طلا و نقره
نَقدَین (تثنیه نقد) این اصطلاح در فقه شیعه برای طلا و نقرهٔ مسکوک به کار می‌رود. به نقدین (با شرایطی) زکات تعلق می‌گیرد. همچنین در باب ربا، از بابهای فقهی، از نقدین سخن رفته است.
اگر طلا و نقره‌ای که دارد خوب و بد داشته باشد، می‌تواند زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آن بدهد؛ ولی بهتر است زکات همه آنها را از طلا و نقره خوب بدهد و احتیاط واجب آن است که زکات همه آنها را از طلا و نقره بد ندهد.
عنوان مسئله:
اگر طلا و نقره‌ای که دارد خوب و بد داشته باشد، می‌تواند زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آن بدهد؛ ولی بهتر است زکات همه آنها را از طلا و نقره خوب بدهد و احتیاط واجب آن است که زکات همه آنها را از طلا و نقره بد ندهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی زکات مالش را بدون قصد قربت بپردازد، آیا واجب است دوباره زکات را با قصد قربت بدهد یا تنها معصیت کرده و دوباره دادن زکات واجب نیست؟
- آیا در حال حاضر، زکات طلا ونقره، فرض تحقّق دارد یا خیر؟ و آیا طلا و نقرههای ساخته شده، مانند دست بند، گردن بند و سکّههای بهار آزادی، متعلّق زکات هستند؟
- آیا در این زمان، با توجه به شرایط به وجود آمده در معاملات، دیگر به طلا و نقره زکات تعلّق نمیگیرد؟
- آیا به اسکناس و سکههای رایج در معاملات این زمان که غیر از طلا و نقره است، زکات تعلّق می‌گیرد؟
- کسی که از درآمد سال خود تعدادی گاو و گوسفند که بیشتر از حدّ نصاب زکات است بخرد، آیا باید هم زکات و هم خمس آنها را بدهد؟
- در روز عید مبارک فطر اگر مهمان باشیم شرایط فطریه به چه صورت خواهد بود؟ آیا صاحبخانه باید فطریه را بدهد یا نه؟
- آیا در وجوب پرداخت خمس یا زکات، غنی بودن پرداخت کننده خمس و زکات شرط است یا نه؟
- آیا سکههای بهار آزادی مشمول زکات میگردد؟ و آیا پس از پرداخت زکات، پرداخت خمس نیز واجب است؟
- آیا در اموال موقوفه، زکات واجب می‌شود یا خیر؟
- اگر زارع یا دامدار، قبل یا بعد از زمان وجوب زکات و قبل از پرداخت آن بمیرد، تکلیف ورثه او درباره پرداخت زکات چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که مقلّد مرجعی است که میگوید، احتیاط واجب آن است که زکات فطره از محلّ خارج نشود در حالی که او مدّت زیادی از محلّ خارج مینموده است و الان متوجّه مسئله شده، آیا باید دوباره زکات فطره را بدهد یا این که می‌تواند به مرجعی رجوع کند که احتیاط او مستحبّی است؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه کسی یقین ندارد که زکات نقدین بر ذمّه دارد یا ندارد، هرگاه وجهی به مستحق بدهد و چگونه است این طور قصد کند: اگر زکات بر ذمّهام هست زکات باشد و الّا مظالم؟
- [آیت الله بهجت] اگر چهل مثقال مسکوک طلا موجود باشد، یک مثقال زکات آن است، اگر این یک مثقال را به پول رایج حساب کند و پرداخت نماید، آیا در سال بعد نیز بر این چهل مثقال طلا، زکات واجب می شود؟
- [سایر] آیا پدر می‌تواند زکات فطره را به فرزند خود که محتاج است، بدهد؟
- [سایر] آیا پدر می‌تواند زکات فطره را به فرزند دانشجوی خود که محتاج است، بدهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا زکات نقدین شامل اوراق نقدینه پول هم می‌شود؟
- [سایر] سلام آیا دست کردن حلقهی طلا که دارای روکش رادیوم است و به رنگ نقره‌ای در آمده، در ظاهر نمای طلا ندارد و در واقع بدن مستقیماً با طلای زیر روکش تماس ندارد دارای اشکال دارد؟ با توجه به این که روکش رادیوم در گذر زمان (یک تا دو سال) از پاک می‌شود، می‌تواند مرتباً بررسی شود و بدن هرگز با طلای زیر روکش تماس پیدا نکند.
- [آیت الله بروجردی] آیا خمس و زکات که در نقدین مسکوکین با شرایطش از نصاب و انقضای سال تَعَلُّق می‌گیرد، در این دوره که اسکناس جای نقدین رواج میباشد خمس و زکات در آن میباشد یا خیر؟
- [سایر] اگر زن از حقوق شرعی و واجب شوهر سرپیچی کند، آیا مرد می‌تواند مهریه او را ندهد؟
- [سایر] الف: آیا زکات واجب لزوماً فقط بر آن 9 مورد معروف است؟ ب: این که می گویند حضرت علی (ع) بر اسب هم نصابی قرار داده بود، از چه باب بوده است؟ و نیز روایاتی که زکات را بر سایر اشیاء یا بر کلّ اموال می دانند؟ ج: گاه گفته شده که طلا و نقره که مورد زکات بوده در آن زمان واحد پول و مبادله بوده است. در نتیجه معادل آن در امروز فقط جواهر آلات ساخته شده از طلا و نقره نیست، بلکه خود پول (اموال و اسکناس) می باشد. آیا این برداشت صحیح است؟ د: آیا طلا و نقره ای که در اسلام به عنوان مورد زکات آمده همان دینار و درهم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر با طلا و نقره‌ای که دارد، به مقدار معمول، فلز دیگری مخلوط باشد، نمیتواند زکات آن را از طلا و نقره‌ای بدهد که بیشتر از معمول، فلز دیگر دارد؛ ولی اگر به قدری بدهد که یقین کند طلا و نقره خالصی که در آن هست، به اندازه زکاتی میباشد که بر او واجب است، اشکال ندارد.
- اگر در بین یازده ماه، طلا و نقره‌ای را که دارد با طلا یا نقره یا چیز دیگر عوض نماید یا آنها را ذوب کند، زکات بر او واجب نیست؛ ولی اگر برای فرار از پرداختن زکات این کارها را بکند، احتیاط مستحب آن است که زکات را بدهد.
- طلا و نقره‌ای که بیشتر از اندازه معمول با فلز دیگر مخلوط است، اگر مقدار ناخالصی آن به حدّی باشد که به آن سکّه طلا یا نقره نگویند، تعلّق زکات به آن محلّ اشکال است و اگر ناخالصی آن به این مقدار نباشد، چنانچه خالص آن به اندازه نصاب که مقدار آن گفته شد برسد، انسان باید زکات آن را بدهد و چنانچه شک دارد که خالص آن به اندازه نصاب هست یا نه، زکات آن واجب نیست.
- کسی که طلا و نقره دارد، اگر هیچ کدام آنها به اندازه نصاب اوّل نباشد، مثلاً (104 مثقال) نقره و (14 مثقال) طلا داشته باشد، زکات بر او واجب نیست.
- اگر فقیر شتر، گاو، گوسفند، طلا و نقره را بابت زکات بگیرد، چنانچه شرطهایی که برای واجب شدن زکات گفته شد در آنها جمع شود، باید زکات آنها را بدهد.
- سیّد می‌تواند صدقات واجب یا مستحب خود را به سیّد یا غیر سیّد بدهد و غیر سیّد می‌تواند صدقه مستحب خود را به سیّد بپردازد، ولی نمیتواند صدقه واجب خود نظیر زکات مال و زکات فطره را به سیّد بدهد، و چنانچه پرداخت کفّارات و ردّ مظالم بر غیر سیّد واجب شود، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن را به سیّد بدهد.
- بنابر احتیاط واجب، شخص زکات دهنده در صورتی که زکات طلا را میپردازد، نباید کمتر از نیم دینار (757/1 گرم) طلا یا قیمت آن را و در صورتی که زکات نقره را میپردازد، نباید کمتر از پنج درهم (304/12 گرم) نقره یا قیمت آن را به یک فقیر بدهد.
- هرگاه تمام نصاب از جنس نر باشد، زکات آن را می‌تواند از جنس ماده بدهد و بر عکس؛ همچنین اگر تمام آن گوسفند باشد، می‌تواند بز را به عنوان زکات آن بدهد و بر عکس؛ ولی احتیاط واجب آن است که اگر مثلاً گوسفندان خوبی دارد که باید زکات آنها را بدهد و میخواهد زکات آنهارا از جنس بز بپردازد، بزی که به عنوان زکات میدهد، بز خوبی باشد و بز کمتر از آن را ندهد. این مسأله در اصناف مختلف شتر و گاو نیز جاری است.
- اگر هنگامی که دادن زکات فطره واجب است، فطره را ندهد و کنار هم نگذارد، احتیاط واجب آن است که بعدا بدون این که نیّت ادا یا قضا کند، فطره را بدهد.
- اگر فطره انسان بر کسی واجب باشد و او فطره را ندهد، بر خود انسان واجب نمیشود؛ ولی چنانچه کسی که فطریّه انسان بر او واجب است، فراموش نماید که آن را بدهد، احتیاط واجب آن است که خود انسان فطریّه را پرداخت نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر در بین یازده ماه طلا و نقره‌ای را که دارد با چیز دیگر عوض نماید یا آنها را آب کند ، زکات بر او واجب نیست ؛ ولی اگر برای فرار از دادن زکات آنها را به طلا و نقره عوض کند ، یعنی طلا را به طلا ، یا نقره ونقره را به نقره ، یا طلا عوض نماید ، احتیاط واجب آن است که زکات را بدهد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر طلا و نقره‌ای که دارد خوب و بد داشته باشد، می‌تواند زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آن بدهد، ولی بهتر است زکات همه آنها را از طلا و نقره خوب بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر طلا و نقره‌ای که دارد خوب و بد داشته باشد، می‌تواند زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آن بدهد، بلکه اگر قسمتی از نصاب طلا و نقره بد باشد می‌تواند زکات آن را از قسمت بد بدهد ولی بهتر آن است که زکات هم آنها را از طلا و نقر خوب بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر پول طلا و نقره‌ای که دارد به مقدار معمول فلز دیگر با آن مخلوط باشد ، چنانچه زکات آن را از پول طلا و نقره‌ای که بیشتر از معمول فلز دیگر دارد ، یا از پول غیر طلا و نقره بدهد ، ولی بقدری باشد که قیمت آن به اندازه قیمت زکاتی باشد که بر او واجب است اشکال ندارد . زکات شتر و گاو و گوسفند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر طلا و نقره‌ای که دارد به مقدار معمول فلز دیگر به آن مخلوط باشد، نمیتواند زکات آن را از طلا و نقره‌ای بدهد که بیشتر از معمول فلز دیگر دارد، ولی اگر به قدری بدهد که یقین کند طلا و نقره خالصی که در آن هست به اندازه زکاتی میباشد که بر او واجب است اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پول طلا و نقره‌ای که دارد به مقدار معمول، فلز دیگر با آن مخلوط باشد، چنانچه زکات آن را از پول طلا و نقره‌ای که بیشتر از معمول فلز دیگر دارد، یا از پول غیر طلا و نقره بدهد ولی به قدری باشد که قیمت آن، به اندازه قیمت زکاتی باشد که بر او واجب است، اشکال ندارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر طلا و نقره‌ای که دارد خوب و بد داشته باشد، می‌تواند زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آن بدهد، ولی بهتر است زکات همهی آنها را از طلا و نقرهی خوب بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر طلا و نقره‌ای را که دارد خوب و بد داشته باشد، می‌تواند زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آن بدهد، ولی بهتر است زکات همه آنها را از طلا و نقره خوب بدهد، اگرچه بنابر اظهر جایز است زکات همه را از جنس بد بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر طلا و نقره‌ای را که دارد، به مقدار معمول، فلز دیگر با آن مخلوط باشد، نمیتواند زکات آن را از طلا و نقره‌ای بدهد که بیشتر از معمول فلز دیگر دارد، ولی اگر بهقدری بدهد که یقین کند طلا و نقره خالصی که در آن هست، به اندازه زکاتی میباشد که بر او واجب است، اشکال ندارد، و نیت کند مقداری را که زیادتر داده است بهعنوان زکات نباشد، بلکه بهعنوان هدیه و احسان بدهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر طلا و نقره‌ای که دارد خوب و بد داشته باشد، می‌تواند زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آن بدهد.