حاکم شرع
حاكم شرع حاكم منصوب از جانب خدا به طور مستقيم يا با واسطه است، بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها، فقیه جامع شرایط است. از حدود ولایت حاکم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
اگر مرد با زن خود نزد حاکم شرع (لِعان) کند، آن زن برای همیشه بر آن مرد حرام می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا دیه مرد مسلمان یا زن مسلمان در ماههای حرام (محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه) افزایش پیدا میکند؟
- مرد متأهلی با زنی متأهل رابطة نامشروع داشته ولی عمل دخول اتفاق نیفتاده است. چنانچه در آینده به هر دلیلی زن بیوه شد و همان مرد قصد ازدواج دایم یا موقت با آن زن کند، آیا این امر جایز است یا اینکه آن زن تا آخر عمر بر مرد حرام است و ازدواج صحیح نیست؟
- مرد متأهلی با زنی متأهل رابطة نامشروع داشته ولی عمل دخول اتفاق نیفتاده است. چنانچه در آینده به هر دلیلی زن بیوه شد و همان مرد قصد ازدواج دایم یا موقت با آن زن کند، آیا این امر جایز است یا اینکه آن زن تا آخر عمر بر مرد حرام است و ازدواج صحیح نیست؟
- مرد متأهلی با زنی متأهل رابطة نامشروع داشته ولی عمل دخول اتفاق نیفتاده است. چنانچه در آینده به هر دلیلی زن بیوه شد و همان مرد قصد ازدواج دایم یا موقت با آن زن کند، آیا این امر جایز است یا اینکه آن زن تا آخر عمر بر مرد حرام است و ازدواج صحیح نیست؟
- اگر لباس احرام مرد کوتاهتر از مقداری باشد که در شرع مقدّس اسلام تعیین شده است، احرامش صحیح است یا نه؟
- آیا جایز است در هنگام نماز، زن جلوتر از مرد یا موازی مرد بایستد؟
- آیا دیه مرد با زن مساوی است؟
- کسی که زکاتش را نمیدهد و حاکم شرع به اجبار از او میگیرد، با توجه به این که قصد قربت نکرده است، آیا بریء الذمّه شده است یا نه؟
- آیا حاکم شرع میتواند از کسی که مدّعی عدم وجوب زکات بر اوست و یا مدّعی است که زکات مالش را پرداخته؛ ولی دلیل و مدرکی ارائه نمیدهد، زکات بگیرد؟
- حکم ازدواج دائم مرد مسلمان با زن بهایی چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا حاکم شرع می تواند مرد را مجبور به طلاق دادن زنش کند؟ یا اینکه خودش زن را مطلقه کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نظر به این که امام راحل، رحمة الله علیه، در جلد دوّم تحریر الوسیله صفحه 361 فرموده اند: (مراسم لعان باید در حضور حاکم شرع انجام شود، و احتیاط آن است که به اجرای این مراسم نزد نماینده خاصّ حاکم شرع، که فقط برای این مسأله وکالت دارد، نیز اکتفا نشود.)آیا قاضی منصوب از ناحیه رئیس محترم قوّه قضائیّه، که اجازه ویژه دادرسی در محاکم خانواده را نیز دارد، می تواند در خصوص لعان وارد دادرسی، و عند الاقتضاء مبادرت به اجرای صیغه لعان نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا حاکم شرع می تواند مرد را مجبور به طلاق دادن زنش کند، یا این که خودش زن را مطلقه کند؟
- [سایر] لعان چیست؟ و آیا در لعان باید عده نگهداشت؟
- [سایر] شوهری به تمام وظایف و حقوق زناشویی عمل میکند ولی زن از ادامه زندگی با او نفرت و کراهت دارد و میخواهد با بذل مهریه تقاضای طلاق کند؛ آیا با فرض امتناع مرد از طلاق، حاکم شرع میتواند طلاق بدهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] در مواردی که حاکم شرع زوج را ملزم به طلاق دادن زوجهاش میکند و در صورت امتناع، حاکم شرع خود زن را مطلقه میکند در موارد زیر چه نوع طلاقی است و مهریه و حق نفقه ثابت است؟
- [آیت الله سیستانی] می دانیم در شرع مقدس اسلام حق طلاق با شوهر است و مرجع یا حاکم شرع در موارد خاص می تواند زن را مطلقه نماید . این موارد کدامند ؟
- [آیت الله سیستانی] می دانیم در شرع مقدس اسلام حق طلاق با شوهر است و مرجع یا حاکم شرع در موارد خاص می تواند زن را مطلقه نماید . این موارد کدامند ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا نفی ولد شبهه بدون لعان ممکن است، یا تنها از راه لعان امکان پذیر است؟
- [سایر] آیا همان گونه که نگاه مرد به زن حرام است، نگاه زن به مرد نیز حرام است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مرد حق ندارد به مجرّد احتمال یا گمان و یا شایعههای بیاساس، به زن خود نسبت زنا بدهد و یا فرزندی را که از زن او متولّد شده و ممکن است از او باشد، از خود نفی کند و اگر شوهر به زن نسبت زنا داد، حدّ قذف بر او جاری می‌شود، مگر این که چهار شاهد عادل نزد حاکم شرع بر آن اقامه کند و یا نزد حاکم شرع (لِعان) کند که در این صورت بر زن حدّ زنا جاری می‌شود، ولی اگر در مقابلِ لعان مرد، زن نیز نزد حاکم شرع لعان کند، حدّ از او نیز برطرف می‌شود.
- لعان یا برای اثبات عمل زنای زن است و یا برای نفی فرزندی که از او متولّد شده است و باید نزد حاکم شرع انجام شود و کیفیّت لعان در اوایل سوره (نور) بیان شده است و شرایط و احکام آن نیز در کتابهای مفصّل فقهی آمده است.
- در مورد عیب عنّین بودن مرد، اگر احتمال درمان او را بدهند، زن باید به حاکم شرع مراجعه کند و حاکم شرع یک سال برای آزمایش و درمان به مرد مهلت دهد؛ پس اگر در این مدّت مرد هیچ نتوانست با زنی آمیزش نماید، زن حقّ فسخ دارد.
- پس از انجام لعان احکام زیر بر آن جاری می‌شود: اوّل:زن و شوهر از یکدیگر جدا میشوند. دوّم:زن بر این مرد حرام ابدی می‌شود. سوّم:حدّ از کسی که لعان کرده برطرف می‌شود. چهارم:در لعان برای نفی فرزند، خویشاوندی بین این فرزند و این مرد و خویشان او برطرف می‌شود و از یکدیگر ارث نمیبرند؛ ولی بین این فرزند و مادر و خویشان مادری خویشاوندی ثابت است و از یکدیگر ارث میبرند.
- اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را بداند ولی صاحب آن را نشناسد، باید آن مقدار را به نیّت صاحب آن صدقه بدهد و احتیاط واجب آن است که از حاکم شرع نیز اجازه بگیرد.
- مرد نباید به قصد لذّت به بدن مرد دیگر نگاه کند و نگاه کردن زن هم به بدن زن دیگر با قصد لذّت حرام است.
- شخص بدهکار با چهار شرط ورشکسته محسوب می‌شود: اوّل: بدهیهای او نزد حاکم شرع ثابت شده باشد. دوم: اموال او به جز خانه مسکونی ولوازم ضروری زندگی از بدهیهای او کمتر باشد. سوم:وقت پرداخت بدهیهای او رسیده باشد. چهارم: طلبکار یا طلبکاران از حاکم شرع بخواهند اموال او را ضبط نماید و حاکم شرع نیز به ضبط اموال او حکم کند.
- اگر حاکم شرع حکم کند که اوّل ماه است، کسی که از او تقلید نمیکند نیز باید به حکم او عمل نماید؛ ولی کسی که میداند حاکم شرع اشتباه کرده، نمیتواند به حکم او عمل نماید.
- اگر شخص متمکّن از دادنِ نفقه واجب النّفقه خودداری نماید، حاکم شرع او را مجبور میکند تا نفقه او را بدهد و اگر ممکن نشد، حاکم شرع از مال او برداشته و هزینه زندگی آنان را تأمین میکند.
- حکومت صالح میتواند با اجازه حاکم شرع واجد شرایط، محتکر را علاوه بر تعزیر بدنی، مانند زندان و شلاّق، تعزیر مالی نیز بنماید و تشخیص این که کدام مؤثّرتر است، با حاکم شرع جامعالشرایط میباشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر یکی از عیبهایی که گفته شد در مرد یا زن بعد از عقد پیدا شود میتواند با طلاق یا مراجعه به حاکم شرع از هم جدا شوند و بدون طلاق نمیتوانند از هم جدا شوند.
- [آیت الله مظاهری] توبه زنادهنده و زناکننده گرچه زن شوهردار یا مرد زندار باشد، فقط پشیمانی از گذشته و اصلاح خود در آینده است، و بازگو کردن آن گناه زشت نزد شوهر یا دیگری، حتّی نزد حاکم شرع، از گناهان بزرگ است.
- [آیت الله مظاهری] اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را بداند ولی صاحب آن را نشناسد باید آن مقدار را به حاکم شرع بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر به واسطه آن که مرد عنّین است و نمی تواند نزدیکی کند; زن عقد را به هم بزند، شوهر باید نصف مهر را بدهد. ولی اگر به واسطه یکی از عیب های دیگری که گفته شد مرد، یا زن عقد را به هم بزند، چنانچه مرد با زن نزدیکی نکرده باشد، چیزی بر او نیست و اگر نزدیکی کرده، باید تمام مهر را بدهد. از آنجا که مسائل مربوط (فسخ عقد) از جانب مرد و یا زن، شرایط خاصی دارد، لازم است هر نوع فسخ زیر نظر حاکم شرع صورت پذیرد. زنانی که ازدواج با آنان حرام است
- [آیت الله مظاهری] رقصیدن و کفزدن که شهوتانگیز و طربانگیز باشد حرام، و فرقی نیست که زن برای زن و یا مرد برای مرد و یا زن و مرد برای یکدیگر باشد، و اگر زن و مرد نامحرم باشند حرمت مضاعف می‌شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مسأله قبل مبدأ تفحص حین رجوع به حاکم شرع است; بلی اگر قبل از مراجعه به حاکم شرع خودشان به مقدار مذکور تفحص کرده اند و بعد از مراجعه به حاکم هم مقداری تفحص شد و مطمئن شدند که او پیدا نمی شود، حاکم می تواند بعد از گذشت چهار سال از آغاز تفحص آنها زن را طلاق دهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر شوهر مفقود الاثر شد، زن او میتواند به حاکم شرع مراجعه کند و اگر حاکم شرع او را طلاق داد و بعد از عدّه شوهر اوّل او آمد حقّی بر زن ندارد، و اگر آن زن ازدواج کرده باشد همسر شوهر دوّم است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اول ماه به " تلگرام " ثابت نمی شود، مگر این که انسان بداند که اگر " تلگرام " از روی حکم حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است.
- [آیت الله نوری همدانی] اول ماه به تلگراف ثابت نمی شود ، مگر انسان بداند که تلگراف از روی حکم حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است .
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی که بالغ و عاقل است به مرد یا زن مسلمانی که بالغ و عاقل و عفیف است نسبت زنا یا لواط بدهد حدّش هشتاد تازیانه است که از روی لباس به او بزنند ولی اگر فحشهای دیگر بدهد یا به او اهانت و اذیت نماید با تقاضای آن شخص از حاکم شرع، تعزیر می‌شود، یعنی هر طور که حاکم شرع صلاح بداند او را تأدیب میکند.