اگر غیر از کسب، مالی به‌دست آورد، مثلًا چیزی به او ببخشند، چنان‌چه از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را هم بدهد. - رساله آیت الله خوئی

رساله عملیه آیت الله خوئی
آدرس: http://aminsearch.com

اگر غیر از کسب، مالی به‌دست آورد، مثلًا چیزی به او ببخشند، چنان‌چه از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را هم بدهد.

عنوان مسئله:

پرسش‌های مرتبط از این مرجع

زیدی اتومبیل داشته که سرمایه کسبش بوده وسط سالش می‌فروشد که تبدیل به اتومبیل دیگر نماید سر سال خمس آن می‌رسد با توجه به آنکه مقداری از پول ماشین مطابق خرج سالش جزو سرمایه نموده چون مورد احتیاج بوده، حال که فروخته باید خمس بدهد یا نه؟ با آن که احتیاج به وسیله کسب دارد.
می‌فرمائید کسی که می‌میرد سالش تمام است و به عوائد او خمس تعلق می‌گیرد. بناءاً علی ذلک اول کفن و سایر مخارج دفن و همچنین دیون ثابته را بیرون کنند یا خمس را؟
کسی منزلی رهن نموده و در آن زندگی می‌کند سر سالش باید خمس مبلغ مرهون را بدهد یا خیر و در صورتی که یک سال بر این پول گذشته بعد از گرفتن پول باید خمس بدهد یا نه؟
سید فقیر خانه‌اش کهنه و مرطوبی شده که باید چنین خانه را خراب کند و از بنیاد بسازد چون خرج بنّایی سنگین است ناچار باید پولی به مرور جمع‌آوری نماید، قهراً تا خانه درست نشده از مخارج سالش باید از خمس زیادتر بگیرد و قرض هم برایش میسّر نیست که از قرض خانه درست کند بعد ادا کند چون می‌فرمائید نمی‌تواند از مخارج سال زیادتر بگیرد لذا چه کند که هم خانه درست شود و خلاف هم نکرده باشد.
اگر عین خمس داده را مصرف نماید و به جای آن عین دیگری بگذارد، می‌فرمائید خمس آن را بدهد چنانچه پول مخمس خود را در بانک گذارد و در بین سال محتاج شد و مبلغ خود را از بانک گرفت و خرج کرد، باز هم در بین سال همان مبلغ را کسب نمود در بانک گذاشت، آیا آخر سال این مبلغ خمس دارد یا خیر؟ چون پولهایی که در بانک است دائماً در تحویل و تحول است.
اگر از سرمایه کسب و منافع آن که معمولاً محفوظ است چیزی بخرد که مورد نیاز او نیست خمس دارد یا خیر؟
شخصی زمینی خریده به مبلغ معین، معمولاً چون زمینی یا ملکی خرید و فروش می‌شود حکومت هم مالیات می‌گیرد، چون آخر سال شود که شخصی می‌خواهد سرمایه کسب خود را حساب نماید، وجهی که به زمین برای خرید آن داده حساب می‌کند، آیا وجهی که برای مالیات داده آن را هم حساب نماید و خمس آن را بدهد یا خیر؟
زیدی مبلغی به عنوان سرقفلی به صاحب اصلی و مالک دکانی داده که بعداً در آن دکان کسب کند ولی بیشتر از یک سال درب دکان قفل بوده و این مستأجر به اختیار خود درب دکان را باز نکرده و تعطیل گذاشته است، بفرمائید تکلیف این مستأجر با این سرقفلی در صورتی که فعلاً بیشتر از آن مقداری که داده ارزش پیدا کرده از لحاظ خمس چیست؟ خمس پولی که داده بدهد یا به قیمت و حساب روز پرداخت خمس نماید در صورتی که این مستأجر در محل یا شهر دیگری دکانی داشته و دارد و کاسبی می‌نماید.
آیا در باب خمس جنسی که دو قیمت دارد و انسان از طرف دولت به قیمت ارزان خریده است ولی بازار آزاد به قیمت بیشتر خریداری می‌کنند آیا به قیمت خرید خمس بدهد یا به قیمتی که بازار پول می‌دهند در صورتی که نخواهد از خود جنس خمس بدهد؟
پدری، ملکی را در بین سال به فرزند خود بخشیده آیا خمس آن را باید بدهد یا نه؟

پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله فاضل لنکرانی] پولی را که فقیر بابت زکات دریافت کرده، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، آیا خمس دارد؟
[آیت الله اردبیلی] اگر کسی صدقه مستحبّی دریافت کند و از مخارج سالش زیاد بیاید، آیا حکم خمس آن، مانند حکم خمس هدیه‌ای است که انسان دریافت میکند؟
[آیت الله بهجت] پولی که فقیر بابت زکات دریافت کرده اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، آیا خمس دارد؟ پولی را که بابت ردّ مظالم گرفته چه طور؟
[آیت الله بهجت] اگر مرد مهریه زنش را از پول و مالی که خمس به آن تعلّق گرفته است و خمس آن پرداخت نشده، بپردازد تکلیف زن چیست؟ اگر از درآمد سالش بپردازد چه طور؟
[آیت الله اردبیلی] کسی که با سرمایه قرضی به کسب و کار میپردازد، آیا لازم است خمس سرمایه خود را بدهد؟
[آیت الله بهجت] شخصی خمس سرمایه کسب و تجارتش را نداده و اگر بخواهد خمس آن را بدهد نمی تواند معاش خود و خانواده اش را مطابق شأنش تأمین کند به طوری که اگر خمس آن را بپردازد نمی تواند با بقیه آن امرار معاش کند، آیا خمس بر او واجب است؟ و اگر بعدا توانایی مالی پیدا کرد و قادر بر پرداخت آن خمس شد، آیا باید بپردازد؟
[آیت الله بهجت] شخصی مقداری ربا داده. آیا پول ربا جزو مخارج سال است و خمس ندارد و یا از قبیل اسراف و حرام است و خمس آن را باید بدهد؟
[آیت الله علوی گرگانی] شخصی مغازه خود را در وسط سال تعمیر و تزئین می‌کند، آیا این مخارج جز سرمایه حساب می‌شود و خمس دارد یا جز مخارج و هزینه‌های کسب؟ اگر موجب افزایش قیمت مغازه گردد، آیا خمس این مقدار افزایش را باید سر سال پرداخت نماید، یا زمانی که مغازه را بفروش می‌رساند؟
[آیت الله بهجت] با توجّه به این که مخارج تحصیل اولاد بر پدر واجب نیست، آیا اگر پدری مخارج تحصیل اولاد را بدهد، لازم است خمس آن مقدار از مخارج تحصیل را هم سر سال خمسی پرداخت نماید؟
[آیت الله بهجت] کسانی که از حضرتعالی اجازه اخذ وجوهات و دستگردان و مصالحه دارند، آیا می توانند در موقع حساب خمسِ اشخاص، مقداری از خمس را به آن ها ببخشند؟

مسائل مرتبط از این مرجع

اگر مالی را که فقیر بابت خمس و زکات و صدقه مستحبی گرفته، از مخارج سالش زیاد بیاید، یا از مالی که به او داده‌اند منفعتی ببرد، مثلًا از درختی که بابت خمس به او داده‌اند میوه‌ای به‌دست آورد، از مخارج سالش زیاد بیاید باید خمس را بدهد.
کسی که دیگری مخارج او را می‌دهد، باید خمس تمام مالی را که به‌دست می‌آورد بدهد.
اگر بدون فرو رفتن در دریا به وسیله اسبابی جواهر بیرون آورد بنابر احتیاط خمس آن واجب است. ولی اگر از روی آب دریا یا از کنار دریا جواهر بگیرد، در صورتی باید خمس آن را بدهد که آنچه به‌دست آورده به تنهایی یا با منفعت‌های دیگر کسب او از مخارج سالش زیادتر باشد.
چنان‌چه قیمت چیزی که از معدن بیرون آورده، به 15 مثقال طلای مسکوک نرسد، خمس آن در صورتی لازم است که به تنهایی یا با منفعتهای دیگر کسب او از مخارج سالش زیاد بیاید.
هرگاه انسان از تجارت یا صنعت، یا کسبهای دیگر مالی به‌دست آورد، اگرچه مثلًا نماز و روزه میتی را به‌جا آورده و از اجرت آن مالی تهیه کند، چنان‌چه از مخارج سال خود و عیالاتش زیاد بیاید، باید خمس، یعنی پنج‌یک آن را به‌دستوری که بعداً گفته خواهد شد بدهد.
اگر انسان در دریا فرو رود و حیوانی را بیرون آورد و در شکم آن جواهری پیدا کند چنان‌چه آن حیوان مانند صدف باشد که نوعاً در شکمش جواهر است، باید خمس آن را بدهد، و اگر اتفاقاَ جواهر بلعیده باشد درصورتی خمس آن واجب است که به تنهایی یا با منفعت‌های دیگر کسب او از مخارج سالش زیادتر باشد.
اگر از کافر یا کسی که به دادن خمس عقیده ندارد، مالی به‌دست انسان آید، واجب نیست خمس آن را بدهد.
کسی که کسبش غواصی یا بیرون آوردن معدن است اگر خمس آن‌ها را بدهد و چیزی از مخارج سالش زیاد بیاید، لازم نیست دوباره خمس آن را بدهد.
اگر کسی از منافع کسب خود در اثناء سال ملکی بخرد که از لوازم و مخارج سالیانه‌اش حساب نشود واجب است بعد از تمامی سال خمس او را بدهد و چنان‌چه خمس او را نداد و قیمت آن ملک بالا رفت، لازم است خمس مقداری را که آن ملک فعلًا ارزش دارد بدهد و همچنین است غیر ملک از فرش و مانند آن.
اگر در آب فرو رود و مقداری عنبر بیرون آورد باید خمس آن را بدهد. و چنان‌چه از روی آب یا از کنار دریا به‌دست آورد بنابر احتیاط خمس آن واجب است.

مسائل مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله علوی گرگانی] اگر از غیر کسب مالی به دست آورد مثلاً چیزی به او ببخشند، واجب است خمس آن را بدهد، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید.
[آیت الله بروجردی] اگر از غیر کسب مالی به دست آورد، مثلاً چیزی به او ببخشند، واجب نیست خمس آن را بدهد، اگر چه احتیاط مستحب است که اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را هم بدهد.
[امام خمینی] اگر غیر از کسب، مالی به دست آورد، مثلا چیزی به او ببخشند، واجب نیست خمس آن را بدهد، اگر چه احتیاط مستحب آن است که اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را هم بدهد.
[آیت الله نوری همدانی] اگر از غیر کسب مالی بدست آورد ؛ مثلاً چیزی به او ببخشند واجب نیست خمس آن را بدهد ، اگر چه احتیاط مستحّب آن است که اگر از مخارج سالش زیاد بیاید ، خمس آن را هم بدهد .
[آیت الله وحید خراسانی] اگر از غیر کسب مالی به دست اورد مثلا چیزی به او ببخشند در صورتی که ان بخشیده شده قدر و قیمت معتنا بهی نزد مردم داشته باشد و از مخارج سالش زیاد بیاید خمس ان را باید بدهد
[آیت الله سیستانی] اگر از غیر کسب مالی بدست آورد بجز مواردی که در مسائل بعد استثنا می‌شود مثلاً چیزی به او ببخشند ، چنانچه از مخارج سالش زیاد بیاید ، خمس آن را باید بدهد .
[آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر از غیر کسب، مالی به دست آورد، مثلاً چیزی به وصیت به او بدهند یا ببخشند یا هدیه کنند یا جایزه دهند اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، خمس آن را هم باید بدهد.
[آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر از غیر کسب؛ مالی به دست آورد؛ مثلا چیزی به او ببخشند؛ چنانچه از مخارج سالش زیاد بیاید و آن هدیه چیز کم یا کوچکی حساب نشود؛ خمس آن را باید بدهد.
[آیت الله بهجت] اگر از غیر کسب مالی به‌دست آورد، مثلاً چیزی به او ببخشند یا جایزه بدهند، یا اینکه از راه وصیت یا نذر شخصی یا عمومی یا وقف، چیزی به او برسد، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.
[آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان از غیر کسب فایده‌ای به دست آورد، مثلاً چیزی به او ببخشند، چنانچه از مخارج سالش زیاد بیاید، اگر مالی که به دست آورده ارزشمند باشد لازم است خمس آن را بدهد، بلکه بنا بر احتیاط اگر مال ارزشمندی هم نباشد خمس آن را بدهد.

1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین