقتی ثلث را جدا نکنند، نمی‌شود در ملک او نماز خواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند؛ باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی ان را به مصرفی برسانند باید مطابق گفته او عمل نمایند
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله خوئی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [امام خمینی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله سیستانی] اگر وصیّت کند که ثلث مال او را بفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وصیّت کند که ثلث مال او را نفروشند و منافع آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله سبحانی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را بفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله بهجت] اگر وصیت کند که ثلث مال او را بفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر وصیّت کند که ثلث مال او را بفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.