فراموشی
نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.
انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد که اگر جواب بگوید، جواب آن سلام حساب نشود، چنان‌چه در نماز باشد، نباید جواب بدهد، و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
عنوان مسئله:
انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد که اگر جواب بگوید، جواب آن سلام حساب نشود، چنان‌چه در نماز باشد، نباید جواب بدهد، و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- جواب نامه مثل جواب سلام واجب است یا خیر و اگر واجب است فوری است یا خیر؟ و اگر شفاهی به جای نامه جواب را ابلاغ کند چطور است؟
- شخصی اگر برای پیشرفت امور دنیوی تحت این عنوان پولی به مأمورین مربوطه بدهد آیا رشوه است و حرام یا آنکه رشوه منحصر است به احکام و بر فرض اینکه رشوه نباشد کسی که حساب سال دارد اگر در همین سال پول را بدهد جزو مؤونه محسوب است یا نه؟
- بعضی جوانان اقامهء دلیل میکنند بر عدم وجوب نماز جمعه به این که سید خویی اقامه نمیکند نماز جمعه را و آنها تقلید از شما میکنند پس چه جواب آنها را میدهید؟
- زیدی در خارج از مسافت شرعیه منزلی خریده که فرزندش که شاگرد مدرسه دولتی است کرایه منزل ندهد، خود زید شاید هفتهای یک دفعه به آن محل و آن منزل برود، بفرمائید آیا خمس این منزل را باید بدهد یا خیر، و در صورت وجوب خمس قیمت خرید را حساب کند یا ارزش روز را حساب کند؟
- از آموزگاران فرهنگ اظهار میکنند بدون کتک زدن بچهها درس نمیخوانند، به منظور تربیت آنها و درس خواندن و نماز، مجازند کتک بزنند به حدی که دیه واجب نشود یا خیر؟
- اگر نذر نمود شخصی اینکه بخواند نماز شب را مثلاً در طول ماه مبارک رمضان، پس در یکی از شبها حنث نذر نماید عالماً عامداً و بر او کفاره نماز واجب گردید، آیا ملزم است به نماز شب در بقیه شبهای ماه مبارک یا آنکه نذر او ملغی شده به سبب حنث نمودن؟
- اگر بداند انسان این که بر نمیخیزد برای نماز صبح مگر به وسیله ساعت و امثال آن آیا واجب است تحصیل آن چیز؟
- شخصی سلام نماز را فراموش کرده و بدون فاصله به نماز واجب دیگر مشغول شده اثناء نماز یادش آمد تکلیف را بیان فرمائید.
- زیدی از عایدی بین سال ماده گاو یا گوسفند برای استفاده از شیر آن خریده، موقع حسابِ سالِ خمس، آن گاو آبستن بود و شیر نداشت آیا باید خمس آنها را بدهد یا نه بر فرض وجوب خمس قیمت خرید یا ارزش روز را منظور نماید؟
- اگر به شخصی که شرائط امام جماعت را دارا باشد اقتدا کند و در قرائت کلمهای که در او مدّ واجب است، مدّ ندهد، و نمیدانم که او مدّ واجب را میداند ولی فعلاً فراموش کرده که مدّ بدهد، یا اینکه او مدّ واجب را نمیداند، آیا واجب است که به صورت فرادی نماز بخوانیم یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] با سلام و عرض خسته نباشید. با توجه به واجب بودن جواب سلام می خواستم بدانم که آیا جواب سلام مجریان و گوینده های تلویزیون و رادیو نیز واجب است؟ ضمنا آیا باید در حین نماز هم جواب سلام را داد؟ جواب سلام رادیو و تلویزیون را هم باید در حین نماز داد؟ با تشکر فراوان
- [آیت الله اردبیلی] بچه غیر ممیّزی در بین نماز به نمازگزاری سلام میدهد. آیا جواب سلام او واجب است؟
- [آیت الله مظاهری] اگر تحیّت و سلام به نمازگزار با صیغه سلام نباشد، مثلاً طرف مقابل به عنوان سلام دست خود را برای نمازگزار بلند کند، آیا جواب دادن واجب است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا در حال نماز، جواب دادن به سلام کودک ممیّز، واجب است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر فردی سلام علیکم بگوید و فرد مخاطب جواب انگلسی و یا لاتینی بدهد آیا جواب کفایت می کند و نیز اگر سلام به زبان انگلیسی داده شود و جواب این سلام هم واجب می باشد و اگر واجب است باید به چه زبانی باشد ؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی به یک جمع سلام کند که یک فرد از آن جمع در حال نماز خواندن است، آیا جواب سلام بر آن فرد نماز خوان واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی به گروهی سلام کند و بگوید: (السلام علیکم جمیعاً)، و یکی از آنان مشغول نماز باشد، آیا بر او هم جواب سلام واجب است، حتی اگر دیگران جواب سلام را داده باشند؟
- [آیت الله بهجت] اگر در حال نماز باشیم و شخصی به طور غلط به ما سلام بدهد، مثلاً "علیکم" را با "الف" نه با "عین" تلفظ کند، واجب است جواب او را بدهیم یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی به یک جمع سلام کند که همه ی آن ها در حال نماز خواندن می باشند آیا جواب سلام بر همه واجب است؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی به نمازگزار سلام کند، ولی نمازگزار متوجّه سلام او نشود و پس از چند لحظه متوجّه شود، آیا لازم است جواب بگوید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند به طوری که سلام حساب نشود، جواب او واجب نیست.
- باید جواب سلام را طوری بگوید که سلام کننده بشنود، ولی اگر سلام کننده کر باشد، و یا سلام داده و تند رد شود، چنان‌چه انسان به طور معمول جواب او را بدهد کافی است.
- اگر کسی از منافع کسب خود در اثناء سال ملکی بخرد که از لوازم و مخارج سالیانهاش حساب نشود واجب است بعد از تمامی سال خمس او را بدهد و چنان‌چه خمس او را نداد و قیمت آن ملک بالا رفت، لازم است خمس مقداری را که آن ملک فعلًا ارزش دارد بدهد و همچنین است غیر ملک از فرش و مانند آن.
- در حال نماز، انسان نباید به دیگری سلام کند، و اگر دیگری به او سلام کند، بنابر احتیاط واجب باید همان طور که او سلام کرده جواب دهد، مثلًا اگر گفته (سلام علیکم) در جواب بگوید (سلام علیکم) ولی در جواب (علیکم السلام) هر صیغهای که میخواهد میتواند بگوید.
- اگر دو نفر با هم به یکدیگر سلام کنند، بنابر احتیاط واجب باید هر یک جواب سلام دیگری را بدهد.
- در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید، مثلًا اگر کسی گفت: (سلام علیکم) در جواب بگوید: (سلام علیکم و رحمة الله). هفتم- از مبطلات نماز خندة با صدا و عمدی است و چنان‌چه عمداً بیصدا یا سهواً با صدا بخندد، ظاهر این است که نمازش اشکال ندارد.
- اگر طلبکار طلب خود را مطالبه کند، چنان‌چه بدهکار بتواند بدهی خود را بدهد باید فوراً آن را بپردازد و اگر تأخیر بیندازد گناهکار است.
- اگر انسان در چند شهر که فصل رسیدن حاصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت و میو آنها در یک وقت بهدست نمیآید گندم یا جو و خرما یا انگور داشته باشد و هم آنها محصول یک سال حساب شود چنان‌چه چیزی که اول میرسد به انداز نصاب یعنی (288) من (45) مثقال کم باشد باید زکات آن را موقعی که میرسد بدهد و زکات بقیه را هر وقت بهدست میآید ادا نماید، و اگر آنچه اول میرسد به انداز نصاب نباشد، صبر میکند تا بقیه آن برسد، پس اگر روی هم به مقدار نصاب شود، زکات آن واجب است، و اگر به مقدار نصاب نشود، زکات آن واجب نیست.
- کسی که بدهکار است و نمیتواند بدهی خود را بدهد اگرچه فقیر نباشد، انسان میتواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند.
- اگر نماز همه کسانی که در صف جلو هستند تمام شود چنان‌چه فوراً برای نماز دیگری به امام اقتدا کنند، جماعت صف بعد صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد که اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود چنان‌چه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فورا بگوید و اگر عمدا یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد که اگر جواب بگوید؛ جواب آن سلام حساب نشود؛ چنان‌چه در نماز باشد؛ نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد؛ جواب دادن واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد که اگر جواب بگوید، جواب آن سلام حساب نشود، چنان‌چه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد جواب دادن واجب نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد، که اگر جواب بگوید، جواب آن سلام حساب نشود، چنان‌چه در نماز باشد، نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا غیر نماز فوراً بگوید، و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد که اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود، چنان‌چه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید ، و اگر عمداً یا ا ز روی فراموشی جواب سلام را بقدری طول دهد ، که اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود ، چنان‌چه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد ، جواب دادن واجب نیست .
- [آیت الله سبحانی] انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید، و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد، که اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود، چنان‌چه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
- [امام خمینی] انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فورا بگوید و اگر عمدا یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد که اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود چنان‌چه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد جواب دادن واجب نیست.
- [آیت الله سیستانی] انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید ، و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را بقدری طول دهد که اگر جواب بگوید ، جواب آن سلام حساب نشود ، چنان‌چه در نماز باشد ، نباید جواب بدهد ، و اگر در نماز نباشد ، جواب دادن واجب نیست .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . انسان باید جواب سلام را چه در نماز و چه در غیر نماز، فوراً بگوید، و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد، که اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود، چنان چه در نماز باشد نباید جواب دهد، و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.