وقت نماز
هر یک از نمازهای واجب باید در وقت مخصوصی اقامه گردد، که به آن اوقات نمازهای یومیه می گویند.
اگر پیش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند تهیه آب برای او ممکن نیست، چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقّت وضوی خود را نگهدارد، احتیاط واجب آن است که آن را باطل نکند.
عنوان مسئله:
اگر پیش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند تهیه آب برای او ممکن نیست، چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقّت وضوی خود را نگهدارد، احتیاط واجب آن است که آن را باطل نکند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که به جای غسل و وضو، تیمّم کرده (مثل زن حائضی که از خون حیض پاک شده و آب برای غسل حیض و وضو ندارد) و قبل از خواندن نماز، مقداری آب به دست آورده که برای غسل تنها یا وضوی تنها کافی است، آیا لازم است که اقدام به غسل یا وضو کند یا تیمّم بدل از آنها کافی است؟
- آیا نماز خواندن در لباس تطهیر شده با آب غصبی یا با آبی که از پول حرام تهیه شده، صحیح است یا باطل؟
- کسی که وضو دارد و نمازش را هنوز نخوانده است و اگر وضویش را باطل کند، به جهت مانعی (مانند سرما و یا ترس از دزد و درنده) نمیتواند کفشهایش را درآورد و دوباره وضو بگیرد، آیا حق باطل کردن وضوی خود را قبل از خواندن نماز دارد؟
- کسی که آب برای وضو گرفتن و غسل کردن و خاک برای تیمّم کردن ندارد و در داخل وقت است، وظیفهاش نسبت به نماز چیست؟
- کسی که آب برای انجام دادن غسل و وضو ندارد و پول و وسیلهای هم برای تهیه آب نزدش موجود نیست، آیا لازم و واجب است که از همراهان خود (ولو با درخواست هدیه دادن آب به او) طلب آب نماید یا این کار، حکم دیگری مثل استحباب یا کراهت یا مباح بودن را دارد؟
- به جهت تنگی وقت، باید تیمّم کنیم؛ ولی اقدام به غسل و وضو میکنیم و نماز میخوانیم. غسل و وضو و نمازی که این طور برگزار شده است، صحیح است یا باطل؟
- اگر کسی در شبهای ماه مبارک رمضان در تنگی وقت (قبل از اذان صبح) تیمّم کند، در صورتی که تا طلوع آفتاب آب پیدا نکند، آیا شرعا میتواند با آن تیمّم که کرده، نماز بخواند یا باید تیمّم دیگری کند؟
- زنی که از خون حیض پاک شده و میخواهد نماز بخواند، ولی آب کافی برای غسل و وضو ندارد، بلکه آب، برای انجام دادن یکی کافی است، چه کند؟ اگر آب کافی دارد، ولی وقت انجام دادن هر دو را ندارد، چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخصی آماده وضو شده و دیگری شیر آب را برای او باز کند یا شلنگ را نگهدارد و او وضو بگیرد، آیا وضوی این شخص اشکال پیدا می کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در وقت وضو، اتفاقاً دستم را بالا بردم و آب وضو به طرف آرنج رفت، آیا وضو باطل شده است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی که وظیفه اش وضوی جبیره است اگر در غیر وقت نماز به نیّت طهارت وضو بگیرد، وضویش چه حکمی دارد؟ آیا با این وضو می تواند نماز واجب بخواند؟
- [آیت الله بهجت] تجدید وضو جایز است یا نه؟ و اگر شخص تجدید وضو کرد و نماز خواند، بعد یادش آمد که وضوی قبلی اش باطل شده، آیا نمازی که با این وضوی جدید خوانده صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی به خیال اینکه وضو دارد تجدید وضو کرد، و نماز خواند، بعد یادش آمد که وضوی قبلی اش باطل شده، آیا نمازی که با این وضوی جدید خوانده صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا کسی که هر از چند گاهی در هنگام نماز شک کند که وضوی او هنوز باقی است یا باطل شده تکلیف شخص چیست؟ آیا نماز را بشکند و تجدید وضو کند؟ یا احتیاجی به وضو نیست و اعتنایی به شک نکند؟
- [آیت الله خوئی] اگر کسی طواف کند طواف حج یا عمره و بعد از تمام شدن حج یا عمره بداند که وضوی او باطل بوده برای خاطر وجود مانعی روی اعضای وضو حکم او چه می‌شود، و اگر نفهمد تا بعد از برگشت به وطن خودش آیا حج او باطل است یا حج او مجزی است و طواف و نماز آن را اعاده نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بعضی افراد در وضو و غسل بیش از اندازه آب می ریزند و دست به صورت و دست‌ها و بدن خود می کشند و می گویند احتیاطاً دست می کشیم و نیز بعضی از خانمها در شستن و آب کشیدن لباس و غیره و یا برای وضوی نماز، آب زیاد مصرف می کنند و گاهی روزانه و چه بسا قبل از هر وضو و نماز پاهای خود را آب می کشند و می گویند: پای ما احتیاط داشت، یا به دلمان نمی چسبد و احتیاط خوب است، بفرمایید: آیا این اعمال وجهه شرعی و رجحان دارد و احتیاط است یا خلاف شرع و خلاف احتیاط است؟
- [آیت الله بهجت] در صورتی که انسان می داند بعد از داخل شدن وقت نماز اگر وضو را تأخیر بیندازد، ناچار به مسح بر حایل می شود، آیا تقدیم وضو واجب است؟ در صورتی که تأخیر وضو منجر به وضوی ضرورت یا تقیّه گردد، آیا باز همین حکم را دارد؟
- [سایر] اگر زن مستحاضه (استحاضه کثیره یا متوسطه)، برای نماز غسل نکند و تنها وضو بگیرد؛ آیا نمازش باطل است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از داخل شدن وقت نماز، وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند، نمیتواند وضو بگیرد یا آب پیدا نمیکند، چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقّت وضوی خود را نگهدارد، نباید آن را مگر با جِماع به تفصیلی که در مسأله 412 گذشت باطل کند.
- اگر بعد از وضو چیزی که مانع از رسیدن آب است در اعضای وضو ببیند و نداند هنگام وضو وجود داشته یا بعد پیدا شده، وضوی او صحیح است؛ ولی اگر بداند که در وقت وضو توجهی به بودن یا نبودن آن مانع نداشته، احتیاط واجب آن است که دوباره وضو بگیرد.
- کسی که یقین دارد وقت نماز داخل شده، اگر نیّت وضوی واجب کند و بعد از وضو بفهمد وقت داخل نشده، وضوی او صحیح است.
- اگر به واسطه یقین یا ترس ضرر، تیمّم کند و پیش از نماز بفهمد که آب برای او ضرر ندارد، تیمّم او باطل است و اگر بعد از نماز بفهمد نیز بنا بر احتیاط واجب، نماز او باطل است.
- کسی که فقط به مقدار وضو یا به مقدار غسل آب دارد، در صورتی که بداند که اگر آن را بریزد آب پیدا نمیکند، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد، ریختن آن حرام است، و احتیاط واجب آن است که پیش از وقت نماز نیز آن را نریزد.
- غسل و یا وضوی استحاضه باید در داخل وقت نماز انجام شود؛ بنابر این اگر خون استحاضه پیش از وقت نماز نیز بیاید، اگرچه زن برای آن خون وضو و غسل را انجام داده باشد، بنابر احتیاط واجب باید در هنگام نماز نیز وضو و غسل را بجا آورد، بلکه اگر نزدیک اذان صبح برای نماز شب غسل کند و نماز شب را بخواند، احتیاط واجب آن است که بعد از داخل شدن صبح، دوباره غسل و وضو را بجا آورد.
- کسی که وقت نماز او تنگ نیست و برای تهیه آب وقت دارد، اگر یقین داشته باشد در محلّی دورتر از مقداری که باید جستجو کند آب هست، در صورتی که مانعی نباشد و مشقّت نیز نداشته باشد، باید برای تهیه آب برود و اگر گمان داشته باشد که آب هست، رفتن به آن محل لازم نیست، لکن اگر گمان او نزدیک به یقین باشد، باید برای تهیه آب به آن محل برود.
- اگر در جای وضو، زخم، جراحت و شکستگی نباشد ولی به جهت دیگری آب برای دست و صورت ضرر داشته باشد، باید تیمّم کند و احتیاط مستحب آن است که وضوی جبیره‌ای نیز بگیرد.
- اگر زن در آخر وقت نماز از خون پاک شود و به اندازه غسل و وضو و مقدمات دیگر نماز، مانند تهیه کردن لباس یا آب کشیدن آن و خواندن یک رکعت نماز (یعنی تا پایان ذکر سجده دوم از رکعت اول) یا بیشتر از یک رکعت وقت داشته باشد، باید نماز را بخواند و اگر نخواند، باید قضای آن را بجا آورد و اگر فقط به اندازه خواندن یک رکعت نماز با طهارت وقت داشته باشد، ولی برای بقیه مقدمات مانند تهیه کردن و یا آب کشیدن لباس و مانند آن وقت نداشته باشد، احتیاط واجب آن است که در این صورت نیز قضای آن نماز را بجا آورد.
- اگر پیش از وضو بداند که در بعضی از اعضای وضو مانعی برای رسیدن آب هست و بعد از وضو شک کند که در هنگام وضو آب را به آن جا رسانده یا نه، وضوی او صحیح است، ولی اگر بداند که هنگام وضو متوجه آن مانع نبوده، باید دوباره وضو بگیرد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پیش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند تهیّه آب برای او ممکن نیست چنانچه بتواند وضوی خود را نگهدارد احتیاط واجب آن است که آن را باطل نکند.
- [امام خمینی] اگر بعد از داخل شدن وقت نماز وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند، نمی تواند وضو بگیرد، چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوی خود را نگهدارد، نباید آن را باطل نماید. و همچنین است اگر بداند یا دو شاهد عادل خبر دهند که تهیه آب برای او ممکن نیست. بلکه اگر احتمال صحیح عقلایی هم بدهد، احتیاط واجب آن است که وضوی خود را باطل نکند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بعد از داخل شدن وقت نماز ، وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند نمی تواند وضو بگیرد چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوی خود را نگهدارد ، نباید آن را باطل نماید و همچنین است اگر بداند یا دو شاهد عادل یا یک عادل ، که قول او مفید اطمینان باشد ، خبر دهند که تهیة آب برای او ممکن نیست بلکه اگر احتمال صحیح عقلائی هم بدهد احتیاط واجب آن است که وضوی خود را باطل نکند .
- [آیت الله سبحانی] اگر بعد از داخل شدن وقت نماز، وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند نمی تواند وضو بگیرد چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوی خود را نگهدارد، نباید آن را باطل نماید، و همچنین است اگر بداند یا یک شاهد عادل خبر دهد که تهیه آب برای او ممکن نیست. بلکه اگر احتمال صحیح عقلائی هم بدهد احتیاط واجب آن است که وضوی خود را باطل نکند.
- [آیت الله سبحانی] اگر پیش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند یا احتمال عقلائی دهد یا یک شاهد عادل خبر دهد که اگر وضوی خود را باطل کند، تهیه برای او ممکن نیست، چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوی خود را نگهدارد، احتیاط واجب آن است که آن را باطل نکند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پیش از وقت نماز؛ وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند تهیه آب برای او ممکن نیست؛ چنانچه بتواند وضوی خود را نگهدارد؛ احتیاط مستحب آن است که آن را باطل نکند.
- [آیت الله خوئی] اگر پیش از وقت نماز وضو داشته باشد، و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند، تهیة آب برای او ممکن نیست، چنانچه بتواند وضوی خود را نگهدارد، احتیاط مستحب آن است که آن را باطل نکند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پیش از وقت نماز، وضو داشته باشد وبداند که اگر وضوی خود را باطل کند، تهیّه آب برای او ممکن نیست، چنانچه بتواند وضوی خود را نگهدارد، احتیاط واجب آن است که آن را باطل نکند.
- [آیت الله مظاهری] اگر بعد از داخل شدن وقت نماز یا پیش از داخل شدن وقت نماز، وضو داشته باشد و بداند که اگر وضوی خود را باطل کند نمیتواند وضو بگیرد چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقّت وضوی خود را نگهدارد، نباید آن را باطل نماید، و همچنین است اگر بداند یا یک نفر ثقه خبر دهد که تهیه آب برای او ممکن نیست بلکه اگر احتمال عقلایی هم بدهد نباید وضوی خود را باطل کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پیش ا ز وقت نماز وضو داشته باشد و بداند یا دو شاهد عادل یا یک عادل که گفتار او اطمینان آور باشد که خبر دهند اگر وضوی خود را باطل کند ، تهیة آب برای او ممکن نیست ، چنانچه بتتواند بدون ضرر و مشقت وضوی خود را نگه دارد واجب آن است که آن را باطل نکند . و نیز اگر احتمال عقلانی دهد احتیاط واجب آن است که وضو را باطل نکند .