غسل ارتماسی
غُسل عملی عبادی در فقه اسلامی است به معنای شستن تمامی بدن از سر تا پا با کیفیتی خاص.
در غسل ارتماسی یا ترتیبی پاک بودن تمام بدن پیش از غسل لازم نیست، بلکه اگر به فرورفتن در آب یا ریختن آب به قصد غسل، بدن پاک شود غسل محقق می‌شود.
عنوان مسئله:
در غسل ارتماسی یا ترتیبی پاک بودن تمام بدن پیش از غسل لازم نیست، بلکه اگر به فرورفتن در آب یا ریختن آب به قصد غسل، بدن پاک شود غسل محقق می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چه میفرمائید در این مسئله شرعیه که شخص جنب موقع غسل در میان خزینه و یا حوض بعد از غسل سر و گردن، آیا برای طرف راست و چپ باید از خزینه یا حوض خارج شود به تمام بدن یا لازم نیست، و همچنین زیر دوشهای حمام برای طرف راست و چپ، آب شیر را، هی قطع کند و یا برای هر طرف کنار برود و مجدّداً زیر دوش بیاید یا لازم نیست؟
- در غسل ترتیبی، اگر عضو مرموس(1) در آب را، بیرون نیاورد و در زیر آب به قصد غسل، دست بکشد چه صورت دارد؟
- در وضو و غسل جبیره بعد از خوب شدن تجدید غسل یا وضو لازم است یا نه؟
- در ممرّ عام از طرف حکومت چاههایی حفر شده که زمستان آب باران در کوچه جمع نشود و در آن بریزد. عدهای از همسایگان آب حوض خود را در آن چاهها میریزند و نیز آبهای لباسشویی خود را در آن چاهها میریزند عده از همسایگان دیگر راضی نیستند میگویند که برای خانههای ما صدمه دارد. آیا آب ریختن به چنین چاههائی که عرض شد، شرعاً چگونه است؟
- در مسئله 267 میفرمائید: وضوی ارتماسی آن است که صورت و دستها را به قصد وضو در آب فرو برد، ولی مسح با تری دست اشکال دارد، پس کسی که در دست راستش، زخم یا شکستگی میباشد و نمیتواند دست چپ را ترتیبی وضو دهد، چه کند؟
- اگر کسی تمام دست و پایش نجس باشد و میخواهد پایین آنها را با آب قلیل و یا آب کر بشوید و بالای آنها بماند آیا پاک می‌شود یا نه؟
- فشار لوله آب چیزی را که با بول مثل لباس و فرش نجس شده پاک میکند یا نه؟ و راه آسان برای فرش و لباس را بیان فرمائید.
- در غسل ترتیبی، نسبت به طرف چپ، فراغ چه وقت است، که موقع شک در شرایط و اجزاء، وصول آب و عدم آن، اعتنا به شک نکند؟ بیان فرمائید.
- شخصی که از حرام جنب شده و عرق بدن او به پیراهن و لباس زیرش رسیده آیا بعد از غسل صحیح، اگر همان لباس را بپوشد نمازش چه صورت دارد؟
- آیا لباسشویی برقی لباس نجس را پاک میکند یا خیر؟ و میدانیم که کار این لباسشویی این است که به صورت اتوماتیک آب را در حوض خودش میریزد و بعد آب قطع شده و پس از آن که لباسها را تمیز نمود آب را از حوض خود خارج میکند و دوباره همین عمل را تکرار میکند یعنی آب را در حوض خود میریزد و سپس آب را خارج میکند؟ و آیا لباسهایی را که به مغازه لباسشویی میدهیم و او لباس مسلمان و کافر و جنب را با هم در لباسشویی گذاشته و میشوید نجس است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا با ریختن آب بر وسط یا پایین صورت و دستها، ولی کشیدن دست از قسمت بالا به پایین، وضوی صحیح محقّق می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] بعد از غسل سدر و کافور و قبل از غسل با آب خالص، قطراتی که از بدن میّت ترشح می کند پاک است یا نجس؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا با ریختن آب به صورت قطرات مداوم بر روی چیز نجس، میتوان آن را پاک کرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر تمام بدن انسان قبل از غسل خیس باشد، آیا با اتصال آب جدید به خیسی سابق می توان نیّت غسل کرد؟ یا رساندن و جریان یافتن آب جدید بر اعضای غسل لازم است؟
- [آیت الله اردبیلی] یخی که ظاهر آن نجس شده است، آیا با آب قلیل، پاک می‌شود؟ اگر آب قلیل، گرم باشد و به هنگام ریختن روی یخ، مقداری از آن را آب کند، آیا یخ، پاک می‌شود؟
- [سایر] غسل دادن چه جاهایی از بدن لازم است و غسل دادن چه جاهایی از بدن لازم نیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا قطرات آبی که از بدن میّت قبل از غسل با آب خالص و بعد از غسل با آب سدر و کافور بر زمین می ریزد، پاک هستند یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر قبل از غسل جنابت آبی از روی بدن شخص جنب به جای دیگر ترشح کند، آیا این آب پاک است یا نجس؟
- [آیت الله اردبیلی] در جایی که هم غسل لازم است و هم وضو، مثل کسی که مسّ میّت نموده و میخواهد نماز بخواند، آیا ترتیبی بین غسل و وضو و یا تیمّم بدل از آن دو لازم است رعایت شود یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] آیا بدن و لباس غسل دهنده ی میّت پس از غسل به تبعیت پاک می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بر جایی از بدن، آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، و چنانچه بخواهد وضو یا غسل را ترتیبی بهجا آورد، باید آب را طوری به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد.
- اگر نجاست بدن را در آب کر یا جاری برطرف کنند بدن پاک می‌شود و بیرون آمدن و دو مرتبه در آب رفتن لازم نیست.
- اگر جائی از بدن میت نجس باشد، بنابر احتیاط پیش از آن که آنجا را غسل بدهند، آب بکشند. و اولی آن است که تمام بدن میت، پیش از شروع به غسل از جهت نجاستهای دیگر پاک باشد.
- غسل میت مثل غسل جنابت است. و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است، میت را غسل ارتماسی ندهند. و در غسل ترتیبی هم لازم است طرف راست را پیش از طرف چپ بشویند، و نیز اگر ممکن است بنابر احتیاط مستحب هر یک از سه قسمت بدن را در آب فرو نبرند بلکه آب را روی آن بریزند.
- در غسل باید موهای کوتاهی را که جزو بدن حساب می‌شود بشوید و شستن موهای بلند واجب نیست، بلکه اگر آب را طوری به پوست برساند که آنها تر نشود، غسل صحیح است، ولی اگر رساندن آب به پوست بدون شستن آنها ممکن نباشد، باید آنها را بشوید که آب به بدن برسد. (مسأله 386)- تمام شرطهایی که برای صحیح بودن وضو گفته شد؛ مثل پاک بودن آب و غصبی نبودن آن، در صحیح بودن غسل هم شرط است، ولی در غسل لازم نیست بدن را از بالا به پایین بشوید، و نیز در غسل ترتیبی لازم نیست بعد از شستن سر و گردن فوراً بدن را بشوید، بلکه اگر بعد از شستن سر و گردن صبر کند، و بعد مدتی بدن را بشوید اشکال ندارد. بلکه لازم نیست تمام سر و گردن یا بدن را یک مرتبه بشوید پس جائز است مثلًا سر را شسته و بعد از مدتی گردن را بشوید، ولی کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند، اگر به اندازای که غسل کند و نماز بخواند، بول و غائط از او بیرون نمیآید باید فوراً غسل کند و بعد از غسل هم فوراً نماز بخواند.
- اگر بدن حیوان به عین نجس مثل خون، یا متنجس مثل آب نجس آلوده شود، چنانچه آنها برطرف شود، بدن آن حیوان پاک می‌شود و همچنین است باطن بدن انسان مثل توی دهان و بینی. مثلًا اگر خونی از لای دندان بیرون آید و در آب دهان از بین برود، آب کشیدن توی دهان لازم نیست ولی اگر دندان عاریه در دهان نجس شود، باید آن را آب بکشند.
- ظرف نجس را با آب قلیل باید سه مرتبه شست، و در کر و جاری یک مرتبه کافی است، ولی ظرفی که سگ از آن آب یا چیز روان دیگر خورده باید اول با خاک با ریختن مقداری آب پاک خاک مال کرد و بنابر احتیاط خاک باید پاک باشد. سپس آب بریزند که خاک از او زائل شود و بعد یک مرتبه درکرّ یا جاری یا دو مرتبه با آب قلیل شست. و همچنین ظرفی را که سگ لیسیده است بنابر احتیاط واجب باید پس از شستن خاک مالی کرد. و اگر آب دهان سگ در ظرفی بریزد خاک مالی لازم نیست.
- اگر موی سر و صورت را با آب قلیل آب بکشند، لازم نیست فشار دهند که غسالة آن جدا شود. ((مسأله 175)- اگر جائی از بدن یا لباس را با آب قلیل آب بکشند، اطراف آنجا که متصل به آن است و معمولًا موقع آب کشیدن، آب به آنها سرایت میکند، با پاک شدن جای نجس پاک می‌شود. به این معنی که آب کشیدن اطراف مستقلًا لازم نیست بلکه اطراف و محل نجس به آب کشیدن با هم پاک می‌شوند، و همچنین است اگر چیز پاکی را پهلوی چیز نجس بگذارند و روی هر دو آب بریزند، پس اگر برای آب کشیدن یک انگشت نجس، روی هم انگشتها آب بریزند و آب نجس به هم آنها برسد، بعد از پاک شدن انگشت نجس تمام انگشتها پاک می‌شود.
- در غسل ارتماسی بنابر احتیاط واجب باید موقعی نیت کند که مقداری از بدن بیرون آب باشد.
- اگر چیز پاکی مانند روغن و نفت که آب کشیدن آن ممکن نیست نجس شود، چنانچه آن را برای کاری بخواهد که شرطش پاک بودن است مثلًا روغن را برای خوردن بخواهد، لازم است فروشنده نجاست او را به مشتری بگوید و همچنین است اگر برای کاری بخواهند که شرط آن پاک بودن نیست. مثلًا بخواهند نفت نجس را بسوزانند، ولی در معرض این باشد که خوراک یا بدن مشتری نجس شود که در این صورت نیز گفتن لازم است، زیرا که سبب شدن برای خوردن نجاست و همچنین سبب شدن برای نجاست بدن که موجب بطلان وضو یا غسل گردد جائز نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] در غسل ارتماسی یا ترتیبی پاک بودن تمام بدن پیش از غسل لازم نیست ، بلکه اگر به فرو رفتن در آب یا ریختن آب به قصد غسل ، بدن پاک شود ، غسل محقق می‌شود بشرط آنکه آبی که با آن غسل میکند از پاک بودن خارج نشود ، مثلاً با آب کر غسل کند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] در غسل ارتماسی یا ترتیبی پاک بودن تمام بدن پیش از غسل لازم نیست، بلکه اگر به فرو رفتن در آب یا ریختن آب به قصد غسل، بدن پاک شود غسل انجام شده است.
- [آیت الله وحید خراسانی] در غسل ارتماسی یا ترتیبی پاک بودن تمام بدن پیش از غسل لازم نیست بلکه اگر به فرو رفتن در اب یا ریختن اب در صورتی که اب معتصم باشد به قصد غسل بدن پاک شود غسل صحیح است و اب معتصم ابی است که به ملاقات با نجس نجس نشود مانند اب باران و کر و جاری
- [آیت الله وحید خراسانی] در غسل ارتماسی یا ترتیبی پاک بودن تمام بدن پیش از غسل لازم نیست بلکه اگر به فرو رفتن در اب یا ریختن اب در صورتی که اب معتصم باشد به قصد غسل بدن پاک شود غسل صحیح است و اب معتصم ابی است که به ملاقات با نجس نجس نشود مانند اب باران و کر و جاری
- [آیت الله علوی گرگانی] در غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد کافیاست.
- [آیت الله مظاهری] در غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست. و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد کافی است.
- [آیت الله سبحانی] در غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادنِ آن قسمت آب بکشد کافی است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد کافی است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست. و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد کافی است.
- [امام خمینی] در غسل ارتماسی باید تمام بدن پاک باشد، ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست. و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد، کافی است.