اولاد
فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.
شخصی وصیّت می‌کند که پس از مرگ من به اولاد اناث مطابق ذکور ارث بدهید آیا این وصیّت که از ثلث داده شود صحیح است یا باطل؟
در مقدار ثلث وصیّت نافذ است و بیش از ثلث احتیاج به اجازه ورثه دیگر دارد.
در مقدار ثلث وصیّت نافذ است و بیش از ثلث احتیاج به اجازه ورثه دیگر دارد.
عنوان سوال:
شخصی وصیّت می‌کند که پس از مرگ من به اولاد اناث مطابق ذکور ارث بدهید آیا این وصیّت که از ثلث داده شود صحیح است یا باطل؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی میگوید بعد از مردنم ارث دخترم را مطابق پسرم بدهید آیا این وصیّت به نحوی که از ثلث برداشته شود صحیح است؟
- شخصی وصیّت کرده ارث دختران مطابق پسران باشد، این وصیّت چگونه است؟
- پدری صلح نامهای تنظیم کرده و همه مایملک خود را به ورثه ذکور مصالحه نموده و حقّ فسخ را برای خود در صلح نامه محفوظ داشته است سپس وصیّت نامهای نوشت و بیش از ثلث اموال خود را برای ورثه ذکور در غیاب ورثه مؤنث وقف خاصّ نمود، اکنون ورثه اناث به بیشتر از ثلث اعتراض دارند، بفرمائید آیا صلح نامه به قوّت خود باقی است یا خیر و آیا وصیّتی که بعد از صلح نوشته آن را به هم میزند و تصرّف ورثه ذکور بر ثلث بدون رضایت اناث جایز است یا خیر؟
- شخصی وصیّت کرده تا پنج سال محصول ثلث مالش صرف خیرات گردد و بعد از آن وقف امام حسین 7 باشد آیا این وصیّت صحیح است؟
- شخص میّت وصیّت کرده که ثلث اموالم را به شخص معیّنی بدهید در صورتی که به این وصیّت عمل شود مفسده بزرگی اتّفاق میافتد آیا به وصیّت عمل شود یا خیر؟
- شخصی وصیّت کرده بطور مطلق که ثلث مالش را برایش خرج کنند، حال آن را باید در چه مصارفی رساند؟
- شخصی کتابی درباره وقف نوشته است و در آن کتاب با استناد به آیه هفتم سوره مبارکه نساء وقف خاصّ به اولاد ذکور را احیای سنّت جاهلیّت معرفی نموده است آیا تفسیر این آیه اینگونه است؟
- شخصی وصیّت کرده که وصیّ مختار است هر چه صلاح دانست در مورد ثلث تصمیم بگیرد، وصیّ هم ملکی خریده و وقف نموده تا از منافع آن برای متوفّی خیرات و مبرّات بفرستد، آیا صحیح است؟
- شخصی در 50 سال قبل وصیّت کرده به مبلغ 300 تومان برای من نماز و روزه بدهید الان چه مقدار باید بدهند؟
- شخصی وصیّت کرده ثلث من که 100 نخل خرما است صرف خیرات گردد، اگر ثلث او به حدّ نصاب برسد آیا بر وصیّ واجب است زکات آن را بدهد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] شخصی ملکی وقف می‌کند بر امام زمان (عج) و قرار میدهد که عایدات هر ساله آن تا زمانی که اولاد ذکور دارد جهت اولاد ذکور خود واقف باشد و بعد از انقراض اولاد ذکور عایدات آن ملک راجع به امام زمان (عج) باشد، آیا چنین وقفی صحیح است یا خیر؟ و بر فرض صحّت پس از انقراض اولاد ذکور عایدات آن را به فقرای شیعه میتوان داد یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی ملکی را بر اولاد ذکور خود وقف نموده و صریح عبارت وقف نامه این است: وقف نمود فلان بن فلان ملک خود را بر اولاد خود و بعد هم بر اولاد ذکور ایشان و بعد هم بر اولاد ذکور ایشان و بعد از ایشان اولاد اناث نسلاً بعد نسل و بطناً بعد بطن و قرناً بعد قرن ما توالد وا و تناسلوا، بفرمایید که آیا عمل به این وقف نامه و وقف به طور ترتیب است یا تشریک و در صورت ترتیب أقرب إلی الواقف در سلسله موقوف علیهم مُقَدَّمند یا نه مثلاً با بودن اولاد، اولاد اولاد سهم خواهند برد یا نه؟
- [آیت الله بروجردی] زیدی املاک معیّنه خود را وقف بر اولاد ذکورش نسلاً بعد نسل بطناً بعد بطن نمود، بعد از چند سال از نسل اولاد ذکور واقف ذکوراً و اناثاً کسی باقی نمانده و از نسل اولاد اناث واقف ذکوراً و اناثاً موجود میباشند، آیا املاک موقوفه به ذکور اینها میرسد به طور وقف، نسلاً بعد نسل و بطناً بعد بطن، یا به طور غیر وقف، یا املاک موقوفه حکم دیگر پیدا می‌کند؟
- [آیت الله بهجت] در وقف نامه ای چنین آمده است: "وقف برای اولاد ذکور و احفاد و نوافل آن ها ماتعاقبوا و تناسلوا". آیا عبارت شامل اولاد اناث از احفاد و اعقاب طبقه اوّل می شود؟
- [آیت الله بروجردی] زیدی رَقَباتی وقف نموده و تولیت آن را به طریقی که ذکر میشود قرار داده، تولیت اعیان موقوفه ما دام الحیات أوّلاً با خود واقف میباشد و بعد از فوت او امر تولیت را به برادر زاده خود و بعد از وفات او به ارشد اولاد او و هکذا نسلاً بعد نسل و چنان چه اولاد ذکور او منقرض شود، ذکور از اولاد اناث و نظارت وقف را برای فلان قرار داده و بعد از وفات او اولاد ذکور او نسلاً بعد نسل و در صورت انقراض اولاد ذکور، از اناث که متشرّع باشند. و چنان چه متولّی و ناظر هر طبقه متشرّع نباشند و از عهده حراست موقوفه نتوانند برآیند و به قرار داد وقف عمل نکنند، از تولیت و نظارت معزولند وتولیت و نظارت مفوّض است به حاکم شرعی شیراز که اعلم باشد و تواند از عهده حراست موقوفه برآید، آیا مقصود واقف در جعل تولیت طولیست یا عرضی؟ و به عبارت دیگر: تولیت در ارشد اولاد برادر زاده واقف باقی میماند که بعد از فوت ارشد اولاد او، تولیت به ارشد اولاد او میرسد؟ و هم چنین نسلاً بعد نسل در اولاد زاده ذکورِ ارشدِ مزبور به نحو طولی باقی میماند؟ و یا آن که بعد از فوت ارشد اولاد برادر زاده واقف، به طبقه مُقَدَّم در اولاد زادگان برادر زاده او عرضی تولیت استقرار پیدا می‌کند؟
- [آیت الله بروجردی] زیدی املاکی را بر مصارف معیّنه وقف نموده و در باب تولیت این عبارت مرقوم داشته - که عیناً ذکر میشود -: امّا تولیت وقف مادام الحیات متولّی خود و تولیت با نفس خود که واقفم میباشد، بعد از وفات من دو نفر فرزندم محمّد کاظم و محمّد تقی میباشند، بعد از ایشان اولاد ذکور هر دو ایشان هر یک در هر طبقه و سلسله و هر مرتبه که صاحب امانت و دیانت باشند در هر دو سلسله برقرار باشد دخلی به سن ندارد، شرط امانت و دیانت است، هر یک معروف به امانت و دیانت باشند سزاوار است، هرگاه از یکی اولاد و کسی باقی نماند از آن که مانده است متولّیست … الی آخر. و در باب حق التولیه مینویسد: مادامی که خود هستم عُشر بوده باشد از تمامی منافع و مداخل بعد از مخارج لازمه قنات و بعد از من دو نفر اولادِ من واولادِ اولادِ من در تمامی بطنها دو عُشر که هر یک، یک عُشر بوده باشد بطناً بعدبطن … الی آخر. در زمان حیات واقف محمّد کاظم نام برده مرحوم شده و اولادی جز یک دختر نداشته است و اولاد ذکور از اناث دارد، مستدعیست مقرّر فرمایید: اوّلاً: مراد از عبارت مرقومه ذکور از ذکور است، یا ذکور از اناث که اولاد محمّدکاظم نام برده میباشند شامل میشود؟ ثانیاً: بر فرض شمول شرطیّت رعایت طبقه وسطیت در هر دو سلسله متولّی مستقلّاً و بالانفراد است ملحوظ است و یا ملحوظ بالاجتماع است به این معنی اولاد ذکور باقی مانده از یکی متولّی در سلسله خودش مثلاً: در طبقه دوّم واقف است و اولاد ذکور متولّی دیگر در طبقه سوّم واقف است در م سلسله خودش. خلاصه اولاد ذکور محمّدتقی که در طبقه دوّم واقف است مثلاً: با اولاد ذکوراز اناث محمّد کاظم که در طبقه سوّم واقف است هر دو در تولیت شرکت دارند یاخیر؟ ثالثاً: در صورتی که اولاد ذکور از یک متولّی متعدّد باشند و همه دارای امانت و دیانت بوده باشند، تعیین یک نفر در بین آنها به چه نحو است؟
- [آیت الله بهجت] فردی فوت کرده و دارای چند فرزند ذکور و اناث است. بعد از مورّث، اکثر فرزندان نیز از دنیا رفته اند به جز دو پسر و یک دختر و همسر فرد متوفّی (مورّث). نحوه ی تقسیم ارث را بیان فرمایید؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی اولاد ذکور و اناث متعدد دارد، بعد از کارافتادگی و حصول فقر برای والد و یا والدین نفقه ایشان بر عهده کدام یک از آنان می باشد؟ با توجه به اینکه دخترها ازدواج نموده ودر خانه شوهر به سر می برند و اگر از انفاق خودداری کنند چطور؟
- [آیت الله بروجردی] در ممالک خارجه به وسیله سوزن نطفهای به بعضِ زنها تزریق مینمایند و بال نتیجه اولاد ذکور یا اناث از این نطفه متولّد میشود، آیا مولودمذکور اولادِ صاحب نطفه است یا نه؟ ثانیاً: در صورتی که صاحب نطفه شناخته نشود شیر دادن بر زنی که حامل نطفه بوده واجب است یا نه؟ ثالثاً: تزریق نطفه به این طریق حلال است، یا حرام، یا مکروه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی وصیت کرده از درآمد تنها ترین ماترک ایشان که زمینی است برایش نماز و روزه بجای آورند. آیا عمل طبقه اول ارث به این وصیت قرینه بر تایید و اجازه ورثه بر مازاد بر ثلث است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان از وصیّت خود برگردد مثلاً بگوید ثلث مالش را به کسیبدهند، بعد بگوید به او ندهند وصیّت باطل میشود و اگر وصیّت خود را تغییر دهد مثل آن که قیّمی برای بچههای خود معیّن کند بعد دیگری را بهجای او قیّم نماید، وصیّت اوّلش باطل میشود و باید به وصیّت دوم او عمل نمایند.
- اگر مصرفی را که میّت معیّن کرده از ثلث مال او بیشتر باشد، وصیّت او در بیشتر از ثلث در صورتی صحیح است که ورثه حرفی بزنند، یا کاریکنند که معلوم شود عملی شدن وصیّت را اجازه دادهاند و تنها راضی بودن آنان کافی نیست، و اگر مدّتی بعد از مردن او هم اجازه بدهند صحیح است.
- کسی را که انسان وصیّت می‌کند که چیزی به او بدهند باید وجود داشته باشد، پس اگر وصیّت کند به بچهاش که ممکن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند، باطل است ولی اگر وصیّت کند به بچهای که در شکم مادر است چیزی بدهند اگرچه هنوز روح نداشته باشد، وصیّت صحیح است پس اگر زنده به دنیا آمد باید آنچه را که وصیّت کرده به او بدهند و اگر مرده به دنیا آمد، وصیّت باطل میشود و آنچه را که برای او وصیّت کرده، ورثه میان خودشان قسمت میکنند.
- کسی که وصیّت می‌کند باید بالغ و عاقل باشد و از روی اختیار وصیّت کند و نیز باید سفیه نباشد یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکند و همچنین است مفلس ولی اگر طفل ده سالهای که خوب و بد را تمیز میدهد در کارهای خوب مثل ساختن مسجد و پل و آبانبار و سایر خیرات وصیّت کند وصیّت او صحیح است.
- اگر اجیر پیش از تمام کردن نمازهای میّت بمیرد وخودش هم نماز قضا داشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی که اجیر بود دیگری را اجیر نمایند در صورتی که شرط نکرده باشند مباشرت خودش والاّ اجاره باطل میشود نسبت به مابقی، و اگر چیزی زیاد آمد، در صورتی که وصیّت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند، برای تمام نمازهای او اجیر بگیرند، و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند بلکه اگر اجازه هم بدهند میشود از ثلث مال، اجیر گرفت مگر آن که خودش وصیّت کردهباشد که از اصل مال گرفته شود که در مازاد از ثلث بستگیبه اجازه ورثه دارد.
- اگر وصیّت کند که از ثلث مال او خمس وزکاْ یا بدهی دیگر او را بدهند وبرای نماز و روزه او اجیر بگیرند و کار مستحبّی هم مثل اطعام به فقرا انجام دهند، باید اوّل بدهی او را از ثلث بدهند و اگر چیزی زیاد آمد برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و اگر از آن هم زیاد آمد به مصرف کار مستحبّی که معیّن کرده برسانند و چنانچه ثلث مال او فقط به اندازه بدهی او باشد، ورثه هم اجازه ندهند که بیشتر ازثلث مال مصرف شود، وصیّت برای نماز و روزه و کارهای مستحبّی باطل است.
- باید سهم هرکدام نصف یا ثلث حاصل ومانند اینها باشد و اگر قرار بگذارند که مثلاً صد من از میوهها مال مالک وبقیه مال کسی باشد که کار می‌کند، معامله باطل است.
- اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، نباید نماز را بشکند و چنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند، مثل روگرداندن از قبله، نماز را از سر گیرد نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند، مشغول نماز شود، نماز دومش صحیح است.
- وصیّت آن است که انسان سفارش کند بعد از مرگش برای او کارهائی انجام دهند یا بگوید بعد از مرگش چیزی از مال او ملک کسی باشد یا ملک کسی بکنند یا برای اولاد خود وکسانی که اختیار آنان با اوست قیّم وسرپرست معیّن کند یا حقّ جعل قیّم بعد از خودش را داشته باشد و کسی را که به او وصیّت می‌کند وصیّ میگویند.
- اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است و پیش از ظهر ملتفت شود، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد، باید نیّت کند و روزه او صحیح است و اگر کاری که روزه را باطل می‌کند انجام داده باشد، یا بعد از ظهر ملتفت شود که رمضان است، روزه او باطل میباشد ولی باید تا مغرب کاری که روزه را باطل می‌کند انجام ندهد و بعد از رمضان هم آن روزه را قضا نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند؛ باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله سیستانی] اگر وصیّت کند که ثلث مال او را بفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله بروجردی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفتهی او عمل نمایند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وصیّت کند که ثلث مال او را نفروشند و منافع آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی ان را به مصرفی برسانند باید مطابق گفته او عمل نمایند
- [آیت الله نوری همدانی] اگر وصیّت کند که ثلث مال او را نفروشد و عایدی آن را هب مصرفی برسانند ، باید مطابق گفتة او عمل نماید .
- [آیت الله سبحانی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را بفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [آیت الله خوئی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.
- [امام خمینی] اگر وصیت کند که ثلث مال او را نفروشند و عایدی آن را به مصرفی برسانند، باید مطابق گفته او عمل نمایند.