دستور
امر (انشا) به واداشتن کسی به انجام کاری از طریق دستور اطلاق میشود.
کسی که وقتی در جای مخصوصی نماز می‌خواند زیاد شک میکند، اگر در غیر آنجا نماز بخواند و شکی برای او پیش آید، باید به دستور شک رفتار نماید.
عنوان مسئله:
کسی که وقتی در جای مخصوصی نماز می‌خواند زیاد شک میکند، اگر در غیر آنجا نماز بخواند و شکی برای او پیش آید، باید به دستور شک رفتار نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که نمیداند حالتی که در نماز برای او پیدا شده است، حالت شک است یا ظن و گمان، باید به احکام شک رفتار کند یا به احکام ظن و گمان؟
- کسی که شک در رکعات نماز برای او پیش میآید، ولی بعد از سلام نماز به طور کلّی فراموش میکند که چه شکی برای او پیش آمده بود تا بر طبق آن به وظیفه‌اش عمل کند، چگونه باید نماز را تمام کند؟
- نمازگزاری در رکعات نماز شک میکند و بنا را بر رکعت بیشتر گذاشته، نماز را تمام میکند؛ ولی بعد از سلام نماز، فراموش میکند که شک او بین سه رکعت و چهار رکعت بود تا یک رکعت نماز احتیاط بخواند یا شک بین دو و چهار بود تا وظیفه‌اش خواندن دو رکعت نماز احتیاط باشد. در این موقع، نماز احتیاط را به چه صورتی بخواند تا نمازش صحیح شود؟
- اگر شک کنیم که بانک قوانین را رعایت میکند یا نه، آیا می‌‌توانیم همچنان با آنان معامله کنیم؟ (تسهیلات بگیریم و یا سپرده‌گذاری کنیم)
- کسی در بین نماز شک میکند کاری را که در نماز انجام داده، صحیح به جا آورده یا نه. آیا این فرد باید به شکّ خود اعتنا کند و وظیفه‌ای برعهده‌اش آمده است یا نباید به شکّ خود اعتنا کند؟
- گفته میشود که ثواب نماز نافله در حالت نشسته، نصف ثواب آن در حال ایستاده است. حال اگر کسی بر اثر خستگی یا علت دیگر، مثلاً نافله صبح را نشسته بخواند، آیا تنها به نیمی از یک امر استحبابی عمل کرده و این عمل مستحبّی را به طور کامل به جا نیاورده است یا این که به دستور خواندن نافله نماز صبح به طور کامل عمل کرده، ولی با مرتبه‌ای پایین‌تر (مثل خواندن نماز صبح به صورت انفرادی و جماعت که در هر دو صورت، به دستور خواندن نماز صبح به طور کامل عمل شده که در یکی ثواب کمتر و در دیگری ثواب بیشتر وجود دارد)؟
- آیا بستن چشم در نماز اشکالی دارد و نماز را باطل میکند؟
- کسی که در مورد اصل خواندن نماز، زیاد شک میکند، آیا باید به شکّ خود توجه کند یا نه؟
- اگر لازمه نماز خواندن این باشد که دستور واجبی ترک شود، آیا این گونه نماز خواندن صحیح است یا خیر (مثل وقتی که طلبکار، طلب خود را تقاضا میکند، ولی او مشغول نماز میشود)؟
- با توجه به این که معمولاً برای افراد مختلف، شک و سهو در نماز پیش میآید، آیا نماز کسی که در یاد گرفتن احکام شک و سهو سستی به خرج میدهد، صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] کسی که شکّ در رکعات نماز برای او پیش میآید، ولی بعد از سلام نماز، به طور کلّی فراموش میکند که چه شکّی برای او پیش آمده بود تا بر طبق آن به وظیفه‌اش عمل کند، چه وظیفه‌ای دارد؟
- [آیت الله بهجت] کسی که در نماز جماعت شکی برایش پیش نمی آید ولی در فرادا شک می کند، اگر معمولاً نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا را به جماعت بخواند؛ برای محاسبه کثیر الشّک شدن باید چه کار کند؟
- [سایر] آیا زن اگر به دستور استحاضه رفتار کرده باشد، می‌تواند در ایام استحاضه، قرآن (حتی سوره‌های سجده‌دار) بخواند؟
- [سایر] پرت شدن حواس در نماز - در حالی‌که حمد و سوره می‌خواند نماز را باطل میکند یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] با توجه به این که کثیر الشک نباید به شک خود اعتنا کند، اگر برای او در نماز شکی پیش آمد، وظیفه اش چیست؟
- [سایر] شکی نداریم که شیطان انسان را وسوسه میکند، اما بزرگ‌ترین وسوسه شیطان بر چه کاری است؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار بعد از شکی که برای آن، نماز احتیاط لازم است، گمان پیدا کند و طبق گمان عمل کند؛ آیا نماز احتیاط بخواند یا نه؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی هر موقع در نماز برای او شکّی ایجاد میشود، نماز خود را رها میکند و نماز را از سر می‌گیرد. آیا قطع نماز و شروع مجدّد آن، کار صحیحی است؟ آیا نماز دوّم مجزی است؟
- [آیت الله مظاهری] نسبت به شک در احراز بعضی از شرایطِ لازم برای نماز، یا شک در انجام بعضی از افعال نماز، چه طور باید رفتار کنیم؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در نماز، شکی برایش پیش آید و در حال شک، نماز را به امید این که با فکر کردن به یقین می رسد ادامه دهد و بعد از ادامه دادن به یک طرف شک یقین پیدا کند؛ آیا لحظاتی که با شک و تردید نماز خوانده به اصل نماز لطمه ای نمی زند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شک میکند، اگر در نماز دیگری مثلاً در نماز عصر شک کند، باید به دستور شک رفتار نماید.
- کسی که در یک قسمت از نماز زیاد شک میکند، چنانچه در قسمت‌های دیگر نماز شک کند، باید به دستور آن عمل نماید، مثلاً کسی که زیاد شک میکند که سجده کرده یا نه، اگر در بجا آوردن رکوع شک کند، باید به دستور آن رفتار نماید، یعنی اگر ایستاده، رکوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته، به شک خود اعتنا نکند.
- اگر کسی که نشسته نماز می‌خواند، شکی برایش حاصل شود که باید برای آن، یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته بخواند، باید یک رکعت نشسته بجا آورد و اگر شکی برایش حاصل شود که باید برای آن دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند، باید دو رکعت نشسته بجا آورد.
- در نماز مستحبّی خواندن سوره لازم نیست، اگرچه آن نماز به واسطه نذر کردن واجب شده باشد؛ ولی در بعضی از نمازهای مستحبّی مثل نماز شب دفن که سوره مخصوصی دارد، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار کرده باشد، باید همان سوره را بخواند.
- اگر بعد از نماز بفهمد که در نماز شکی برای او پیش آمده، ولی نداند از شکهای باطل بوده یا از شکهای صحیح و اگر از شکهای صحیح بوده کدام قسم آن بوده است، لازم نیست به دستورات شک عمل کند، بلکه نماز را دوباره می‌خواند.
- اگر هنگامی که تشهّد می‌خواند یا بعد از ایستادن، شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه و در همان هنگام بین رکعت دو و سه یا دو و چهار یا دو و سه و چهار شک کند، به احتیاط واجب باید به دستور آن شک عمل کند و نمازش را نیز دوباره بخواند.
- اگر در یکی از محلهایی که مسافر می‌تواند نماز را شکسته یا تمام بخواند (و تفصیل آن در مسأله 1390 آمده است) قصد کند که نماز را شکسته بخواند و پس از سربرداشتن از سجده دوم بین رکعت دوم و سوم شک کند، می‌تواند بنا را بر رکعت سوم بگذارد و نماز را چهار رکعتی تمام کرده و سپس به دستور شک عمل کند.
- حمله‌دار یعنی کسی که برای رساندن حاجیها به مکّه مسافرت میکند چنانچه در بیشتر ایام سال مشغول این کار باشد، باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر فقط در ایام حجّ یا در ایام مخصوصی از سال به این کار مبادرت ورزد، باید نماز را در سفر شکسته بخواند.
- کسی که نماز میّت را به جماعت می‌خواند نیز باید تکبیرها و دعاهای آن را بخواند.
- کسی که در کارهای وضو و شرایط آن مثل پاک بودن آب و غصبی نبودن آن خیلی شک میکند، نباید به شک خود اعتنا کند و باید مطابق معمول مردم رفتار کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که وقتی در جای مخصوصی نماز می‌خواند، زیاد شک میکند، اگر در غیر آنجا نماز بخواند و شکی برای او پیش آید، باید به دستور شک عمل نماید.
- [آیت الله بروجردی] کسی که وقتی در جای مخصوصی نماز می‌خواند زیاد شک میکند، اگر در غیر آن جا نماز بخواند و شکی برای او پیش آید، باید به دستور شک عمل نماید.
- [آیت الله خوئی] کسی که وقتی در جای مخصوصی نماز می‌خواند، زیاد شک میکند. اگر در غیر آنجا نماز بخواند و شکی برای او پیش آید، به‌دستور شک عمل نماید.
- [آیت الله سیستانی] کسی که فقط وقتی که در جای مخصوصی نماز می‌خواند زیاد شک میکند به همان نحو که در مسأله قبل آمد ، اگر در غیر آن جا نماز بخوند و شکی برای او پیش آید ، باید به دستور شک عمل نماید .
- [آیت الله بروجردی] کسی که در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شک میکند، اگر در نماز دیگر مثلاً در نماز عصر شک کند، باید به دستور شک رفتار نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شک میکند اگر در نماز دیگر مثلاً در نماز عصر شک کند، باید به دستور شک رفتار نماید.
- [آیت الله سیستانی] کسی که همیشه در نماز مخصوصی مثلاً در نماز ظهر زیاد شک میکند ، به طوری که کثرت شک از مختصات آن شمرده میشود ، اگر در نماز دیگر مثلاً در نماز عصر شک کند باید به دستور شک رفتار نماید .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که وقتی در جای مخصوصی نماز می خواند زیاد شک می کند اگر در غیر آن جا نماز بخواند و شکی برای او پیش آید به دستور شک عمل نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که فقط وقتی در جای مخصوصی نماز می خواند زیاد شک می کند اگر در غیر ان جا نماز بخواند و شکی برای او پیش اید باید به دستور شک عمل نماید
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که وقتی د ر جای مخصوصی نماز می خواند ، زیاد شک می کند ، اگر در غیر آنجا نماز بخواند و شکی برای او پیش آید ، باید به دستور شک عمل نماید .