ظاهر این است
فتوی است (مگر اينكه قرينه‌ای بر خلاف آن باشد).
در طلاق رجعی مرد به دو قسم می‌تواند به زن خود رجوع کند: (اول): حرفی معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است. (دوم): کاری کند و به آن کار قصد رجوع کند و ظاهر این است که به نزدیکی کردن رجوع محقق می‌شود اگرچه قصد رجوع نداشته باشد.
عنوان مسئله:
در طلاق رجعی مرد به دو قسم می‌تواند به زن خود رجوع کند: (اول): حرفی معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است. (دوم): کاری کند و به آن کار قصد رجوع کند و ظاهر این است که به نزدیکی کردن رجوع محقق می‌شود اگرچه قصد رجوع نداشته باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مردی تزویج نموده به زن مخالفه که سه طلاق شده به لفظ واحدی، وقتی خواست شوهر رجوع کند به آن، زن او را مانع گردید از خودش تا آنکه شوهر کند، آیا مرد می‌تواند او را مجبور کند بر رجوع یا او را به عقیده خودش بگذارد؟
- زیدی زن خود را به طلاق خلع مطلقه نموده است و هر دو پشیمان بودهاند، در ضمن رفت و آمد آن زن به خانه مرد، عمل مواقعه حاصل شده است بدون اینکه زن بگوید من مراجعه کردم به مهریه مبذوله، آیا این زن و شوهر حلالند یا حرام و خیال میکردند که حرام نمیباشند؟
- زوجه در اوّل عقد شرط میکند از حالا تا 50 سال دیگر وکیل و صاحب اختیار باشد از جانب زوج که هر گاه بخواهد خود را طلاق دهد زوج هم قبول میکند، آیا چنین شرطی صحیح است یا خیر؟ و نیز زوجه شرط میکند چنانچه طلاق واقع شود و زوجه فرزندی داشته باشد برای همیشه حق حضانت با زوجه باشد؟ و نیز زن بتواند بیاذن مرد به روضهها و مشاهد مشرفه و به خانه خویشان و دوستان برود، با تمام این شروط صیغه عقد جاری شده و زوج هم قبول کرده، آیا این شرایط صحیح است یا خیر؟ و آیا اگر مرد زوجه خود را منع کند چنانچه زن مخالفت کند به رفتن، آیا معصیت کار است یا خیر؟ آنچه حکم است بیان فرمائید البته این نوع مسائل را برای عوام تشریح نمیتوان نمود ولی مورد حاجت است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] مردی با زنش که در عده طلاق رجعی است، بدون قصد رجوع وطی کرده است. آیا رجوع محقق است؟
- [سایر] در طلاق رجعی، در زمان عدّه، مرد به زن رجوع می کند و ممکن است این رفتار چندین بار تکرار گردد. آیا این رجوع و طلاق بازیچه کردن زن نیست؟!
- [آیت الله بروجردی] هرگاه مردی دو مرتبه زوجه خود را طلاق رجعی داده و در مرتبه سوّم طلاق خُلعی، در صورتی که زن در عدّه رجوع به عوض نماید، آیا زوج می‌تواند در عدّه رجوع کند به او یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرد زن خود را طلاق رجعی دهد و در ضمن عدّه به او رجوع کند سپس وی را طلاق دهد آیا مجددامیتواند بدون محلّل با او ازدواج کند؟
- [آیت الله بروجردی] در طلاق خُلع زن در زمان عدّه رجوع به مبذول نمود لکن مرد رجوع ننموده، آیا ذمّه مرد مشغول میگردد به مبذول؟ و به صِرف رجوع زن بدون رجوع مرد علقه زوجیّت بین آنها بر میگردد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنی طلاق بگیرد و هنوز مدت عده تمام نشده شوهرش رجوع کند ولی نزدیکی نکرده دوباره طلاق بدهد، آیا زن می‌تواند بلافاصله با مردی دیگر ازدواج کند و آیا شوهر اول می‌تواند بلافاصله بعد از طلاق دوم با خواهر این زن ازدواج کند؟
- [سایر] آیا اگر مرد با زنش نزدیکی نکند حق طلاق برای زن ثابت می شود؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی زوجه خود را مطلّقه به طلاق رجعی نموده و در عدّه رجوع کرده و تمام حقوق زوجه را رد نموده و در وقت رجوع، زن با شوهر خود شرط کرده که اگر او را بعداً طلاق دهد مبلغ دویست تومان به زوجه بدهد به طریق شرط ابتدایی، بعداً به کراهت زوجه از زوج و تقاضای زوجه طلاق خود را، زوج او را طلاق داده و زوجه به خیال آن که آن دویست تومان صداق اوست آن را به شوهر خود برای تقاضای طلاق بذل نموده، آیا در این صورت این طلاق، طلاق خُلع است یا رجعی است؟
- [آیت الله بهجت] زنی با بذل مهر، طلاق می گیرد و قبل از تمام شدن عدّه، از بذل رجوع می کند. مرد با علم به این که حقّ رجوع دارد، رجوع نکرده تا عدّه منقضی می شود. آیا زن حقّ مهر دارد؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه زید غائبی عمروی را در طلاق زوجه خود وکیل کند و عمرو زوجه او را طلاق دهد، هنوز عدّه منقضی نشده این عبارت را به وکیل خود بنویسد: اگر ممکن شود نگذارید آن زن شوهر رود و ظاهراً زید جاهل بوده به جواز رجوع در عدّه رجعیّه، آیا به این عبارت رجوع محقّق می‌شود یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- طلاق بائن آن است که بعد از طلاق، مرد حق ندارد به زن خود رجوع کند یعنی بدون عقد او را به زنی قبول نماید و آن بر پنج قسم است: (اول): طلاق زنی که نه سالش تمام نشده باشد. (دوم): طلاق زنی که یائسه باشد. (سوم): طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد. (چهارم): طلاق سوم زنی که او را سه دفع طلاق دادهاند. (پنجم): طلاق خلع و مبارات، و احکام اینها بعداً گفته خواهد شد. و غیر اینها طلاق رجعی است، به این معنی تا وقتی زن در عده است شوهرش می‌تواند به او رجوع نماید.
- مردی که زن خود را طلاق رجعی داده اگر مالی از او بگیرد و با او صلح کند که دیگر به او رجوع نکند این مصالحه اگرچه صحیح است و لازم است که رجوع ننماید ولی حق رجوع او از بین نمیرود و درصورتی که رجوع کند طلاقی که داده موجب جدائی نمیشود.
- زنی که نه سالش تمام نشده و زن یائسه عده ندارد، یعنی اگرچه شوهرش با او نزدیکی کرده باشد، بعد از طلاق می‌تواند فوراً شوهر کند.
- اگر با زنی که در عده طلاق رجعی است زنا کند آن زن بنابر احتیاط بر او حرام می‌شود و اگر با زنی که در عد متعه، یا طلاق بائن، یا عد وفات است زنا کند، بعداً می‌تواند او را عقد نماید، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با او ازدواج نکند و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عد متعه و عد وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد.
- اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او پیش از عقد دیوانه بوده است یا آنکه بعد از عقد چه پیش از نزدیکی یا بعد از آن دیوانه شود یا آلت مردی نداشته، یا بعد از عقد پیش از نزدیکی بریده شود یا مرضی دارد که نمی‌تواند وطی و نزدیکی نماید هرچند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی عارض شده باشد در تمام این صور بیطلاق می‌تواند عقد را به هم بزند. ولی درصورتی که شوهر نمی‌تواند نزدیکی نماید لازم است که زن رجوع به حاکم شرع یا وکیل او نماید. حاکم شوهر را یک سال مهلت میدهد و چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند پس از آن زن می‌تواند عقد را به هم بزند و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود و زن عقد ازدواج را فسخ کند فسخ اثری ندارد اگرچه احتیاط مستحب این است که شوهر او را طلاق دهد.
- اگر زن در بین عدّة طلاق خلع یا مبارات از بخشش خود برگردد، شوهر می‌تواند رجوع کند و بدون عقد دوباره او را زن خود قرار دهد.
- اگر مرد بخواهد زن خود را که به واسط اصل خلقت یا مرضی حیض نمیبیند طلاق دهد، باید از وقتی که با او نزدیکی کرده، تا سه ماه از جماع با او خودداری نماید و بعد او را طلاق دهد.
- کفن زن بر شوهر است، اگرچه زن از خود مال داشته باشد و همچنین اگر زن را به شرحی که در احکام طلاق گفته می‌شود، طلاق رجعی بدهند و پیش از تمام شدن عده بمیرد، شوهرش باید کفن او را بدهد. و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد، ولی شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد.
- باید قرار معامل مساقات را پیش از ظاهر شدن میوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن میوه و پیش از رسیدن آن قرار بگذارند پس اگر کاری مانند آبیاری که برای تربیت درخت لازم است باقی نمانده باشد معامله صحیح نیست. اگرچه احتیاج به کاری مانند چیدن میوه و نگهداری آن داشته باشد. بلکه اگر کاری که برای تربیت درخت لازم است باقی مانده باشد صحت معامله محل اشکال است.
- حرام است، مرد، زن را، و زن، مرد را غسل بدهد. ولی زن می‌تواند شوهر خود را غسل دهد، و شوهر هم می‌تواند زن خود را غسل دهد، اگرچه احتیاط مستحب آن است که زن، شوهر خود و شوهر زن خود را غسل ندهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در طلاق رجعی مرد به دو قسم می‌تواند به زن خود رجوع کند: اول حرفی بزند که معنایش این باشد، که او را دوباره زن خود قرار داده است. دوم کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در طلاق رجعی مرد به دو قِسم می تواند به زن خود رجوع کند: اول: حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دو باره زن خود قرار داده است. دوّم: کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است. بنابر این با هر لفظ و عبارت یا عملی که بفهماند او را مجدداً زن خود قرار داده است رجوع محقّق می شود و ظاهر این است که به نزدیکی کردن رجوع محقق خواهد شد اگر چه قصد رجوع نداشته باشد.
- [امام خمینی] در طلاق رجعی مرد به دو قسم می تواند به زن خود رجوع کند : اول: حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است. دوم: کاری کند که از آن بفهمد رجوع کرده است.
- [آیت الله سیستانی] در طلاق رجعی ، مرد به دو قسم می‌تواند به زن خود رجوع کند : اول : حرفی بزند که معنایش این باشد که دوباره ازدواج با او را بر قرار نموده است . دوم : کاری کند و به آن کار قصد رجوع نماید ، و با نزدیکی کردن رجوع محقق می‌شود ، اگر چه قصد رجوع نداشته باشد ، و امّا بوسیدن و دست زدن با شهوت محل اشکال است ، و بنابر احتیاط واجب اگر نخواهد رجوع کند باید ، دوباره طلاق بدهد .
- [آیت الله نوری همدانی] در طلاق رجعی مرد به دو قِسم می تواند به زن خود رجوع کند : اوّل : حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است . دوّم : کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است .
- [آیت الله بهجت] در طلاق رجعی مرد به دو صورت می‌تواند به زن خود رجوع کند: 1 حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است؛ 2 کاری کند که زن از آن بفهمد رجوع کرده است.
- [آیت الله علوی گرگانی] در طلاق رجعی مرد به دو قسم می‌تواند به زن خود رجوع کند: اوّل حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است; دوم کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است و با قصد رجوع هم بوده.
- [آیت الله بروجردی] در طلاق رجعی مرد به دو قِسم می‌تواند به زن خود رجوع کند:اوّل:حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است.دوم:کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است.
- [آیت الله سبحانی] در طلاق رجعی مرد به دو قسم می تواند به زن خود رجوع کند: اول: حرفی بزند که معنایش این باشد که او را دوباره زن خود قرار داده است. دوم: کاری کند که از آن بفهمند رجوع کرده است و در هر دو مورد در باطن قصد رجوع کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] در طلاق رجعی مرد به دو قسم می تواند به زن خود رجوع کند اول حرفی بزند که به ان قصد کند که او را به زوجیت خود برگردانده نه این که اخبار از برگرداندن او به زوجیت باشد دوم به قصد رجوع کاری کند که از ان کار بفهمند رجوع کرده است مانند لمس و بوسیدن و رجوع به نزدیکی کردن محقق می شود هر چند قصد رجوع نداشته باشد